چین همچنان توانایی رقابتی جهانی مطلوب خود را حفظ کرده است

مجمع اقتصاد جهانی چندی پیش در سوییس «گزارش رقابت جهانی» سال 2019 را منتشر کرد. در این گزارش آمده است: چین در رده بندی توانایی رقابتی جهانی در مقام بیست و هشتم قرار دارد که با سال گذشته برابر است. با این حال، امتیاز جامع چین 1.3 امتیاز افزایش دارد. این نشان می دهد که چین همچنان توانایی مطلوب رقابت جهانی خود را حفظ کرده است.

انتشار گزارش یاد شده توسط مجمع اقتصاد جهانی تا کنون 40 سال قدمت داشته است. در گزارش سال جاری، توانایی رقابتی 141 جامعه اقتصادی که حجم اقتصادی آن ها 99 درصد اقتصاد جهان را شامل می شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و شاخص های ارزیابی آن شامل زیرساخت ها، ثبات اقتصاد کلان، حجم بازار، بازار مالی، توانایی نوآوری و غیره است.

بازار بزرگ و ثبات اقتصاد کلان پایه توانایی رقابتی جهانی چین بوده است. چین در گزارش یاد شده در شاخص حجم بازار امتیاز کامل 100 را به دست آورد و در مقام نخست در جهان قرار گرفت. این کشور از لحاظ ثبات اقتصاد کلان نیز 98.8 امتیاز را به خود اختصاص داد. چین حدود یک میلیارد و 400 میلیون جمعیت دارد و شمار جمعیت با درآمد متوسط به 400 میلیون نفر رسیده که از بازار بزرگی برخوردار است. این امر در گسترش تقاضای داخلی و جلب سرمایه خارجی این کشور نقش جایگزین ناپذیر ایفا کرده است. از سوی دیگر، چین همچنان تثبیت کننده اقتصاد جهانی بوده است. از سال 2006 تا کنون، سهم چین در رشد اقتصاد جهان در مقام نخست قرار داشته و این کشور نخستین موتور رشد اقتصاد جهانی بوده است.

تقویت پی در پی توانایی نوآوری چین نیروی محرکه مستمری برای ارتقای توانایی رقابتی این کشور تزریق کرده است. در گزارش یاد شده آمده است: توانایی نوآوری چین پیوسته رشد کرده و در مقام بیست و چهارم در جهان قرار دارد. رده بندی چین در زمینه تحقیقات علمی و فنی وارد ردیف 10 کشور اول جهان در این زمینه شده است. در سال های اخیر دولت چین بر توسعه با نوآوری پایبند بوده و با استفاده از نیروی بازار، موسسات و شرکت ها را به نوآوری تشویق کرده که این امر سبب افزایش توانایی نوآوری این کشور شده است.

درآمد صنعت گردشگری چین در تعطیلات هفت روزه جشن ملی چین که از 9 تا 15 مهر/ 1 تا 7 اکتبر به طول انجامید، 649 میلیارد و 710 میلیون یوان (91 میلیارد دلار) گزارش شده است. نقش مصرف در رشد اقتصادی چین روز به روز چشمگیرتر می شود. با توجه به گرایش آشکار رکود اقتصاد جهان و شیوع حمایت گرایی تجاری و یک جانبه گرایی، این نیز تکیه گاه چین در مقابله با همه این چالش ها به شمار می آید.

مصرف در 5 سال منتهی به سال 2018 همواره نخستین انگیزه رشد اقتصاد چین بوده است. در نیمه نخست امسال نیز سهمیه مصرف در رشد اقتصادی چین از 60 درصد بیشتر بود. مردم چین که روز به روز مرفه تر می شوند توجه شرکت های چینی را به خود جلب کرده اند، این شرکت ها همچنین مایلند تا کالاها و خدمات مرغوب در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند.

از سال 2000 تا 2017 میزان افزایش پوشش گیاهی چین یک چهارم میزان کل افزایش پوشش گیاهی جهان را تشکیل می دهد و در مقام نخست قرار دارد. چین در زمینه بهبود محیط زیست و توسعه سبز به دستاوردهای واقعی رسیده است، این موضوع از برنامه ریزی های راهبردی و تقویت نظارت و مدیریت محیط زیست جدانشدنی است، همچنین از حضور گسترده چینی ها در حفاظت از محیط زیست بهره مند شده است. اکنون این جمله که "آب های زلال و کوه های سرسبز، کوه های طلا و نقره است" برای همه چینی ها آشناست.

این مقاله تاکید کرد: تحولات اقلیمی چالش مشترک پیش روی بشر است، سازندگی تمدن زیست محیطی به مشارکت مشترک جهانیان نیاز دارد. چین در نشست سران اقدامات اقلیم سازمان ملل که در پایان سپتامبر برگزار شد، به روشنی بیان کرد که پیمان چارچوبی تحولات اقلیمی سازمان ملل و توافق نامه پاریس را مجدانه اجرا خواهد کرد. در عین حال چین تاکید کرد که هنگام مقابله با تغییرات اقلیمی باید بر چندجانبه گرایی پایبند بود، اصول اساسی مانند "وظایف مشترک اما متفاوت" نیز بایستی رعایت شود. این بار دیگر تعهدات جدی چین در قبال جامعه جهانی در زمینه مقابله با تغییرات اقلیمی است، پیشنهاد چین درباره مدیریت محیط زیست جهانی اراده و مسوولیت پذیری یک کشوربزرگ را نشان می دهد. چین سهیم، شرکت کننده و هدایت کننده مهم در سازندگی تمدن زیست محیطی جهانی خواهد بود.

نوآوری یکی از ویژگی های بارز ملت چین و نیروی بی پایانی توسعه چین است. دولت چین رؤیای مردم چین برای زندگی زیبا را محور نوآوری فنی تلقی می‎کند و با اصرار بر پیشبرد نیازهای بازار به نوآوری، شرکت ها را به سمت تبدیل شدن به ستون نوآوری فنی هدایت کرده است و در پی آن، راه جدید توسعه نوآورانه توام با قوی بودن استعدادها، علوم و فنون، صنایع، اقتصاد و کشور را دنبال کرده است. چین ضمن نوآوری مبتکرانه، از طریق همکاری بین المللی فنی بر اساس همکاری برد-برد، سهمی شایسته در مقابله بشر با مشکلات فعلی داشته است.

چین در زمینه نوآوری از نیروی بالقوه عظیمی برخوردار است. چین در آینده در جهت همراه شدن با روند توسعه علوم و فنون جهانی و برای پیوستن مبتکرانه به شبکه جهانی نوآوری فنی و حضور فعال در مدیریت جهانی از طریق علوم و فنون، تلاش می کند به مرکز عمده علوم و نوآوری جهان تبدیل شده و ضمن تحقق پیشرفت فنی خود، سود بیشتری را برای کشورهای جهان ایجاد کند.

بانک جهانی و مرکز مطالعات توسعه شورای دولتی چین با انتشار گزارش «نوآوری چین: نیروی محرکه جدید رشد اقتصادی چین» اعلام کردند: اقتصاد چین در حال ورود به حالت جدید است و اقتصاد جدید در این کشور نیز در حال توسعه سریع بوده و توانایی نوآوری این کشور به سرعت تقویت یافته است.

اکنون، اقتصاد چین از رشد سریع به توسعه با کیفیت در حال تغییر است و کلید تغییر ساختار اقتصادی چین، کشف و بهره وری از نیروهای محرکه جدید است. در گزارش یاد شده در این خصوص آمده است: پس از بروز بحران جهانی مالی، در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه از جمله چین، پدیده کاهش کارآیی کل واحدهای تولید به وجود آمده است. در سال های اخیر، کارآیی واحدهای تولید چین تا اندازه ای احیا شد، اما همچنان در سطح به نسبت پایین باقی مانده است. در چنین حالتی به پرورش نیروهای محرکه جدید برای مقابله با پایین بودن کارآیی تولید نیاز است.

خوشبختانه نیروهای محرکه جدید اقتصادی پی در پی در حال ظهور است. بر اساس تازه ترین داده های منتشر شده اداره ملی آمار چین، شاخص نیروی محرکه جدید توسعه اقتصادی چین در سال 2018 به 270.3 رسید که در مقایسه با سال قبل 28.7 درصد افزایش یافت. در این میان، سهم اقتصاد اینترنتی در افزایش این شاخص به بیش از 80 درصد رسیده است. این نشان می دهد که اقتصاد دیجیتال که اقتصاد اینترنتی بخشی از آن است، به نیرویی مهم برای تقویت نیروهای محرکه جدید اقتصادی چین تبدیل شده است.

در سال های اخیر، چین در بسیاری زمینه های علوم و فنون عالی به تدریج پیشتاز بوده است. همان طور که در گزارش یاد شده آمده است، رتبه چین در رتبه بندی جهانی از لحاظ شاخص نوآوری از مقام 28 در سال 2011 به مقام 17 در سال 2018 ارتقا یافته است. این در حالیست که چین در زمینه هایی چون تجارت الکترونیک، هوش مصنوعی، فناوری مالی، قطار تندرو، انرژی تجدیدپذیر، خودروی برقی در جهان پیشتاز بوده است.

در گزارش یاد شده همچنین آمده است: فارغ التحصیلان رشته های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضی حدود 40 درصد کل دانشجویان کارشناسی این کشور را تشکیل داده اند. رتبه بندی دانشگاه های معتبر چین در جهان نیز پیوسته ارتقا یافته و دستاوردهای فروانی در زمینه علمی و فنی حاصل شده است. چین اکنون به پایگاه پژوهش علمی بسیاری شرکت های فناوری جهان از جمله مایکروسافت و آی بی ام (IBM) تبدیل شده است.

کاهش رشد اقتصادی در روند ورود آن به مرحله توسعه با کیفیت نتیجه ای طبیعی است. با این حال، بهبود مداوم ساختار اقتصادی یک نکته برجسته برای توسعه چین به شمار می رود، طوری که در 8 ماهه نخست سال جاری، میزان رشد صنعت خدمات فنی اطلاع رسانی و صنعت اجاره و خدمات بازرگانی از میزان کل رشد صنایع خدماتی این کشور بالاتر رفته و رشد صنایع تولید با فناوری عالی نیز از میزان رشد صنایع پردامنه این کشور بیشتر است. همچنین میزان خرده فروشی آنلاین رشد 20.8 درصدی داشته و از میزان رشد خرده فروشی کالاهای مصرفی اجتماعی 12.6 درصد بالاتر است. سرمایه گذاری در صنایع تولید با فناوری عالی و صنایع خدماتی با فناوری عالی از میزان سرمایه گذاری 6.5 و 9.4 درصد بالاتر است.

یکی دیگر از عوامل مثبت رشد باثبات اقتصادی چین ادامه افزایش اشتغال به کار است. در 8 ماهه نخست سال جاری، چین در این زمینه 89.5 درصد هدف تعیین شده در راستای اشتغال زایی را به اجرا رساند. نرخ بیکاری در ماه اگوست 5.2 درصد است که در مقایسه با ماه ژوییه 0.1 درصد کاهش یافت.

همچنین شرکت های تازه ثبت شده در این مدت به بیش از 19 هزار شرکت رسید. شور و شوق مردم چین در کارآفرینی و ایجاد موسسات به نیروی محرکه بزرگ توسعه چین تبدیل شده است. در این مدت، میزان استفاده از سرمایه خارجی توسط چین 6.9 درصد فزونی گرفته که این نشان می دهد شرکت های خارجی بیشتر خواهان مشارکت در توسعه با کیفیت اقتصادی چین و بهره مندی از فرصت ها ناشی از توسعه چین هستند.

شرکت های چینی در مدت طولانی با پایبندی بر نوآوری و تسریع ارتقای ساختار خود، به نیروی محرکه داخلی مهم برای تحقق توسعه با کیفیت اقتصادی تبدیل شده اند. بر اساس رده بندی 500 شرکت قدرتمند جهان در سال 2019 که توسط مجله «فورچون» منتشر شده است، تعداد شرکت های چینی برای نخستین بار از آمریکا پیشی گرفته و درآمد این شرکت های چینی که سرمایه کل آن حدود 300 هزار میلیارد یوان بود، با رشد 11.14 درصدی به حدود 80 هزار میلیارد یوان رسید. سرمایه گذاری این شرکت های چینی در زمینه تحقیقات علمی و فنی نیز با رشد 21.71 درصدی به 976 میلیارد و 548 میلیون یوان رسید. همه این داده ها نشانگر تقویت مستمر توانایی رقابتی شرکت های چینی است.

با وجود عوامل نامشخص در اقتصاد جهانی، چین در آینده ضمن تداوم و تثبیت سیاست کلان خود و با غلبه بر مشکلات، به توسعه با کیفیت پرداخته و سهمی شایسته در تثبیت رشد اقتصاد جهانی خواهد داشت.