برنده ایرانی جشنواره بین‌المللی فیلم شانگهای

جایزه جام طلایی بهترین فیلم بیست و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم شانگهای به «قصر شیرین» رسید.

این فیلم ایرانی به کارگردانی و تهیه کنندگی «رضا میرکریمی» است، توانست سه جایزه اصلی را از آن خود کند. در مراسم اختتامیه، دو جایزه بهترین کارگردانی و جام طلایی به او رسید. همچنین «حامد بهداد» جایزه بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد هرچند این بازیگر در اختتامیه حضور نداشت، اما با انتشار یک پیام ویدئویی گفت که جایزه‌اش را به «عباس کیارستمی»، کارگردان فقید ایرانی تقدیم می‌کند.

میرکریمی به خبرنگاران گفت تاکنون جوایز زیادی از جشنواره‌های جهانی به دست آورده، اما اکنون خوشحال است که برای نخستین‌بار از جشنواره‌ای در چین دست پر به ایران باز می‌گردد.

«نوری بیلگه جیلان»، فیلمساز سرشناس ترک، رئیس هیات داوران این دوره از جشنواره شانگهای بود. فیلم «قصر شیرین» از میان ۱۵ فیلم از کشورهای آلمان، ایتالیا، هند، چین، ژاپن، قزاقستان، گرجستان، برزیل، روسیه و مکزیک توانست جام طلایی جشنواره را از آن خود کند.

«امیر اسفندیاری» مدیر سابق بخش بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی می‌گوید: «حضور در یکی از جشنواره‌های به اصطلاح الف یا رقابتی تقویم فدراسیون بین‌المللی تهیه کنندگان فیلم که در چین برگزار می‌شود، با توجه به مشترکات فرهنگی و تاریخی نزد کشورهای آسیایی از اهمیتی ویژه برخوردار است.»

این فعال بین‌المللی سینمای ایران همچنین معتقد است: «همان‌طور که رئیس هیات داوران گفت، فیلم «قصر شیرین» به راحتی می‌توانست در بخش رقابتی کن حاضر باشد اما زمانی که سکوت جشنواره‌های اروپایی در قبال فیلمهای ایرانی شدت گرفت، شاید تقدیر این بود که فیلم در جشنواره‌ای با همسویی بیشتر در زمینه‌های فرهنگی و تاریخی به نمایش در آید و چنان بدرخشد که بتواند تیترهای مهم نشریات و خبرگزاری های سینمایی در سراسر جهان را به خود اختصاص دهد.»

منتقد «هالیوود ریپورتر»، در یادداشتی درباره فیلم «قصر شیرین» آن را اثری معرفی کرده که با ظرافت نوشته شده و با حساسیت کارگردانی شده و می‌تواند نماینده اسکار سینمای ایران باشد.

«دبورا یانگ»، نوشته: «زمانی که جوایز اسکار ۲۰۲۰ از راه برسد فیلم خانوادگی و احساسی «قصر شیرین» می‌تواند سومین تجربه حضور میرکریمی را به عنوان نماینده سینمای ایران در این جوایز رقم بزند. این فیلم که با ظرافت نوشته شده و با حساسیت کارگردانی شده یکی دیگر از درام‌های روانشناختی است که به شکلی ماهرانه به معنی پدر بودن و مسئولیت‌های آن می‌پردازد. «قصر شیرین» ریسک قضاوت شدن به عنوان اثری آرام و نه چندان مهم را در مقایسه با درام‌های اجتماعی تند و تیز و تریلرهای پلیسی مهیج را که اخیراً در ایران محبوب شده‌اند را به جان می‌خرد اما همچنان اثری جذاب برای مخاطبان است. «قصر شیرین» که تا حد زیادی در حال و هوای فیلم کلاسیک «دزد دوچرخه» اثر «ویتوریو دسیکا» است، احساسات متناقضی را درباره مواجه یک مرد تازه از زندان آزاد شده با فرزندان خود در مخاطب برمی‌انگیزد، فرزندانی که همچنان وفاداری متأثرکننده‌ای نسبت به مردی دارند که از لحاظ اخلاقی سقوط کرده است. گرچه این فیلم برای برانگیختن احساسات مخاطب طراحی شده اما میرکریمی که خود تهیه‌کنندگی و تدوین فیلم را نیز بر عهده داشته به خوبی محتوای احساسی اثر را کنترل کرده که به یک پایان بندی آرام و تأثیرگذار ختم می‌شود. زمانی که جلال به روستای همسر سابقش که چند سالی ترک‌شان کرده، مردی عبوس، قلدر و نامرتب است که تنها به فکر رسیدن به کارهای خودش است. همسر سابقش در بخش مراقبت‌های ویژه بستری است و چندان امیدی به وی نیست اما جلال حتی برای دیدن او نیز نمی‌رود. در صحنه دقیق آغازین فیلم، جلال در حال جر و بحث با نسرین خواهر زنش است که از دو بچه‌اش سارا و علی مراقبت می‌کند. تنها هدف جلال این است که با ماشین همسرش که قصد دارد آن را بفروشد از روستا خارج شود و بچه‌هایش رو پشت سر بگذارد اما شوهر نسرین مصمم است کاری کند که او بچه‌ها را با خودش ببرد و در نهایت این کشمکش کودکان با جلال همراه می‌شوند. سارا فرزند کوچک جلال، یک دختر بچه کودکستانی دوست داشتنی است که سو برداشت‌های خنده‌داری از شرایط وخیم خانوادگی خود دارد اما برادر بزرگ‌تر او علی، که پسری کم حرف است بیشتر مورد هدف فیلمساز است که بیشتر اتفاقاتی که در دنیای آدم بزرگ‌های فیلم می‌گذرد را درک می‌کند. جلال و دو بچه‌اش به جاده می‌زنند و در میان راه جلال دوستش را نیز سوار می‌کند و مخاطب به تدریج با شخصیت زن به سبب رفتارهای خشن و سو استفاده گرانه‌ای جلال به عنوان شخصیتی دروغگو، همدردی می‌کند. حامد بهداد که پیش از این در فیلم «مارموز» ساخته کمال تبریزی نیز مقابل دوربین رفته، در فیلم «قصر شیرین» به خوبی جنبه‌های احساسی شخصیت جلال را بازی می‌کند و به تدریج رابطه بهتری با بچه‌ها پیدا می‌کند. احساسات او ظاهرا پس از صحنه‌های درگیری خشن دوباره بازمی‌گردد. محمد داوودی و محسن قرایی فیلمنامه‌نویسان «قصر شیرین» نیز از دیالوگ‌های درست و مواجهه‌های ناگهانی برای پرده برداشتن از شخصیت جلال استفاده کرده‌اند.»

همچنین «منوچهر دینپرست»، کارشناس می‌گوید:

«قصر شیرین فیلمی با درونمایه اخلاقی و توجه به فطرت انسانی است که بخشی از جامعه ایرانی که دچار آشفتگی‌های اقتصادی و گرفتاری‌های اخلاقی هستند نشان می‌دهد. قصر شیرین که با ریتمی کند و با التهاب و عصبیت همراه است سعی کرده تا مخاطب را به هسته مرکزی فیلم که همان کنش‌ها و رفتارهای انسانی که میان افراد فیلم شکل گرفته هدایت کند. این فیلم از ادا و اطوارهای روشنفکری و پند و اندرزهای نصیحت‌گونه خالی است و همین نکته باعث شده که میرکریمی فیلمی در چارچوبی روایت کند که پیش از این در فیلمهای «یه حبه قند» و «خیلی دور و خیلی نزدیک» به تصویر کشیده بود. فیلم که در منطقه یاسوج و در جاده‌های آن تصویربرداری شده، توانسته فصای زرد و پاییزی را به معنای فیلم انتقال دهد تا مخاطب در عمق فضای سرد و یخزده فیلم فرو رود. چالش‌ها و رفتارهایی که در قصر شیرین روایت می‌شود اگرچه در برخی از سکانس‌ها کام مخاطب را تلخ می‌کند اما نباید فراموش کنیم که قصر شیرین در سکانسی که جلال روباهی را زیر کرده و پسر با گریه از او درخواست می‌کند که به او کمک کند زیبایی اخلاقی فیلم را به مخاطب انتقال می‌دهد. نباید فراموش کنیم که میرکریمی در این فیلم آشوبی را روایت می‌کند که تنها باید آنها را در نهاد خانواده سامان داد و جاده و پیچ‌های تند آن نمادی از این آشفتگی است. یا وقتی که مخاطب متوجه می‌شود جلال قلب زنش را که در کماست به قیمت پنجاه میلیون تومان فروخته، متوجه شقاوت جلال و عمق بحران مردی که در سراشیبی انسانیت قرار دارد می‌شود. میرکریمی به درستی از خانواده‌ای صحبت می‌کند که تمام اجزایش را خودش ویران کرده و عشق و عرفانی که می‌توان جان مایه خانواده باشد از بین رفته است .»