نگاهی به کشمکش اخیر آمریکا و ایران 

اخیراً کشمکش جدیدی میان آمریکا و ایران شروع شده که در آن آمریکا حلقه نزدیکان آیت الله خامنه ای، رهبر ایران را مورد تحریم های جدید خود قرار داد و ایران نیز از ۱۶ آبان فعال سازی سانتریفیوژها و تولید اورانیوم غنی شده در سایت فردو را آغاز کرد اما دو طرف به دنبال رسیدن به چه هدفی هستند؟

ابتدا می بینیم که واشنگتن باز هم خبر از «اعمال تحریم جدید آمریکا علیه ایران» می دهد و با وجود آنکه مردم دیگر از شنیدن چنین خبری خسته شده اند و حتی اهمیت نیز به آن نمی دهند، فهرست تحریم های جدید آمریکا قابل تأمل به نظر می رسد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز دوشنبه، ۱۳آبان، همزمان با چهلمین سالگرد تسخیر سفارتخانه ایالات متحده در تهران، ۹ شخص حقیقی مرتبط با آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و همچنین ستاد کل نیروهای مسلح ایران را تحریم کرد. در این فهرست نام رئیس قوه قضائیه ، رئیس دفتر رهبری ، فرزند رهبر، مشاوران رهبر و فرمانده قرارگاه نظامی خاتم الانبیا دیده می شود.

گنگ شوانگ سخنگوی وزارت خارجه چین در نشست خبری روز سه شنبه خود در پاسخ به پرسشی در رابطه با تحریم های جدید آمریکا علیه ایران گفت که چین همواره با تحریم یک جانبه و مدیریت دراز دستانه مخالف است. به عقیده چین، هیچ مسئله ای از طریق اعمال تحریم یا تهدید به اعمال تحریم حل نخواهد شد و تنها از طریق گفتگو و مذاکره می توان مسائل را حل کرد.

از آغاز امسال تا کنون، تحریم های آمریکا علیه ایران پیوسته شدت یافته و تنوع این تحریم ها نیز بسیار زیاد بوده است. 19فروردین، سپاه پاسداران در فهرست سازمان های تروریستی وزارت خارجه آمریکا قرار گرفت؛ 3تیر، رهبر ایران توسط آمریکا تحریم شد؛ 9مرداد، آمریکایی ها خبر از تحریم وزیر خارجه ایران دادند و . . . طی این مدت در همان حال کهدونالد ترامپ همواره دم از آمادگی و تمایل آمریکا برای مذاکره با ایران زده است در عمل شدت تحریم‎های دولت او علیه ایران جهان را به شگفتی واداشته است.

هدف آمریکا روشن است: از یک سو همان طور که چندین بار مقام های مختلف آمریکایی اعلام کرده اند واشنگتن قصد دارد امکان صادر کردن حتی یک قطره نفت را نیز از ایران بگیرد و در ادامه نیز تمام تلاش خود را برای سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی ایران به کار بسته اند اما با وجود آنکه این هدف آمریکایی ها بر همگان روشن است دولتمردان آمریکایی آن را انکار می‎کنند.

حال اگر به موضع ایران نگاهی بیاندازیم متوجه می‎شویم که همه اتفاقاتی که تا پیش از شروع آغاز مجدد غنی سازی اورانیوم در سایت فردو افتاده است نشان می دهد که تنشهای اخیر بین ایران و آمریکا اجتناب ناپذیر بوده اند.

آیت الالله خامنه ای ، رهبر ایران در آستانه ۱۳ آبان که در تقویم جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز ملی مبارزه با استکبار جهانی نام گذاری شده است و در دیدار با هزاران نفر از دانش آموزان و دانشجویان سراسر کشور بار دیگر امکان مذاکره با واشنگتن را منتفی دانست و گفت: «برخی که مذاکره با امریکا را حلّال مشکلات می دانند، صددرصد اشتباه می کنند و هیچ نتیجه ای از گفت و گو با آمریکایی‌ها حاصل نخواهد شد، چرا که آنها یقیناً و قطعاً هیچ امتیازی نخواهند داد.»

روزشنبه مراسم رونمایی از دیوارنگاره های جدید لانه جاسوسی با حضور حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران اسلامی ایران در محل سفارت سابق آمریکا در تهران برگزار شد. شرکت‎ کنندگان در این رویداد با زیر پا گذاشتن پرچم آمریکا وارد محل برگزاری می شدند.

حسن روحانی روز چهارشنبه در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: گام چهارم ایران در کاهش تعهدات برجامی امروز با گازدهی به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ آغاز می شود.با توجه به سیاست‌های آمریکا و متحدانش فوردو به زودی کاملا فعال خواهد شد.

در حقیقت این پیام طبق برنامه مقرر منتشر شد. 18 اردیبهشت امسال برابر با نخستین سالگرد خروج یک جانبه آمریکا از برجام، ایران از کاهش تعهدات برجامی خود خبر داد. چندی نگذشت که تهران اعلام کرد با گذشت هر 60 روز اجرای برخی تعهداتش در برجام را متوقف خواهد کرد مگر آنکه با وجود تحریم های واشنگتن ، کشورهای اروپایی منافع ایران در برجام را تضمین کنند. سپتامبر سال جاری ، ایران از مرحله سوم توقف اجرای تعهدات برجامی خود خبر داد.

هدف ایران نیز مشخص است: تهران انتظار ندارد آمریکا تحریم هایش را لغو کند اما از اروپا می خواهد تعهدات خود را عملی کند، اینستکس پس کی کار خود را شروع می کند؟ اروپا باید در عمل و نه فقط در حرف به عهد خود وفا کند؛ وقتی که اروپایی ها پیرو تحریم های آمریکا باشند ایران نیز از این بازی خارج می شود.

اما ایران باب دیپلماسی را همچنان باز نگه داشته است. رئیس جمهوری ایران در عین حال تاکید کرد که این گام نیز همانند سه گام قبلی ایران برگشت پذیر است و در صورتی که سایر اعضای برجام به تعهدات خود عمل کنند ایران نیز اجرای تعهدات خود را از سر خواهد گرفت. طبق گزارش تلویزیون الجزیره ، روحانی بار دیگر یک مهلت دو ماهه برای امضاء کنندگان اروپایی برجام تعیین کرد.

در پایان باید گفت که دیدگاه و موضع چین در مسئله هسته ای ایران همواره روشن است . گنگ شوانگ سخنگوی وزارت خارجه چین 14 آبان خاطر نشان کرد، منشاء تنشهای پیوسته بین آمریکا و ایران خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اجرای سیاست اعمال فشار حداکثری این کشور علیه ایران است.

وی در ادامه با اشاره به یک ضرب المثل چینی گفت « هر کس که زنگوله به گردن ببر بسته خودش نیز باید آن را باز کند» به این معنی که آنکه مشکل را ایجاد کرد خود نیز باید آن را حل کند. برای برطرف شدن تنش میان دو کشور، آمریکا باید تحریم های یک جانبه و سیاست اعمال فشار حداکثری خود علیه ایران را کنار بگذارد و در عین حال، دیگر طرفهای برجام از جمله ایران نیز باید با حفظ خویشتنداری برای اجرای کامل و موثر این توافقنامه تلاش کنند و بر حل اختلافات در چهارچوب برجام پایبند باشند.