وقتی سر "دیپلماسی اجباری" آمریکا در موضوع ایران محکم به سنگ می خورد

آیا یک کشور می تواند از طرف سازمان ملل از سرگیری تحریم ها را اعلام کند؟ این باور عمیق وجود دارد که همه کشورها به این سوال پاسخ منفی می دهند به جز یک کشور.

«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا عصر روز شنبه نوزدهم سپتامبر (29 شهریور) با صدور بیانیه ای اعلام کرد که دولت آمریکا تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران را از سر گرفته و تهدید کرد که کشورهای عضو شورای امنیت در صورت عدم اجرای این تحریم ها با "پیامدهای آن" روبرو خواهند شد.

سازمان ملل بلافاصله به این ادعای پمپئو واکنش نشان داد؛  «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد روز شنبه طی نامه ای  به شورای امنیت اعلام کرد نمی تواند اقدامی در مورد اعلام  ازسرگیری  تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران توسط ایالات متحده انجام دهد،  زیرا "به نظر می رسد که ابهامات زیادی در این زمینه وجود دارد."

«جوسپ بورل» مسؤول سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا روز یکشنبه در بیانیه ای اظهار داشت که ایالات متحده به طور یک جانبه از توافق هسته ای ایران (برجام)  خارج شده است و بنابراین نمی تواند   یک عضو برجام شناخته شود و نمی تواند سازوکار ماشه در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را فعال کند. به گفته وی با توجه به این موضوع، تعهدات مرتبط با لغو تحریم های ایران که در  برجام آمده، همچنان  معتبر است.

وزارت امور خارجه روسیه نیز روز یکشنبه در وب سایت رسمی خود طی بیانیه ای تلاش‌ های طرف آمریکایی برای تمدید تحریم‌ ها علیه ایران را "اجرای یک نمایش" ارزیابی و ابراز اطمینان کرد که شورای امنیت سازمان ملل متحد هیچ اقدامی انجام نخواهد داد که منجر به ازسرگیری تحریم‌ های قبلی علیه تهران شود.

«جانگ جون» نماینده دایم چین در سازمان ملل روز یکشنبه در پیامی به رئیس دوره ای شورای امنیت و دبیر کل سازمان ملل تاکید کرد کرد که درخواست آمریکا از شورای امنیت درباره آغاز سازوکار ماشه بی اساس است و این سازکار ماشه علیه ایران هنوز به کار نیافتاده است. به گفته وی چین متعهد به حفظ برجام و قطعنامه شورای امنیت  است و به توسعه حل و فصل سیاسی مساله هسته ای ایران ادامه می دهد.

عموم جامعه جهانی بر این باورند  خروج آمریکا از برجام و اعمال فشار حداکثری علیه ایران منشأ تنش کنونی در اوضاع هسته ای ایران است. عهد شکنی ایالات متحده چندجانبه گرایی و اقتدار شورای امنیت  و سیستم بین المللی منع تکثیر سلاح های هسته ای را تخریب کرده است. در حال حاضر  این کشور نه تنها  خواستار تحریم ایران بر اساس برجام  است،  حتی  به اعمال تحریم های یک جانبه علیه مخالفان آن نیز تهدید کرده است. آمریکا با اقدامات غیر منطقی و تحریک آمیز،  کاملاً یک چهره "مشکل ساز" از خود بروز داده است.

این در شرایطی است که پیشتر نیز ایالات متحده  یک شکست شرم آور دیپلماتیک دیگر را در شورای امنیت تجربه کرده بود. یعنی پیش نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران را ارائه کرد که در جلسه شورای امنیت با مخالفت شدیدی روبرو گشت و رد شد. حتی متحدان آمریکا نیز تمایلی به تسلیم شدن در مقابل فشارهای واشنگتن ندارند و این امر نشان دهنده  انزوی جهانی روزافزون آمریکا در موضوع هسته ای ایران محسوب می شود.

اما نکته جالب اینجاست که ایالات متحده نه تنها از شکست اخیر خود در شورای امنیت درس نگرفته، بلکه مخالفت عمومی  را نادیده گرفت و به تنهایی به نمایندگی از جانب سازمان ملل متحد، از سرگیری تحریم ها علیه ایران را اعلام کرد. یکجانبه گرایی ایالات متحده به اوج رسیده، اقداماتش  بی اساس و غیر معقول است و  صرفاً یک نمایش سیاسی با مصرف داخلی است. نتیجه آن روشن است به گونه ای که بطور گسترده توسط اعضای شورای امنیت و جامعه جهانی بایکوت و منزوی می شود.

یک ضرب المثل چینی می گوید هر کسی اخلاق خوبی داشته باشد از حمایت بیشتر برخوردار است و کسی که بداخلاق باشد پشتیبانی اندکی نصیب او می شود. برنامه جامع اقدام مشترک یا همان توافق هسته ای ایران به سختی و با مذاکرات فشرده و طولانی حاصل شد. سوابق پنج سال گذشته نشان می دهد که حل مسئله هسته ای ایران به گفتگوی برابر و مذاکره صریح متکی است و هرگز تحریم، فشار یا حتی تهدید نظامی موثر نخواهد بود. بنا بر این فقط با پایبندی به چند جانبه گرایی و راه حل های سیاسی و دیپلماتیک می توان به طور موثر  تنش ها را کاهش داد و  صلح و امنیت منطقه را تقویت کرد.