پیامهای جدی در میان الحان و تعارفات دیپلماتیک

در حالت عادی انتظار این بود که با پایان آمدن مدت تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران، دوره ای جدید ولی همچنان عادی از مناسبات بین الملی شروع شود. دوره ای که منطبق و مطابق قوانین بین الملل است و میتواند حتی در صورت نارضایتی برخی اعضاء، خصوصاً اعضاء دارای حق وتو، با حرکات و تحولات جدیدی پیگیری و منجر به گفتگوهای جدیدی شود؛ اما به نظر می آید دولت کنونی امریکا با تعجیل در اجرای منویات دلخواه خود، به انواع و اقسام حربه های فراقانونی خود متوسل شده که بیم آن میرود شالوده نظم و نظام جهانی را در هم بپیچد.

دولت کنونی امریکا که سلطه و خودراییش را از همه جوانب در خطر میبیند، با بافتن بهانه هایی برای هر کشور و منطقه صاحب قدرتی، به تنها برگ باقیمانده خود یعنی توسل به زور و حربه تحریم اقدام کرده و با تهدید اقتصادی و نظامی چین، روسیه، بلاروس، ایران و غیره از سویی، به هیچ انگاشتن متحدان اروپایی و همپیمانان ناتویی خود از سویی دیگر و خریدن توافق حاکمان چند کشور برای جارو کردن موقت مسأله خاورمیانه زیر فرش، هم میخواهد مسائل داخلی و انتخابات ریاست جمهوری خود را به سود هیئت حاکمه کنونی پیش ببرد، هم با گل آلود کردن آب و دور زدن نظام بین الملل، تمام میز را برای خودش جمع کند بدون اینکه به صورت حساب نگاهی بیندازد.

در تاریخ جهان امپراطوریهای بزرگی بوده اند که تا وقتی به وسع خود قانع بودند و در برخی برهه ها کمبودهای خود را پذیرفته و عقب نشستند، مثل کوسه در اقیانوس به سلطنت خود ادامه دادند، اما وقتی طمع غلبه کرد و خواستند تمام دنیا را ببلعند، ترک خوردند و به اجزاء طبیعت و میراث آیندگان بدل شدند.

بدیهیست توسل امریکا به رویه کنونی با عناوین پرطمطراق متکی به افرادی مانند جان بولتونها و استیو بننها و دهها امثالشان نیست که به هوای بوی کباب مدتی به هیئت حاکمه کنونی پیوستند ولی به زودی یا طرد شدند یا آهن داغ را به عینه دیدند و از آن تبری جستند و آنچه را همه در خشت میدیدند و آنها در آینه نه، در کتابهایی به خورد عوام الناس مالیات ده دادند و از آب کره گرفتند؛ بلکه متکی به زور فیزیکی و پشتوانه همان سلاحهای کشتار جمعیست که از قضاء طی یکی دو دهه گذشته یکی از بهانه های دائمیش بوده برای ویران کردن چندین کشور و کشته و آواره کردن دهها میلیون تن از مردمانشان.

اینجاست که آخرین هشدارها از مقامات کشورها و مناطق مختلف جهان به گوش میرسد. مخالفت اعضاء غربی برجام و اتحادیه اروپا با زورگویی و یکجانبه گرایی امریکا در مسأله چکاندن ماشه تحریمهای سازمان ملل علیه ایران از جمله آنهاست.

شی جین پینگ رئیس جمهوری خلق چین نیز روز دوشنبه 31 شهریور در سخنرانی ویدیویی خود در نشست سران به مناسبت گرامیداشت هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس سازمان ملل تاکید کرد: هدف و اصول منشور سازمان ملل معیار اصلی برای سامان دادن به مناسبات بین المللیست و پایه مهمی برای ثبات نظم بین المللی به شمار میرود که بدون تردید باید حفظ شود. مناسبات و منافع کشورها باید با نظام و مقررات هماهنگ باشد و نباید کشورهای زورگو برای آن تصمیم گیری کنند. کشورهای بزرگ باید پیشگام طرفداری و دفاع از قوانین بین المللی باشند و تعهدات خود را رعایت کنند و به سود خود استثناء قائل نشوند. باید از معیار دوگانه خودداری کنند و قوانین بین المللی را تحریف نکنند. همچنین نباید به نام قانون، حقوق و منافع قانونی سایر کشورها را نقض و صلح و ثبات بین المللی را تخریب کنند.

وی گفت که سازمان ملل باید عدالت را حفظ کند. کشورهای بزرگ و کوچک باید به یکدیگر احترام بگذارند. هیچ کشوری حق تصرف در امور بین الملل و تسلط بر سرنوشت سایر کشورها ندارد؛ نیز حق ندارد مزایای توسعه را در انحصار خود داشته باشد و اعمال سلطه را در جهان گسترش دهد. هیچ راهی برای یک جانبه گرایی وجود ندارد. همه کشورها باید با پایبندی بر مشورت، سازندگی و مشارکت جمعی از امنیت عمومی حفاظت کنند و از ثمرات توسعه بهره مند شوند.

وی با تأکید بر اهمیت و ضرورت افزایش حق رأی کشورهای در حال توسعه در سازمان ملل برای رعایت و اجرای تعادل و توازن قوای سازمان ملل به سود اکثر کشورها گفت: اندیشه جنگ سرد، ترسیم خطوط ایدئولوژیک و بازی مجموع صفر، نه میتواند مشکلات کشوری را حل کند و نه میتواند با چالشهای مشترکی که بشر با آن روبروست، مقابله کند. آنچه ما باید انجام دهیم این است که تهدید و تعارض را با گفتگو و رایزنی جایگزین کنیم. منافع خود را به منافع کشورها پیوند دهیم و در جهت همگرایی منافع مشترک کشورها تلاش و یک خانواده بزرگ جهانی هماهنگ و همراه ایجاد کنیم.

بی گمان پیامها و هشدارهای مقامات جهان فارغ از لحن تعارفاتی و دیپلماتیکشان، متکی به نقشه های باء و حتی جیم و دالیست که هر کشوری برای اجرا در صورت رو شدن بدترین فیلمنامه آماده میکند.

مجتبی پویا