شن جن نماد خودباوری چین در عرصه جهانی-- گفت و گو با حسین ملائک سفیر اسبق ایران در چین

چهلمین سالگرد تاسیس منطقه ویژه اقتصادی شن جن با حضور شی جین پینگ رئیس جمهوری چین در حالی جشن گرفته شد که چین امروز به قطب مهمی از قدرت فناوری، تکنولوژیکی و تجاری در جهان تبدیل شده است.

در این رابطه رئیس جمهوری چین در مراسم چهلمین سالگرد تاسیس این منطقه اقتصادی گفت که هدف از برگزاری این نشست جمع بندی تجربیات ساخت منطقه ویژه اقتصادی و پیشبرد سیاست اصلاحات و درهای باز از نقطه شروع بالاتر است. شی جین پینگ در سخنرانی خود ده اصل سازندگی و توسعه مناطق ویژه اقتصادی در دوره جدید را مطرح و تاکید کرد که ساخت مناطق ویژه اقتصادی باید به رهبری حزب کمونیست چین پایبند باشد؛ همچنین سیستم سوسیالیست با ویژگی های چین را حفظ و تکمیل کند؛ باید با شجاعت آزمون و خطا کند و با شکست بن بست تئوری، اصلاحات را در جهت توسعه جدید هدایت کند.

با توجه به این سخنان شی جین پینگ ، به نظر می رسد مناطق ویژه اقتصادی کماکان محور توسعه و قدرت این کشور خواهد بود و رئیس جمهوری چین به دنبال تبدیل کردن این شهر به مرکز و قلب تکنولوژی و فناوری نوین( High- tech) در جهان است. در این رابطه چین به دنبال ایفای نقشی برتر در صحنه سیاست جهانی است و مکانیسم این امر در تقویت اقتصادی و صنعتی است.

در همین راستا، در خصوص اهمیت شهر شن جن در توسعه اقتصادی چین و راهبرد دولتمردان این کشور از افزایش سرمایه گذاری فناوری در این شهر، گفت و گویی با حسین ملائک سفیر اسبق ایران در چین ترتیب داده ایم که مشروح آن به شرح زیر است.

اقای ملائک به نظر شما هدف دولت چین از ایجاد مناطق ویژه اقتصادی مثل شهر شن جن چیست؟

در خصوص توسعه چین باید گفت که رشد و توسعه فزاینده چین در طی چهار دهه اخیر اقتصاد و تجارت جهانی را با تحولی بنیادین مواجه ساخت. سیاست درهای باز دنگ شیائوپینگ و اتخاذ گفتمان تعامل با اقتصاد جهانی؛ زمینه حضور سرمایه گذاران بین المللی به سوی سرزمین بزرگ چین را فراهم ساخت. البته دو عنصر نیروی کار ارزان و وسعت سرزمینی چین؛ فاکتور اصلی در حضور سرمایه گذاران بین المللی در چین بود.

در معناداری توسعه چین این نکته قابل اهمیت است که نظام سیاسی در چین بسته و از مدل کمونیستی است. اما در حوزه اقتصاد چین به سمت یک مدل اقتصاد مردمی و باز حرکت کرد. توسعه صنایع کوچک و تولیدی در دستور کار دولت چین قرار گرفت. همراستا با این سیاست، نخبگان چین حدود چهل سال پیش به این جمع بندی رسیدند که باید مناطق ویژه اقتصادی و تجاری ایجاد کنند. فلسفه شکل گیری مناطق ویژه اقتصادی در شن جن، زوهای و شانتو در استان گوانگ دونگ و شیامن در استان فوجیان و کل استان هاینان بر این اساس بود که در این مناطق قانون تجارت آزاد و سرمایه داری با هدف جذب سرمایه های بین المللی اجرایی گردد.

دولت چین در مناطق ویژه اقتصادی سیاست‌های اقتصادی و انعطاف‌پذیر (بیشتر گرایش به بازار آزاد) اجرا می‌کند. این سیاست‌ها اجازه می‌دهد تا مناطق ویژه اقتصادی از یک سیستم مدیریت اقتصادی برخوردار باشند که برای شرکت‌های خارجی و داخلی به منظور فعالیت اقتصادی نسبت به دیگر مناطق سرزمین اصلی چین جذاب تر است. حتی در این مناطق این اجازه به سرمایه گذاران بین المللی داده شده بود که بدون مجوز دولت مرکزی چین دراین منطقه تجارت و سرمایه گذاری کنند. با این رویکرد بود که شهر شن جن از یک روستایی ماهی گیری به شهری مدرن، توسعه یافته و نماد قدرت واقتدار چین در حوزه تکنولوژی های نوین تبدیل شد.

نحوه اداره این مناطق چطور بود و اساسا این مناطق چه فرصتی را برای دولت چین برای توسعه اقتصادی فراهم ساخت؟

منطقه ویژه اقتصادی با هدف جذب سرمایه گذاری در حوزه های فناورانه و تکنولوژیک ایجاد شد. دولت چین امتیازات فراوان برای سرمایه گذاران خارجی در زمینه های مالیاتی در نظر گرفت. کارگران ارزان در اختیار کارآفرینان و تولید کنندگان قرار گرفت. علاوه بر این هر گونه ورود و خروج را به این منطقه را ممنوع کرده بود و شهروندان داخل چین هم با پاسپورت حق ورود به این منطقه را داشتند. این موضوع باعث شد که فضای امنیت روانی خاصی در سرمایه گذران برای سرمایه گذاری بیشتر در این منطقه ایجاد شود. دولت چین وقتی توانست سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی را در این مناطق با هوشمندی انجام دهد؛ در گام بعدی از این منطقه برای توسعه سایر کلان شهرهای چین الگو گرفت و به تدریج این مدل سرمایه گذاری را در مناطق دیگرشان هم به اجرا گذاشت.

در حال حاضر شی جین پینگ رئیس جمهوری چین به دنبال چه اهداف نوینی در شهر شن جن است؟

رویکرد امروز دولت چین بر این مبنا است که از شهر شن جن به عنوان موتور محرکه ای برای کل اقتصاد چین در سراسر خاک این کشور استفاده کند. جهت گیری جدید دولت چین پیشگامی در حوزه تکنولوژی و صنایع استراتژیک است. در این خصوص چین به نوعی دنبال هماوردی با آمریکا و در مرحله بعدی با ژاپن است. این موضوع به وضوح در صحبت های رئیس جمهوری چین در شهر شن جن برجسته بود. این شهر که در جنوب چین و در مجاروت هنگ کنگ واقع شده برای دولت چین به عنوان نماد توسعه مطرح است و همان نقش را برای چین بازی می کند که منطقه سیلیکون ولی در ایالت کالیفرنیا برای آمریکا دارد.

جالب اینجاست که در مراسم سخنرانی رئیس جمهوری چین؛ بنیانگذار تکنولوژی هواوی «رن زنگفای» و معاون وی « لی هی لوکینگ» حضور داشتند. از سوی دیگر مجاورت جعرافیایی این شهر با هنگ کنگ اهمیت این شهر را نزد دولت چین دوچندان کرده است. شن جن و هنگ کنگ به عنوان دو منطقه تجاری و تکنولوژیک در صورت همگرایی بیشتر، قدرت فناورانه خاصی به چین در صحنه جهانی و در رقابت با آمریکا می دهد. البته این موضوع را هم باید مد نظر داشت که چین با تقویت شن جن به نوعی دنبال مهار هنگ کنگ هم است. در سال 2019 رشد تولید ناخالص داخلی شهر شن جن با 13 میلیون جمعیت 396 میلیارد دلار از هنگ کنگ با تولید ناخالص داخلی 366 میلیار دلار عبور کرده است. شرکت های بزرگ چینی در حوزه تکنولوژی مثل هواوی(Huawei) هلدینگ تنسنت(Tencent) در شهر شن جن قرار دارد. برای همین این شهر به نماد خودباوری و اعتماد به نفس دولت چین در لیدری تکنولوژی جهانی تبدیل شده است.