یادداشت| تراژدی «آربری» و تبعیض نژادی ساختاری علیه سیاهپوستان در آمریکا

قتل جوان بیگناه سیاهپوست در آمریکا در کنار وضعیت بد رسیدگی به رنگین پوستان در شرایط ویروس کرونا بار دیگر زنگ خطر درباره نابرابری و تبعیض نژادی سیستماتیک در این کشور را به صدا در آورده است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، چند روزی است که قتل یک جوان 25 ساله سیاهپوست در آمریکا توسط دو پدر و پسر سفیدپوست خبرساز و جنجالی شده است. ماجرا از این قرار است که احمد آربری، یک جوان سیاهپوست در جاده ای در حال ورزش کردن و دویدن است که بدون دلیل توسط یک پدر و پسر سفید پوست هدف چندین شلیک گلوله قرار می گیرد و در وسط جاده نقش بر زمین می شود. قاتل او افسر سابق پلیس بوده است. نکته اینجاست که این قتل در ماه فوریه اتفاق افتاده و در رسیدگی اولیه این قتل موجه اعلام شده بود. حدود 74 روز از ماجرا گذشته بود، اما فرد قاتل حتی دستگیر نشده بود.

اوایل ماه می (ماه جاری میلادی) یک ویدیو چندثانیه ای در خصوص این ماجرا در یک سایت یک ایستگاه رادیویی منتشر شد که بعدا در شبکه های اجتماعی دست به دست چرخید و واکنش افکار عمومی به این حادثه دردناک را در پی داشت. واکنش ها و فشار افکار عمومی در نهایت دستگاه قضایی آمریکا را مجبور به بازداشت دو پدر و پسر کرد. اما نکته اینجاست که اگر این فیلم منتشر نشده بود، قضیه قتل یک جوان سیاهپوست بیگناه تا ابد مسکوت می ماند. چه بسا که مردم سیاهپوست بسیاری در آمریکا کشته می شود یا به حقوق آنها تعرض می شود، و صدای آنها به جای نمی رسد، مگر موارد استثنا مانند احمد آربری که یک مهندس برق جوان بود، بواسطه انتشار فیلم قتلش، مورد توجه افکار عمومی قرار گیرد.

حکایت تبعیض نژادی در آمریکا موضوع جدیدی نیست، بلکه این روند ریشه در تاریخ چند صد ساله این کشور دارد، از برده داری گرفته تا کشتار و تبعیض اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی علیه نژادهای غیرسفیدپوست. هر چند که رسانه های جریان اصلی سعی کرده اند این تصویر را ترمیم کنند، اما واقعیت در کف جامعه آمریکا چیز دیگری است. عده ای در آمریکا تلاش کردند در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما که اولین رئیس جمهور سیاهپوست در این کشور بود، اینگونه تحلیل کنند که دوران تبعیض علیه سیاهپوستان در آمریکا به سر آمده است. اما واقعیات و آمار گویای حقیقتی تلخ برای رنگین پوستان در سرزمین یانکی هاست.

جای دوری نرویم. در بحث میزان ابتلا و مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا در آمریکا، سیاهپوستان وضعیت وخیم تری را داشته اند. به عنوان مثال، 33 درصد جمعیت لوئیزیانا را سیاهپوستان تشکیل می دهند، اما 70 درصد تلفات ویروس کرونا در آنجا فقط سیاهپوست بودند. در آلاباما با وجود اینکه سیاهپوستان 26 درصد کل جمعیت را تشکیل می دهد، 44 درصد فوت شدگان ناشی از کوید 19 را خود اختصاص دادند. در سنت لوئیس (واقع در میسوری) برای مدت چند هفته، فوت شدگان ویروس کرونا فقط سیاهپوست بودند.

جالب است که در بخش تبعات اقتصادی نیز، سیاهپوستان در صدر افرادی قرار دارند که شغل خود را بواسطه بحران بوجود آمده توسط کرونا از دست داده اند. این موضوع به وضوح نوع رفتار و رسیدگی به رنگین پوستان در جامعه آمریکایی را به تصویر میکشد. اما تبعیض مضاعف زمانی شکل می گیرد که مقامات آمریکایی برای توجیه چنین شرایطی، تلفات بالای سیاهپوستان در ماجرای کرونا را ناشی از «رفتار فردی» آنها می دانند و از آن می خواهند از «الکل، تنباکو و مواد مخدر» اجتناب کنند. این شیوع توجیه شرایط، خود تبعیضی از جنس دیگر و نشان دهنده نوع نگرش مقامات و نخبگان و سفیدپوستان به سایر نژادها در آمریکا است.

نابرابری در جامعه آمریکا در زمینه های مختلف خود را به رخ می کشد. مثلا سیاهپوستان عمدتا شغل هایی در بخش خدمات دارند و احتمالا اینکه مالک خانه یا خودرو باشند، در مقایسه با سایر افراد به ویژه سفیدپوستان، بسیار کمتر است. کیفیت زندگی، سفید و ارتباط برقرار کردن آنها با سایر بخش های جامعه نیز متفاوت است.

شاید برده داری به شیوه قدیم آن در ظاهر در جامعه آمریکایی منسوخ شده باشد، اما همچنان رگه های آن و نظام سلسله مراتبی در آن به چشم می خورد و رنگین پوستان شهروندهای درجه دو یا بدتر محسوب می شوند. بحث برتری نژادی سفیدپوستان امر چندان غریب و عجیبی در آمریکا نیست. در همین دوره ریاست جمهور دونالد ترامپ، راهپیمایی های متعدد در حمایت از نژادپرستی برگزار شده و گاها برخی از این گروه‌های نژادپرست مورد حمایت رئیس جمهور قرار گرفته اند. اتفاقاتی که شارلتزویل افتاد نمونه ای از این ماجراها و روند بوده است.

در سال 2014، با قتل مایکل براون، سیاهپوست توسط یک پلیس آمریکایی، بحث رفتار تبعیض آمیض و نژادپرستی علیه سیاهان مطرح شد. الان با بحث قتل آربری و تلفات بالای سیاهپوستان به دلیل ویروس کرونا، مجدداً مباحث درباره تبعیض و نژادپرستی ساختاری در جامعه آمریکا به ویژه در بخش سلامت مطرح شده است.

تبعیض ساختاری علیه سیاهپوستان طی سالهای طولانی باعث شده که آن کیفیت زندگی پایینی داشته باشند و در محله هایی اسکان یابند که آلودگی هوا بیشتری دارد و این برای آنها مشکلات تنفسی ایجاد کرده است. این موضوع در دوران شیوع کرونا آنها را در معرض خطر بیشتری قرار داده است. به عبارتی نابرابری اقتصادی و اجتماعی و عدم تناسب در دریافت خدمات درمانی برای سیاهپوستان بحث امروز و دیروز نیست، بلکه ادامه داستانی که آغاز آن در گذشته های دور است.

مراکز درمانی در محله های سیاهپوستان وضعیت به مراتب ضعیف تری را در مقایسه با نقاط دیگر شهرها دارند. این موضوع در قضیه کرونا نیز خود را نشان داد. بر اساس بررسی نشریه نیویورک پست، یک نمونه از 30 نفری که در نیویورک از آنها آزمایش به عمل آمده بود، 22 نفر سفیدپوست و از افراد ساکن در بخش مرفه نشین این شهر بودند.

حال توجیه این شرایط با این توضیح که تلفات بالا به دلیل رفتار فردی سیاهپوستان است، در اصل نمک مقامات آمریکایی بر زخم های عمیق و کهنه ای است که رنگین پوستان آمریکا را برای مدت های مدیدی آزرده است. در این بحبوحه خبر قتل احمد آربری غیرمسلح و بیگناه، مصیبت دیگری است که بر دردهای قبلی اضافه شده است. اما تراژدی آربری نه اولین و نه آخرین مورد از این جنس است، و خدا می داند که چند نفر از سیاهپوست های بیگناه در آمریکا کشته شده اند، اما بواسطه عدم انتشار فیلم قتل آنها، قاتلانشان آزادنه در جامعه تردد می کنند.