روند شش دهه توسعه و تحول در آموزش و پرورش چین (1949 تا 2009)

تحصيلات‌ دانشگاهی‌

در نظام آموزش کشور چین دانشگاه ها به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

1- دانشگاه های دولتی تابع وزارت آموزش و پرورش؛

2- دانشگاه های دولتی تابع حکومت های محلی؛

3- دانشگاه های خصوصی؛

همه این دانشگاهها در مقررات کلی زیر نظر وزارت آموزش و پرورش اداره می شوند و مهمترین و با سابقه ترین دانشگاه ها، دانشگاه های دولتی وابسته به وزارت آموزش و پرورش هستند.

آن دسته از دانش آموزانی كه از مراكز آموزش متوسطه فارغ التحصيل شده اند مي توانند پس از قبولی در آزمون ورودی به دانشگاه راه يابند.

مقاطع تحصیلی در دانشگاههای چين

آموزش عالی درچین به چند مقطع ازجمله ، کاردانی ، کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکتراء تقسیم می شود که شامل

Associate: 2 تا 3 سال تحصيل بعد از دوره متوسطه

Bachelor: شامل 4 تا 5 سال تحصيل در دانشگاه های معتبر بعد از دوره متوسطه

Master: شامل 2 تا 3 سال تحصيل به صورت آموزشی و پژوهشی (کار عملی ،نوشتن و دفاع از پايان نامه /تز) در رشته های گوناگون بعد از دوره كارشناسی

Doctor (Ph.D): شامل 3 سال تحصيل همراه با رساله بعد از كارشناسی ارشد

آموزش عالی چین بیش ازیکصد سال سابقه دارد . طی آمار اراده شده در سال 2002 حدود 2000 مر کز اموزش عالی در چین دایر بوده است و در سال 2005 میلادی نیز حدود 15 میلیون دانشجو داشته است .

دانش آموزان درچین ملزم به شرکت در آزمون دانشگاهی برای ورود به دانشگاهها هستند و مدارس عالی نیز با توجه به درخواست دانشجو ونمرات اخذ شده ، پذیرش این افراد را اعلام می کند .

موضوع آزمون و نمرات قبولی نیز توسط وزارت آموزش و پرورش و ادارات استانی آموزش و پرورش تعیین می شود .

مدارس عالی دولتی قسمت عمده آموزش و پرورش عالی چین را تشکیل می دهد . تمامی دانشگاه های مشهور چین توسط دولت دایر می شود و معمولا کسانی که به مدارس عالی دولتی راه نیافته اند و یا دانشجویانی که شاغلند و می خواهند دوره بازآموزی را بگذرانند ، مدارس عالی غیر دولتی و یا دانشگاههای رادیو و تلویزیون و مدارس عالی بزرگسالان را انتخاب می کنند .

درسال 1998 از سوی دولت تعداد 10 دانشگاه از جمله دانشگاه پکن و دانشگاه چینگ خوا که سطح جهانی را کسب کرده بودند ، معرفی شدند.

مسوولین آموزشی چین می گویند که چین در سال 2007 ششمین کشور جهان در زمینه پذیرش دانشجوی خارجی بوده است.

بیشترین دانشجویان خارجی در این کشور ، از کشورهای کره ، ژاپن،آمریکا،ویتنام،تایلند،روسیه،هند،اندونزی،فرانسه و پاکستان هستند.(تعداد دانشجویان خارجی نزدیک به 220000 نفر اعلام شده است ) آمار اعلام شده در خصوص دانشجویان چینی که در خارج مشغول به تحصیل هستند حدود 250000 نفر ذکر شده است.

دردو سال اخیر، ادارات آموزش و پرورش چین به منظورتوسعه آموزش عالی ، سعی نمود تا با تلاش جدی خود ، میزان پذیرش دانشجویان در مدارس عالی دولتی را افزایش دهند .

آقای جیان گان معاون اداره امور دانشجویان آموزشگاه های عالی وزارت آموزش و پرورش روز 7 اکتبر 2009 در پکن اعلام نمود ، از زمان اجرای سیاست های اصلاحات و در های باز تا کنون ، آموزش عالی در چین پیشرفت سریعی یافته است .

جیان گان معاون اداره امور دانشجویان آموزشگاه های عالی وزارت آموزش و پرورش می گوید ، تعداد پذیرش شدگان دانش آموز از سوی آموزشگاه های عالی چین در سال 2008 ، به میزان 15 برابر نسبت به سال 1978 بوده به طوریکه تعداد پذیرش و ثبت نام در این سال به 6 میلیون نفر رسیده است. این آمار نشان می دهد که نسبت پذیرش کمتر از 7 درصد در سال 1978 به 57 درصد افزایش یافته داشته است .

پیش بینی افتتاح 19 دانشگاه در سال 2009

با بررسی متخصصین کمیته ارزیابی تاسیس آموزشگاه عالی ملی چین، 19 دانشگاه جدید در سال 2009 در دست اقدام قرار گرفت . این 19 دانشگاه جدید عبارتند از 3 دانشگاه تخصصی ، 10 دانشگاه در سطح لیسانس ، ارتقاء چهار دانشکده به سطح دانشگاه و تاسیس دو دانشگاه جدید که پس از پیش بینی و برآورد های لازم ساخته خواهند شد . طبق اظهار نظر مسوولین آموزشی چین ، این دانشگاه ها بیشتر در مناطق مرکزی و غربی چین می باشند.

اسامی دانشگاههای فوق به شرح ذیل می باشند :

تاسیس 3 دانشگاه تخصصی شامل دانشگاه تخصصی پزشکی اولان باتو ( Wulanbato در مغولستان داخلی )، دانشگاه تخصصی تربیت معلم کودکان گوانگ سی ، دانشگاه تخصصی تربیت معلم کودکان سی چوان

10 دانشگاه در سطح دوره لیسانس ، شامل دانشکده ملی هوخه هات ( huhehaoteمرکز مغولستان داخلی) ،دانشکده تربیت معلم جی نینگ (Jining)، دانشکده تربیت معلم ملی گوانگ سی، دانشکده ملی سی چوان ،دانشکده تربیت معلم گوی جئو (Gui Zhou)، دانشکده تربیت معلم ملی سینگ ایی (Xing yi) ،10 دانشکده معلم لیوپان شوی (Liu pan Shui)، ـ دانشکده بائو شان (Bao shan) ـ دانشکده وین شان (WinShan) ـ دانشکده تربیت معلم ملی گانسو

چهار دانشکده که به سطح دانشگاه ارتقا یافته است

دانشگاه علوم و مهندسی گوی لین(Gui lin) ( نام اصلی دانشکده مهندسی گوی لین گوانگ سی می باشد ) ، دانشگاه علوم و مهندسی چونگ چینگ ( نام اصلی دانشکده مهندسی چونگ چینگ می باشد ) ، دانشگاه جنگل داری جنوب غربی ( نام اصلی دانشکده جنگل داری جنوب غربی است ) ،دانشگاه ملی چینگ های ( نام اصلی دانشکده ملی چینگ های است )

تاسیس دو دانشگاه که پیش بینی های لازم برای ساخت آن انجام گرفته است . دانشگاه تخصصی پزشکی خلق شی جیا جوانگ (shijiazhuang مرکز استان خه بی ) و دانشگاه تخصصی پزشکی سی ان می باشد .

آمار توسعه امور آموزشی چین در سال 2008

طبق آمار اعلام شده ، مجموعه دانشگاهها ( شامل دانشگاههای معمولی ، که شامل جوانانی است که هنوز جذب بازار کار نشده و فاقد شغل می باشند . آموزشگاههای بزرگسالان که مربوط به افرادی می شود که شاغل هستند و این افراد تنها در این دانشگاهها می توانند ثبت نام کنند ) در این سال به تعداد 2663 باب رسید که حدود 2263 دانشگاه مربوط به آموزشگاههای معمولی است که نسبت به سال 2007 حدود 355 باب افزایش را نشان می دهد.

حدود 400 دانشگاه مربوط به آموزشگاههای بزرگسالان می باشد که نسبت به سال 2007 حدود 13 باب کاهش را نشان می دهد . تعداد دانشجویان در سراسر دانشگاهها ی چین حدود 29700000 نفر بوده است که نسبت به سال 2007 حدود 3/23 درصد افزایش را نشان می دهد .

تعدا دانشجویان فوق لیسانس و دکترا نیز حدود 446400 نفر بود که نسبت به سال 2007 حدود 27800 نفر افزایش داشته است .

تعداد دانشجویانی که در آموزشگاههای عالی تحصیل کرد ند حدود 20210000 نفر بوده است که نسبت به سال 2007 حدود 22/7 درصد افزایش را نشان می د هد و تعداد دانشجویان فارغ التحصیل حدود 5119500 نفر بوده که نسبت به سال گذشته 641600 نفر افزایش داشته است .

طبق آمار اعلام شده تا اواخر سال 2008 جمعا 3038 شهرستان و ناحیه به استاندارد های آموزش اجباری رسیده اند که 1/99 درصد از میزان کل شهرستانها و ناحیه ها در سراسر چین را شامل می شود که جمعا 3/99 درصد از کل جمعیت را پوشش داده است .

تعداد مدارس در سراسر چین تا پایان سال 2008 حدود300900 باب بود که نسبت به سال 2007 حدود 19200 کاهش داشته است وبر همین اساس نسبت تعداد دانش آموزان جدید که حدود 16957200 نفر بودند نسبت به سال 2007 حدود 403500 نفر کاهش داشته است .

تعداد دانش آموزانی که درسراسر مدارس چین درس می خوانند حدود 603315000 نفر بوده است که نسبت به سال گذشته 2324900 نفر کاهش داشته است .حدود 54/99 در صد از کودکان به مدرسه راه یافته اند که از این تعدا د 50/99 درصد پسران و 58/99 درصد را دختران تشکیل داده اند که این امر ، حضور دختران را 8./ . درصد نسبت به پسران بیشتر نشان می دهد . نسبت تعداد دانش آموزان به معلمین 38/18 نفر اعلام شده است .

این آمار نشان می دهد که به نسبت کاهش تعداد ورود دانش آموزانی که از دوره ابتدائی وارد متوسطه شده اند این امر سبب کاهش تعداد دانش آموزان دراین مقطع تحصیلی شده است .

درخصوص تعداد دبیرستانهای متوسطه اول در سراسر چین که جمعا حدود 57900 باب مدرسه بوده است که نسبت به سال گذشته حدود 1500 باب کاهش داشته است .

نسبت دانش آموزانی که وارد مقطع متوسطه اول شده اند 5/98 درصد می باشد که به نسبت دانش آموزان فارغ التحصیل که وارد دوره متوسطه دوم شده اند 4/83 درصد بوده است .

طبق اظهار نظر مسوولین آموزشی چین ، استاندارد های آموزشی نسبت به دوره های گذشته از استاندارد های بالا تر و بهتری برخوردار بوده است و از نظر امکانات آموزشی و ورزشی نیز توانسته است 88/55 درصد استاندارد در کل کشور را بدست آورد .

از نظر تجهیزات موسیقی نیز حدود 31/46 درصد و از نظر هنر های زیبایی 97/44 درصد و از نظر وسایل آزمایشگاهی و علوم طبیعی 70/54 درصد رسیده است .

در سال 2008 تعدا کل مراکز آموزشی متوسطه اول و دوم حرفه وفن در سراسر چین 30806 باب بوده است . تعداد دانش آموزان جدید در این سال در این رشته در سال 2008 حدود 2950000 نفر بوده که نسبت به سال گذشته 115200 نفر کاهش داشته است .

تعداد کل آموزشگاههای فنی در سراسر چین حدود 3103 باب بوده که نسبت به سال گذشته 108 باب افزایش داشته است .

امور پژوهشی در دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی علمی چین

در امور پژوهشی ، نحوه عملكرد استادان دانشگاههای چين به صورت مشاركتي است بدین صورت که استادان با محول كردن بخشی از كار كلاسی به دانشجويان آنها را در امور آموزشی مورد مشارکت قرار می دهند. ارائه مطالب جديد به صورت سمينار در هر جلسه، بحث های آزاد كلاسی، برگزاری كلاس های عملی، كلاس های تكميلی براي تفهيم بهتر دروس ، بخشی از مهمترين فعاليت های دانشگاهها است.

اما در خصوص مؤسسات پژوهشی علمی چین باید گفت که از نظر تقسیم بندی به دو نوع شامل مؤسسات مستقل و یامؤسسات متعلق به مدارس عالی و یا دیگر مؤسسات تقسیم می شود . مؤسسات مستقل پژوهشی علمی چین بطورعمده با هزینه دولتی فعا لیت می کنند. تقریبا بیش از دو هزار مؤسسه مستقل پژوهشی علمی در چین وجود دارد که بیش از 500 مؤسسه در آن دولتی است . مؤسسات وابسته به مدارس عالی و یا دیگر مؤسسات نیز بسیار زیاد هستند است.

مؤسسات پژوهشی علمی چین بطورعمده به سه نوع ، مؤسسات پایه، کاربردی و رفاه اجتماعی تقسیم می شود. مؤسسات پژوهشی پایه عمدتا فرهنگستان علوم چین و انستیتوهای ذی ربط متعلق به مدارس عالی را دربر می گیرد. مؤسسات پژوهشی کاربردی به ادارات صنعتی چین تعلق دارد و اکنون با توجه به تغییر نظام به مؤسسات با فنون عالی و جدید مبدل شده اند. برای مثال ، پژوهشگاه فلزات رنگی چین ، انستیتوی علمی پست و تلگراف و تلفن چین، انستیتوی طراحی معماری چین و غیره.

مؤسسات تحقیقاتی علمی برای رفاه اجتماعی شامل مؤسساتی است که به طورعمده درقلمرو کشاورزی وهواشناسی به پژوهش های پایه ای پرداخته و کارایی اجتماعی دارند . ازقبیل فرهنگستان علوم کشاورزی چین ، فرهنگستان علوم جنگلداری چین ، پژوهشگاه علم هواشناسی چین وغیره.

فرهنگستان علوم چین ، مشهورترین و بزرگترین مؤسسه پژوهشی علمی چین به حساب می آید که درسال 1949 تأسیس شد و مرکز آن درپکن است.

قلمروهای تحقیقاتی فرهنگستان علوم چین شامل علوم طبیعی و فنون عالی و جدید است و پنج بخش ریاضیات و فیزیک ، شیمیایی ، بیولوژی، جغرافیایی و علوم فنی و 11 فرهنگستان فرعی درمناطق مختلف سراسر چین و 84 پژوهشگاه و حدود 20 هزار محقق علمی دارد . در این فرهنگستان تعداد زیادی ازمحققان برجسته چین و جهان همکاری دارند .

در کشور چین بیش از 100 مرکز تحقیقات و آکادمی علوم اجتماعی به طور رسمی فعالیت دارد. عمده این مراکز در دانشگاه ها وابسته به وزارت آموزش و پرورش یا اداره آموزش و پرورش شهرهای بزرگ هستند.

تشکیل و رسمیت یافتن مراکز تحقیقاتی شرایطی دارد و طبق برنامه خاصی مجوز فعالیت رسمی به آن ها داده می شود. مراکز تحقیقاتی که از قبل در دانشگاه ها فعالیت داشته اند یا به تازگی تشکیل شده اند می کوشند شرایط پیشنهادی از سوی دولت را برای کسب امتیاز لازم فراهم سازند، سپس این مراکز یا دانشگاه ها شرایط و وضعیت موجود خود را به دولت اعلام می کنند و به بیان دیگر نامزد دریافت مجوز رسمی می شوند و دولت با بررسی و ارزیابی لازم بر پیشنهادات دریافتی ، تعدادی از این مراکز که امتیاز بیشتری را کسب کرده باشند تأیید می کند و به آنها مجوز رسمی می دهد؛ ولی این مجوز دائمی نیست بلکه موقت است و برای مدت 3 سال اعتبار دارد؛ زیرا دولت از طریق وزارتخانه مربوطه هر 3 سال یکبار مراکز تحقیقاتی را ارزشیابی می کند و اگر مرکزی در مدت 3 سال کارنامه موفقی نداشته باشد و یا احیاناً بعضی از شرایط لازم را از دست داده باشد رسمیت او به مدت 3 سال به تعلیق در می آید تا سه سال آینده مجدداً در رقابت میان دانشگاه ها شرکت نماید.

به جای مراکزی که رسمیت آن ها به تعلیق در می آید مراکز دیگری که پیشنهاد رسمیت یافتن را داده اند جایگزین می شوند .

بدین ترتیب هر ساله حدود ده درصد از مراکز تحقیقاتی به تعلیق در می آید و مراکز دیگر جایگزین آنها می شود .

این شیوه موجب می گردد که مراکز تحقیقاتی همواره بکوشند اولاً سطح امتیازات خود را که به داشتن شرایط برتر بستگی دارد بالا نگه دارند و ثانیاً کارنامه فعالی را طی 3 سال فعالیت خود ارائه نمایند.

بدیهی است مرکزی که شرایط لازم را احراز کرده باشد ، از دولت یا تشکیلات محلی یا دانشگاه بودجه تحقیقاتی دریافت می کند و در صورت لغو صلاحیت ، بودجه آن قطع خواهد شد.