آشنایی با شهر باستانی پینگ یائو

سال‌ها پیش، من مقاله «شرمنده استان شان شی» نوشته یو جیو یو، نویسنده معروف مردم چین را خواندم و به این استان واقع در فلات زمین زرد(Loess Plateau) علاقه مند شدم. بعدها فرصتی پیش آمد و به استان شان شی سفر کردم. با اشاره به گردشگری در شان شی، باید به شهر باستانی پینگ یائو توجه کنیم که شهر باستانی کوچک با قدمت 2700 ساله در مرکز این استان است.

به نظر می رسد عوامل رونق شهر باستانی پینگ یائو در قدیم به روزهای کنونی نیز منتقل شده ‌است و حالا رونق آن در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی نمایان است. با اجاره دوچرخه از مقابل دروازه بنای ورودی شهر باستانی پینگ یائو، می خواهم که یک بار کل شهر باستانی را دور بزنم و به بالاترین نقطه برسم تا از بالا به پایین نگاه کنم که توده‌های مردم شانه به شانه به این سو و آن سوی شهر می روند. گویی چنین صحنه‌هایی پیش از این نیز در دوره ای از تاریخ چین رخ داده بوده است.

به علت شلوغی، دوچرخه‌سواری در شهر باستانی غیر ممکن است. در دولت‌شهر پینگ یائو، صحنه‌های «گواتانگ» (محاکمه در قدیم) را برای گردشگران به نمایش گذاشته اند. تمام نقش‌ها از جمله شهردار (در قدیم، شهردار تمام امور سیاسی، اقتصادی، قضایی و اجتماعی محلی را بر عهده داشت)، مجرم و نگهبانان دولت‌شهر وجود دارند. ری شنگ چانگ- موزه تبدیل اسکناس چین، بیانگر فصل رونق و کسادی کار صرافی‌های استان شان شی است. در شهر باستانی پینگ یائو، معبد ون میائو (یادبود کنفوسیوس)، معبد چینگ شوگوان (دین تائو)، معبد جن گوئو و شوانگ لین (دین بودا) دیده می شود. به سختی می توان تصور کرد که در چنین شهر کوچکی، انواع ادیان و فرهنگ‌های گوناگون پذیرفته شده‌است.

رفت و آمد در شهر باستانی پینگ یائو نسبتا پیچیده است، به طور کلی چهار خیابان اصلی، هشت جاده و هفتاد و دو کوچه وجود دارد. در صورتی که مسیر را به خوبی به خاطر نسپاریم، به احتمال زیاد راه خود را گم می کنیم. در جنوب خیابان اصلی، دکان‌های زیادی به چشم می خورد که هنوز هم الگو و سبک معماری سلسله مینگ و چینگ را در تاریخ (1368-1840) حفظ کرده‌اند. این قسمت، از قدیم تا کنون، پررونق‌ترین مرکز تجاری شهر پینگ یائو است. در اواخر سلسله چینگ، صرافی‌هایی که کار تبدیل اسکناس را انجام می دادند، واقع در خیابان اصلی جنوبی، بیشتر نهادهای مالی سراسر کشور چین را تحت کنترل خود قرار داده بودند که «وال استریت چین» خوانده می شد.

تجار استان شان شی نیز به عنوان قدرتمندترین گروه تجاری در داخل و خارج از کشور شهرت داشتند. اما متاسفانه، به علت آن که نمی خواستند اصول عقب مانده خود را تغییر دهند، فرصت پیشرفت را از دست داده و کل صنعت صرافی تبدیل اسکناس نیز در رقابت با صنعت بانکی شکست خورد. (در چین قدیم، مردم برای انتقال آسان، معمولا نقره و طلای خود را در صرافی تبدیل به اسکناس می کردند و به اندازه معادل، اسکناس می گرفتند، بعد می توانستند در هر شعبه از صرافی ها، نقره و یا طلا دریافت کنند.) تاتر معروف به اسم «آغاز پاییز» همچنین داستان فراز و نشیب فعالیت صرافی‌های استان شان شی را تشریح می کند.

از نقطه بالا به دور دست نگاه می کنم، شهر باستانی پینگ یائو کوچک به نظر می رسد. از آن بالا با یک نگاه می توان همه شلوغی های شهر را به تماشا نشست. اما هنگامی که درون شهر هستم، بر عکس احساس می کنم شهر باستانی پینگ یائو بسیار بزرگ است و حتی به راحتی در کوچه‌ای گم می شوم. زمان به تندی سپری می شود، شب از راه می رسد. توده‌های مردم کم کم به خانه هایشان می روند. در نهایت فرصت پیدا می کنم با دوچرخه‌ از شهر باستانی عبور کنم. اما این بار دوباره راه خود را گم می کنم. در مقایسه با رفت و آمدها و پر رونقی شهر در روز، شهر باستانی پینگ یائو در شب قدری ساکت و متروکه به نظر می رسد. مدت زمان طولانی دوچرخه‌سواری می کنم، تا این که با یک پیرمرد محلی رو به رو می شوم. به لطف راهنمایی های او، توانستم به خیابان اصلی جنوبی شهر برگردم.

بار دیگر از مقابل موزه تبدیل اسکناس چین «ری شنگ چانگ» عبور می کنم. دروازه بسته آن را می بینم که تنها تابلویی بر سر در آن آویزان مانده است. موزه‌ای که در روز از گردشگران بی شمار استقبال می کرد نیز برای مدتی کوتاه سکون اختیار کرده ‌است. در مقایسه روز و شب این موزه از زوایه ای دیگر، می توان گفت، مگر این موزه نشان دهنده تاریخ صرافی تبدیل اسکناس ری شنگ چانگ نیست؟ از آن زمان که مقابل دروازه مانند بازاری شلوغ و پرهمهمه بود تا زمانی که مقابل دروازه، آن قدر خلوت است که پرنده هم پر نمی زند. صرافی ها یکی پس از دیگری ورشکسته شدند و گروه تجاری استان شان شی نیز با «کسادی» رو به رو شد. در این حالت بی چون و چرا می توان درک کرد که اگر در آن زمان، آن ها فرصت عصر خود را از دست نمی دادند، خیابان جنوبی اصلی، تنها در آن زمان «وال استریت چین» نمی بود و امروز هم وال استریت کنونی چین باقی می ماند.

با نگاه به دیوارهای آجری سبز و کاشی های خاکستری جاده باستانی که پوششی از تکه‌های سنگی است، تغییرات تاریخی نزدیک به هزار ساله را مرور می کنم، در چشم من، گویی که بر سنگینی و وقار شهر باستانی پینگ یائو افزوده شده ‌است.

اطلاعات پس زمینه‌:

شهر باستانی پینگ یائو واقع در مرکز استان شان شی در شمال چین است که در اوایل دوران امپراتور شوان از سلسله جوئو غربی(827 ق.م – 782 ق.م) ساخته شد.

شهر باستانی پینگ یائو از سمت شمال شرقی تا پکن پایتخت چین 616 کیلومتر فاصله دارد، از سمت شمال به تای یوان، مرکز استان شان شی 90 کیلومتر فاصله و از سمت غرب به شی آن پایتخت باستانی چین 543 کیلومتر، از سمت شرق به بندر تیان جین 758 کیلومتر و از سمت جنوب به ساحل گوانگ جو 2390 کیلومتر فاصله است.

شهر باستانی پینگ یائو یکی از «چهار شهر باستانی حفاظت شده و به جا مانده جهان» است که در فهرست میراث فرهنگی جهان ثبت شده ‌است.

در سال 2009، انجمن رکورد جهانی، شهر باستانی پینگ یائو را «کامل‌ترین شهر باستانی موجود در سطح شهرستان چین» ارزیابی کرد. 13 ژوییه سال 2015، شهر باستانی پینگ یائو نیز به عنوان نقطه دیدنی پنج ستاره چین انتخاب شد.

به نقل از گفته کمیسیون میراث جهانی یونسکو، شهر باستانی پینگ یائو، از نمونه‌های بر جسته شهر‌سازی در سلسله مینگ و چینگ است که تمام ویژگی‌های معماری سبک سلسله مینگ و چینگ را حفظ کرده‌است. علاوه بر آن، شهر باستانی پینگ یائو، در جریان پیشرفت تاریخی، طوماری کامل از پیشرفت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی بی نظیر را برای مردم گشوده‌است.