الگوی جدید توسعه چین؛ فرصتی برای جبران عقب ماندگی اقتصادی جهان

پنجمین نشست نوزدهمین کمیته مرکزی حزب کونیست چین در حالی از تاریخ 26 تا 29 اکتبر در پکن برگزار می شود که این کنفرانس توجه زیادی را در داخل و خارج ازچین به سمت خود جلب کرده است؛ تحلیلگران بر این باورند که یکی از نکات برجسته در این کنفرانس، ارائه چهاردهمین طرح 5 ساله توسعه چین خواهد بود؛ طرحی که توسعه چین در طول 5 سال آینده و فراتر از آن را تعریف می کند.

چین از سال 1953 میلادی تاکنون، به استثنای چندین سال، یک برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی را برای یک بازه زمانی 5 ساله تدوین و در قالب آن اهداف بلند مدت و مسیر توسعه در راستای پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی را تعریف کرده است؛ این برنامه 5 ساله مانند مقیاسی در محور زمان عمل می کند و توسعه سریع اقتصادی و اجتماعی چین را به تصویر می کشد و جهان نیز می تواند بر اساس این طرح، جهت حرکت چین در آینده را پیش بینی کند.

سال 2020 میلادی، سال پایانی مهلت اجرای سیزدهمین طرح توسعه 5 ساله (2020-2016 میلادی) چین است؛ شاخص های اصلی در این طرح طبق برنامه ریزی های انجام شده محقق خواهند شد و وظایف مهم استراتژیک و 165 پروژه مهم مهندسی تدوین شده در این طرح، به طور کامل و مؤثر اجرایی می شوند؛ اهداف و وظایف مشخص شده در طرح پنج ساله سیزدهم چین به زودی با موفقیت عملی خواهند شد.

چین در حال حاضر با تمام نیرو مشغول انجام مراحل نهایی سیزدهمین طرح توسعه 5 ساله و آماده شدن برای تدوین و اجرایی کردن چهاردهمین طرح توسعه 5 ساله خود است؛ چین در طول اجرای چهاردهمین طرح توسعه 5 ساله خود وارد دوره جدیدی از پیشرفت و توسعه خواهد شد و مفاهیم جدید توسعه را اجرایی خواهد کرد و بلافاصله توسعه با کیفیت بالا را ارتقاء خواهد داد و تلاش خواهد کرد تا یک الگوی جدید توسعه مبتنی بر تشویق چرخه داخلی به عنوان چرخه و بدنه اصلی و تعامل خوب و سازگار آن با چرخه بین المللی را تدوین کند.

چین پس از اجرای سیاست اصلاح و گشایش، با قدرت یک اقتصاد صادرات محور را در مناطق ساحلی تشکیل داد که نقشی حیاتی در تحریک رشد اقتصادی چین ایفا کرده اند؛ امروزه «چرخه دوگانه» در حال جایگزین شدن به جای «چرخه بین المللی» است که دهه های گذشته اجرایی شده و این برای اقتصاد بزرگی مانند چین که به یک مرحله خاصی از پیشرفت و توسعه رسیده، پدیده ای اجتناب ناپذیر است.

جهان برای مدتی به ویژه بعد از شیوع همه گیری ویروس کرونا، دچار تغییرات اساسی بی سابقه ای در طول یک قرن گذشته شده است؛ در عین حال، بی ثباتی و بلاتکلیفی بیشتری در جهان حاکم شده است؛ روند جهانی سازی اقتصادی با جریان های مخالفی روبرو شده و حمایت از تولیدات داخلی و یکجانبه گرایی در برخی از کشورها شایع شده و خطرهای ژئوپلیتیکی رو به افزایش است و جریان های مخالف حاکم در فضای خارجی در مسیر توسعه چین شدت گرفته است.

از طرف دیگر ، چین وارد مرحله توسعه کیفی شده است و امتیازات و شرایط چند جانبه برجسته ای دارد و پتانسیل تقاضای داخلی این کشور بسیار زیاد است؛ چین کامل ترین و بزرگ ترین سیستم صنعتی جهان را دارد و بازار تقاضای داخلی فوق العاده بزرگ چین با جمعیت 1.4 میلیارد نفری آن شامل بیش از 400 میلیون گروه با درآمد متوسط می شود.

چین در زمینه صنعتی سازی جدید، اطلاعات محوری، شهرنشینی و نوسازی کشاورزی در مرحله توسعه سریع قرار گرفته است و پتانسیل زیادی در زمینه تقاضای سرمایه گذاری دارد.

از آنجایی که حرکت چرخه بین المللی بطور قابل توجهی تضعیف شده اما در مقابل نشاط و قدرت چرخه داخلی چین روز به روز قوی تر می شود، این روند کاهش حرکت چرخه بین المللی به عاملی مهم در تصمیم گیری چین برای طراحی الگوی توسعه جدید «چرخش دوگانه» تبدیل شده است؛ چین امیدوار است که با استفاده از مزایای بازار فوق العاده بزرگ داخلی خود و همچنین از طریق رونق بخشیدن به بخش اقتصاد داخلی و هموارسازی مسیر چرخه داخلی، نیروی محرکه لازم برای توسعه اقتصاد چین و نهایتا احیای اقتصاد جهان را تزریق کند و به توسعه ای پایدارتر و قوی تر برسد.

الگوی توسعه جدید چین بر «چرخه های داخلی به عنوان بدنه اصلی» تاکید دارد اما در عین حال تعامل خوب و سازگار چرخه های دو جانبه داخلی و بین المللی با یکدیگر نیز موضوعی حیاتی و مهم است؛ «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین اخیرا ضمن سخنرانی در چهلمین سالگرد تاسیس منطقه ویژه اقتصادی «شن جن» تاکید کرده است که الگوی جدید توسعه چین صرفا یک چرخه داخلی بسته نیست بلکه یک چرخه دوگانه باز داخلی و بین المللی است.

باید توجه داشت که در یک دولت بسته و حامی «قطع رابطه»، هیچ راهی برای خروج وجود ندارد؛ از دیدگاه جهانی، جهانی سازی اقتصادی همچنان یک روند تاریخی است؛‌ تقسیم کار و همکاری بین کشورها و سود متقابل و برد – برد از جمله پروسه های بلند مدت به حساب می آیند؛ تبادلات و ارتباطات اقتصادی بین المللی هنوز هم از الزامات عینی در مسیر توسعه اقتصاد جهان محسوب می شوند و عدم قابلیت یک بازار برای رسیدن به درجه بالایی از گشایش، امنیت و جریان آزاد، هیچ معنا و اهمیتی برای توسعه اقتصاد ندارد.

گشودن درها به روی جهان خارج از جمله سیاست های اساسی ملی چین محسوب می شود و نیروی محرکه اصلی و مهم برای توسعه پایدار و سریع اقتصاد چین همین گشایش ها و درهای باز است؛ رهبر چین بارها تاکید کرده است که چین نه تنها درهای خود را به سمت دنیای خارج نمی بندد بلکه این درها را بازتر نیز خواهد کرد.

سومین نمایشگاه بین المللی واردات چین در تاریخ 5 نوامبر و طبق برنامه ریزی های انجام شده در حالی افتتاح خواهد شد که برگزاری آن به منزله گسترش جامع و پایدار آخرین اقدامات گشایش و درهای باز در چین است و تردیدی نیست که بستر و فرصت های زیادی برای منافع دو جانبه بیشتر و برد – برد برای کشورهای سراسر جهان که در حال حاضر به دلیل اپیدمی کرونا از رشد اقتصادی عقب مانده اند، به ارمغان خواهد آورد.