سفر به روستاهای باستانی در ساحل رودخانه زرد در نینگ شیا

«روستای ما تا مدت ها برق نداشت. پس از غروب خورشید، همه جا تاریک می شد و به ناچار خیلی زود می خوابیدیم. شب ها سکوت مطلق بود، تا آن جا که صدای حیوانات از دور دست ها به خوبی شنیده می شد. شب هنگام اگر به چیزی نیاز داشتیم حتما باید چراغ گردسوز روشن می کردیم که آن هم اغلب دود می کرد و از دود آن نوک بینی امان همیشه سیاه می شد و مایه خنده دیگران..»

روستای کوچک و قدیمی «بیِ چانگ تان» در ساحل غربی رودخانه زرد سال‌هاست که پابرجا مانده ‌است. سالخوردگان محلی بر ستون خانه های روستایی تکیه زده و نجواکنان روزگار گذشته خود را نقل می کنند.

بازگشت به سال های د ور

شاید به سبب صدای آب رودخانه زرد و یا نجوای آرام سالخوردگان محلی است که حس و حال ایجاد شده فعلی روستای بیِ چانگ تان شهرستان یینگ شوئی چیائو واقع در ناحیه شاپواتوئو شهر جونگ وی استان نینگ شیا که تنها بیش از 30 خانواده دایمی در آن زندگی می کنند، حال و هوای گذشته را حفظ کرده‌ و مانند این است که به روزگار نسل های پیشین بازگشته است، تا آن جا که حتی هیچ گونه هیاهو و جنب و جوش در هنگام مبادلات کالا هم احساس نمی شود!

گرد هم آمدن سالخوردگان کنار چرخ آبی و تماشای آب رودخانه زرد که از دره سرازیر می شود نیز، سبب تخلیه روحی و آرامش هر رهگذری می شود.

روستای بیِ چانگ تان در ساحل شمالی دره رودخانه زرد در دل کوه‌های بلند و بر فراز سراشیبی قرار گرفته است. این روستا در واقع بر اثر فرسایش آبی رودخانه زرد شکل گرفته و بر همین اساس نیز نامگذاری شده‌است. «بیِ چانگ تان» به معنی «خشکی در سمت شمال» است.

حالا، وقتی که در محله های این روستا قدم بزنید، متوجه می شوید که ساکنان محلی نسل به نسل به خوبی از این زمین نگه داری کرده اند. اکنون با توجه به راه‌اندازی تجهیزات زیربنایی برق، جاده و اینترنت، روستای بیِ چانگ تان دیگر مسدود نیست، اما سکوت و آرامشی که در طول سال های بسیار در منطقه حفظ شده‌، هنوز هم در این روستا به جا مانده‌است.

پس از ورود به روستا، یک چرخ آبی در کنار رودخانه زرد توجه رهگذران را به خود جلب می کند. این چرخ آبی، مزارع با مساحت بیش از 134 هزار متر مربع را آبیاری می کند. پیش از سفر، شهرت این چرخ آبی را شنیده بودم، این که لقب «چرخ آبی اول استان نینگ شیا» را به خود اختصاص داده‌است. متاسفانه، روزی که من به این محل رسیدم، این چرخ آبی در دست تعمیر بود.

گفتنی است که همه سالمندان این روستا مهارت‌های ویژه‌ای دارند، یکی از این مهارت‌ها ساخت و تعمیر چرخ آبی است. گاه و بیگاه افرادی خارج از روستا به سراغ سالمندان محل می آیند و از آنان در این باره یاد می گیرند.

شکوه و زیبایی بیکران

در گذشته، تنها راه ارتباطی با دنیای خارج از طریق راه خاکی باریک و پر پیچ و خم بود. مسیری خسته کننده که امنیت هم نداشت. امروز، جاده آسفالته در این جا ساخته شده‌است.

این جاده آسفالته منتهی به روستای بیِ چانگ تان، از میان رشته کوه چی لیان عبور می کند. جاده باریک، شکوه و زیبایی های شمال غرب چین را به یکدیگر متصل می کند. هنگام رانندگی در این جاده، از جادوی نور و سایه طبیعت شگفت زده شدم، زیبایی نامحدود طبیعت در دو سوی جاده چشم را نوازش می دهد و روستا که گویی در میانه جاده ای بی انتها قرار گرفته، در عین حال که در سکوت رفت و آمد وسایل نقلیه را نظاره می کند، آیین خود را نیز پایدار نگه می دارد.

هنگام رانندگی در جاده منتهی به روستای بیِ چانگ تان، چشمانتان از حیرت زیبایی های مناظر غرب گشاده می ماند. جاده به نظر بی انتها می رسد، گویی در نهایت آبی آسمان با زردی زمین خاکی به یکدیگر متصل می شود. بدون تردید، گردشگران با دیدن چنین صحنه ای از شادی در پوست خود نمی گنجند و بلافاصله برای گرفتن عکس یادگاری خود را آماده می کنند.

هدف از ساخت جاده در این مسیر، ابتدا به منظور برطرف کردن مشکلات برقراری ارتباط روستاهای مسیر با بیرون بود، اما حالا این جاده به خاطر داشتن مناظر زیبا و چشم نواز و همچنین به سبب ویژگی خاص غرب چین در حومه خود روز به روز مورد استقبال و پسند گردشگران قرار می گیرد.

جاودانگی منتقل شده از نسلی به نسل دیگر

در ساحل دو سوی رودخانه زرد دو روستا با نام های «بیِ چانگ تان» و «نان چانگ تان» تشکیل شده‌است. این دو روستا زیر مدیریت واحد اداری یک شهرستان قرار دارند و با تغذیه از رود مادری، آیین های خود را از عهد باستان تا کنون حفظ کرده اند.

با کشتی می توان از ساحل شمالی رودخانه زرد به روستای نان چانگ تان در ساحل جنوبی رسید، ابتدا سکونت‌گاه «طایفه توابا» دیده می شود. این روستای کوچک رابطه عمیقی با طایفه توابا دارد.

بیش از 80 درصد از روستاییان محلی نام فامیلی توا با دارند و 20 درصد جمعیت محلی 12 نام فامیلی دیگر دارند اما با طایفه توا با، رابطه خویشاوندی برقرار کرده اند. گفتنی است در دودمان شی شیا (1039 م – 1227 م)، طایفه‌ای از قوم دانگ شیانگ به طور دایمی در این منطقه اقامت داشتند و پس از صدها سال، بهشتی کوچک در منطقه ای بکر به وجود آمد.

روستای نان چانگ تان، نخستین روستای مشهور فرهنگی و تاریخی چین در استان نینگ شیا است و همچنین اولین روستا در مسیر رودخانه زرد هنگام ورود به زمین استان نینگ شیا است. تا قرن گذشته، خانه های روستاییان محلی همچنان در میان دره و کوهستان احاطه شده بود که به علت وجود رشته کوه‌ها، رفت و آمد در منطقه بسیار دشوار بود. معمولا، ساکنان محلی می بایستی خود را با قایق به سمت شمال رودخانه زرد می رساندند و از آن جا به محله «تسوئی لیو گوئو» شهرستان چینگ تای استان گان سو می رفتند تا بتوانند با دنیای بیرون ارتباط برقرار کنند. با توجه به جغرافیای خاص محل، این روستا لقب «بهشت کوچک استان نینگ شیا» را به خود اختصاص داد.

حالا با وجود گذشت سال ها، بیشتر مردم یادشان می ماند که در فصل شکوفایی شکوفه های گلابی، در روستای نان چانگ تان قدم بزنند و از زیبایی ها لذت ببرند. آن ها با حضور در این روستای زیبا مدتی هر چند کوتاه از زندگی معمولی و واقعی خارج شده و در بهشت دور افتاده آرام می گیرند و تاریخ را بار دیگر مرور می کنند.

هنگام قدم زدن در کوچه پس کوچه های روستا به سمت بالا، در میان سکوت به آرامشی روح افزا می رسید!