پس از اعلام خروج یک جانبه آمریکا از برجام در بیش از یک سال گذشته، ایران دو دور برای کاهش تعهدات خود در برجام گام برداشته است، طوری که ایران میزان ذخیره اورانیوم غنی شده با غنای پایین و غنای اورانیوم را به ترتیب به بیش از 300 کیلو و 3.67 درصد ارتقا داده است. بر اساس برنامه اعلام شده، ایران به احتمال در روز 6 سپتامبر/ 15 شهریور گام سوم در این راستا را اعلام کند. برخی تحلیلگران بر این باورند که ارتقای غنای اورانیوم غنی شده به 20 درصد یکی از اقدامات ایران در گام سوم خود خواهد بود.
محمد حسن خانی کارشناس روابط بین الملل دانشگاه امام صادق در گفت و گوی اختصاصی با رادیو و تلویزیون مرکزی چین اظهار داشت: بی تردید ایران به ادامه کاهش تعهدات خود در برجام خواهد پرداخت. ایران در گام سوم خود گزینه های زیادی دارد، اما راهی که سبب مشکل کردن بازگشتش به میز مذاکرات شود را انتخاب نخواهد کرد.
وی گفت: «ما باید ببینیم که ایران در گام سوم چه اقداماتی را در پیش خواهد گرفت. ایران در کاهش تعهدات خود در برجام گزینه های زیادی دارد که از میان آن ها می توان به ارتقای غنای اورانیوم غنی شده، استفاده از دستگاه گریز از مرکز پیشرفته‌تر، احیای رآکتور آب سنگین اراک اشاره کرد. اما به نظر من، ایران در این روند، اقدامی که سبب مشکل کردن بازگشتش به میز مذاکرات شود را در پیش نخواهد گرفت.»
در روز 11 شهریور، هیات بلندپایه ایران متشکل از معاون وزیر خارجه، معاون بانک مرکزی و معاون وزیر نفت ایران در پاریس با هیات فرانسوی درباره چگونگی حفظ و تحقق منافع ایران در برجام به مذاکرات 10 ساعته پرداختند. محمد حسن خانی در این باره گفت: با این که ایران نسبت به رفتار کشورهای اروپا در حفظ برجام ناخرسند است، اما همچنان درباره حل مساله از طریق مذاکرات برخورد باز داشته است. وی تاکید کرد که اکنون زمانیست که اروپا باید برای حفظ و نجات برجام اقدام کند. محمد حسن خانی در این باره گفت: «اکنون نوبت به اروپاست که اقدام کند. در حقیقت، اروپا تمایل خود را برای حفظ برجام بیان کرده است. اما به نظر ایران، اروپا تنها می خواهد از مزایای ناشی از اجرای برجام بهره برداری کند و نمی خواهد و آماده نیست بهایی برای حفظ برجام بپردازد. این نیز علت مایوس شدن ایران از اروپاست. ایران بارها خطاب به اروپا تاکید کرده است که اگر اروپا به طور واقعی خواستار نجات برجام شود، باید اقدام عملی داشته باشد. دو اقدام مهم وجود دارد که اروپا باید انجام دهد، یکی تامین ادامه صادرات نفت ایران و دیگری تضمین انتقال درآمد ارزی به داخل ایران و همچنین تضمین کانال مالی برای دستیابی ایران از درآمد بین المللی خود.»
نجات برجام و تنش زدایی در روابط ایران و آمریکا از موضوعات مهم در نشست اخیر سران گروه 7 در فرانسه بود. دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در حاشیه این نشست در کنفرانس خبری مشترک با امانوئل ماکرون رییس جمهوری فرانسه تمایل خود را درباره دیدار و گفت و گو با حسن روحانی رییس جمهوری ایران درباره بن بست کنونی برجام ابراز کرد. ماکرون رییس جمهوری فرانسه نیز ابراز امیدواری کرد که با بحث و بررسی در نشست سران گروه 7، ظرف چند هفته آینده، شاهد گفت و گو بین روسای جمهوری آمریکا و ایران باشد. سخنان یاد شده ترامپ و ماکرون و همچنین حضور غیر منتظره محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در پاریس باعث شد تا برخی تحلیلگران بر این باور باشند که روابط ایران و آمریکا به احتمال در آینده نزدیک بهبود یابد. با این حال، پژوهشگر نام برده ایرانی چنین دیدگاهی ندارد، وی گفت: اکنون هیچ نشانه ای درباره برگزاری گفت و گو بین روسای جمهوری آمریکا و ایران دیده نشده است.
وی گفت: «اگر آمریکا سیاست خود را درباره ایران تغییر ندهد، دیدار بین حسن روحانی و دونالد ترامپ بعید به نظر می رسد. اگر رییس جمهوری ایران بدون مشاهده هیچگونه دستاورد ملموس به گفت وگو با ترامپ بپردازد، این گفت و گو یک شرط بندی برای آن خواهد بود و به این ترتیب اعتبار خود را از دست خواهد داد. آن دستاورد ملموس که من اشاره کردم، لغو تحریم علیه ایران از سوی آمریکاست. اگر آمریکا تحریم علیه ایران را لغو کند، حسن روحانی می تواند با استفاده از آن، حریفان سیاسی خود و حتی آیت الله خامنه ای رهبر ایران را به ازسرگیری مذاکرات با آمریکا قانع کند. این نیز تنها شرط برای برپایی مذاکرات بین حسن روحانی و دونالد ترامپ است. اما تاکنون هیچ نشانه ای در این راستا دیده نشده است.»
