سلسله " سون "

در سال 960 میلادی ، امپراتور " سون تای زو " با نام " جائو کوان این " دست به یک کودتای نظامی زد و به دنبال سلسله " سون " را تاسیس کرد . از آن پس دوره جدایی سلسله 5گانه و 10 کشور خاتمه یافت . تا سال 1279 میلادی که سلسله " یوان " سلسله " سون " را سرنگون کرد ، " سون " جمعا به 319 سال رسید . سلسله " سون " به دو بخش " سون " شمالی و " سون " جنوبی تقسیم شده است . در دوره " سون " شمالی ، مردم اقلب " چیدان " در شمال چین کشور " لیائو " ( از سال 947 تا سال 1125 میلادی ) تاسیس کردند . مردم ملت " دان شیان " در شمال غرب " سون " نیز کشور " شی شیا " ( از سال 1038 تا سال 1227 میلادی ) ایجاد کردند . در سال 1115 میلادی ، کشور " جین " ( از سال 1115 تا سال 1234 میلادی ) در شمال توسط مردم ملت " نیو جن " تاسیس شد . در سال 1125 میلادی ، کشور " جین " کشور " لیائو " را سرنگون کرد و در سال 1127 میلادی به " کای فون " پایتخت کشور " سون " حمله و دو امپراتور " سون هوی " و " سون چین " را دستگیر کرد . در پی آن به عمر سلسله " سون " شمالی خاتمه داده شد . امپراتور " سون گائو زون " با نام " جائو گو " در کاخ " اینگ تیان " شهر " نان جین " ( شهر" شان چیو" استان " حه نان " امروز ) به مسند قدرت نشست و بعدها به شهر " لین آن " ( شهر " هان جو " امروز ) فرار گریخت و " سون جنوبی " را تاسیس کرد .

" سون شمالی " پس از ایجاد وحدت و یکپارچگی در مناطق شمالی ، به لحاظ اقتصادی اجتماعی و فرهنگی بسیار پیشرفت کرد و تجارت خارجی آن بسیار پیشرفته بود.برخی اصلاحات که " فان جون یان " و " وانگ آن شی " به اجرا گذاشتند ، با وجود آنکه بطور کامل شکوفایی دراز مدت " سون شمالی " را تحقق نبخشید ، اما به حل بسیاری تناقضات اجتماعی مساعدت کرد . قیام های دهقانی به رهری " فان لا " و " سون جیان " برای مقابله با سلطه سیاه و ارتجاعی دوران امپراتور " سون هوی زون " بود . پس از سرنگونی " سون شمالی " ، " سون جنوبی " که در جنوب واقع بود ، قصد حمله به مناطق شمالی و تحقق وحدت مجدد را نداشت . در این ضمن ، مردم اقلیت " چیدان " در شمال چین کشور " لیائو " ( از سال 947 تا سال 1125 میلادی ) را تاسیس کردند . مردم ملت " دان شیان " در شمال غربی " سون " نیز کشور " شی شیا " ( از سال 1038 تا سال 1227 میلادی ) را تاسیس کردند . با این روش ، موجودیت کشورهای " سون " ، " لیائو " و " شی شیا " به موقعیت مقابله و رقابت سه نیرو تبدیل شد .

در این مدت ، دست آوردهای فنی و علمی بسیار برجسته بود . سه اختراع قطب نما ، فن چاپ و باروت مربوط به این دوران است . از این میان ، فن چاپ که مردی با نام " بی شن " اختراع کرد ، 400 سال زودتر از فن چاپ در اروپا پا به عرصه گذاشت . مردی با نام " سو سون " نخستین ساعت نجومی جهان را ساخت . کتاب " مون شی بی تان " با نویسنده " شن کوا " در تاریخ توسعه فن آوری جایگاه عالی دارد . در زمینه فرهنگی ، نیز فلسفه ایده آلیستی مکتب کنفوسیوس بسیار پرشکوه بود و کارشناسانی مانند " جو شی " ، " لو زیو یوان " در این دوران ظهور کردند . مذاهب " دائو " و بودایی و مذاهب خارجی در این دوران بسیار رایج بود ." کتاب تانگ جدید " که مردی با نام " وو یان شیو " نوشته است ، برای حفظ تاریخ سلسله تانگ سهم عظیمی بسیار گرانقدر است . در زمینه ادبی ، ادیبانی مانند " وو یان شیو " و " سو شی " نامدار بودند. " تسی " سون اوج ادبیات این دوران محسوب می شود . " تسی " نوعی شعر چین قدیم است که برای برخی آهنگ ها سروده می شد و دارای قالب های موزون و مقفی با تعداد معینی از واژه ها و بیت ها بود . ادیبانی مانند " یان شو گ ، " لیو یون " ، " جو بان یان " ، " لی چین جائو " و " شین چی جی " در این زمینه بسیار معروف بودند . اپرا در دوران " سون " و " جین " نیز بسیار رایج بود . نقشه این دوران به موضوعاتی چون کوه ، رودخانه ، گل و پرنده اختصاص داشت . تصویر " چینگ مین شانگ حه تو " که نقاشی با نام " جانگ زه دوان " آن را کشیده است ، اثری جاودان در تاریخ نقاشی چین محسوب می شود .