تعطیلی نهاد بازنگری سازمان تجارت جهانی به دلیل وتوی آمریکا

لایحه قطعنامه شورای عمومی سازمان تجارت جهانی درباره اصلاحات نهاد بازنگری سازمان که پس از ماهها مشورت میان اعضای سازمان به دست آمده بود، در نشست دو روزه شورای عمومی این سازمان در ژنو به دلیل مخالفت امریکا تصویب نشد و بدین ترتیب نهاد بازنگری سازمان از چهارشنبه 20 آذر/ قوس، 11 دسامبر تعطیل می شود.

روبرتو آزِوِدو دبیرکل سازمان تجارت جهانی 19 آذر، 10 دسامبر در نشست خبری پس از نشست دو روزه شورای عمومی سازمان در ژنو اعلام کرد: «به دلیل آنکه اعضای سازمان نتوانستند بر سر لایحه قطعنامه شورای عمومی سازمان درباره اصلاحات نهاد بازنگری به توافق برسند، این نهاد از 20 آذر قادر نخواهد بود به دعاوی جدید رسیدگی کند. با این حال، دیگر مقررات سازمان تجارت جهانی همچنان متعبر خواهد بود و اکثریت اعضاء همچنان طبق اصول حقوقی اساسی سازمان از منافع اقتصادی خود دفاع می کنند. همزمان، ما امیدواریم با شرکای تجاری خود روابط خوبمان را حفظ کنیم.»

نظام داوری سازمان تجارت جهانی در 25 سال تاریخ سازمان نقش مهمی ایفاء کرده است. کارشناسان و نهاد بازنگری سازمان بیش از 200 دعوی را قضاوت کرده اند. طبق مقررات سازمان، نهاد بازنگری سازمان 7 داور دارد و در قضاوت هر دعوی سه نفر از آنان شرکت می کنند. اما به دلیل موانعی که آمریکا برای تمدید دوره داوران و انتخاب آنان ایجاد کرده بود، از ماه ژانویه سال 2018 به این سو این نهاد فقط سه داور از چین، آمریکا و هند داشته و با توجه به آنکه دوره داوران آمریکایی و هندی در 10 دسامبر سال جاری پایان یافته، در نهاد بازنگری سازمان فقط یک داور چینی باقی مانده و بدین ترتیب نهاد فاقد صلاحیت رسیدگی به دعاوی است.

عدم تصویب لایحه قطعنامه شورای عمومی سازمان برای اجرای اصلاحات در این نهاد به دلیل مخالفت آمریکا، این نهاد را از 20 آذر، 11 دسامبر به تعطیلی کشاند.

روبرتو آزِوِدو دبیرکل سازمان گفت: اعضای سازمان در حال مشورت درباره چگونگی کاهش تاثیرات منفی تعطیلی نهاد بازنگری هستند. او گفت: «تعطیلی نهاد بازنگری به معنای تعطیلی نظام داوری دعاوی سازمان نیست. اعضای سازمان همچنان از طریق رایزنی درباره دعاوی یا بر حسب داوری و میانجیگری دبیرکل آنها را حل می کنند. وظیفه ما یافتن یک راه حل دائمی است. شخص من نیز مشورت در این باره با اعضاء را آغاز کرده ام.»

دولت کنونی آمریکا با در پیش گرفتن سیاست «اول آمریکا»، در سالهای گذشته به بهانه هایی مانند «طولانی شدن مدت داوری نهاد بازنگری» و «حقوق بالای پرسنل نهاد» بارها در تمدید دوره خدمت داوران یا انتخاب داوران جدید تعلل کرد و این بار حتی برای تصویب نشدن لایحه قطعنامه شورای عمومی سازمان درباره اصلاح نهاد، از حق وتو استفاده کرد که این اقدام نهاد را به تعطیلی کشاند.

روبرتو آزودو گفت: چین و دیگر اعضای سازمان امیدوارند هر چه زودتر راه حلی پیدا کنند. او گفت: «چین و دیگر اعضای سازمان امیدوارند راه حل را پیدا کنند. حالا ما باید تشخیص دهیم در چه سمتی باید عمل کنیم. قبل از همه باید به مباحثات صادقانه و باز بپردازیم».

جانگ شیانگ چن نماینده چین در سازمان تجارت جهانی در نشست دیروز شورای عمومی سازمان آمریکا را به تخریب نهاد بازنگری سازمان محکوم کرد و تعطیلی آن را لطمه سنگینی بر تجارت چندجانبه خواند و گفت این اقدام احتمالا تبعات غیر قابل پیشبینی و جبران نشدنی برای نظام تجاری دنیا به همراه خواهد آورد. او با اشاره به سرایت جریانهای یکجانبه گرایی و حمایتگرایی تجاری گفت: این بسیار غیرمنتظره است که لجبازی یک عضو سازمان می تواند نهاد بازنگری سازمان را فلج کند. این ضعف نظام تجارت چندجانبه را آشکار کرده است.

او گفت: 117 عضو سازمان خواستار آغاز فوری انتخاب داوران نهاد بازنگری هستند و این نشان می دهد اکثر اعضاء تمایل شدیدی به احیای کارکرد این نهاد دارند.