پرواز امن 54 ساله، معجزه هواپیمایی تبت در "فضای پرواز ممنوع"

فلات چینگ هایی- تبت مرتفع‎ترین نقطه جهان است اما با وجود همه سختی‎ها 54 سال است که امنیت پرواز در این منطقه به خوبی حفظ شده و هواپیمایی چین توانسته است در آستانه هفتادمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین از این "آزمون دشوار" سربلند بیرون بیاید.

ارتفاع متوسط تبت بیش از 4000 متر است و در کنار کوه‎های پوشیده از برف این منطقه، پدیده‎های مثل یخبندان شدید، طوفان شن، تگرگ، رگبار و رعد و برق نیز همواره رخ می دهد. از نظر سازمان بین‎المللی هواپیمایی، تبت منطقه "پرواز محدود" خوانده می شود و سخت‌ترین شرایط برای پرواز در جهان را دارد. ماه مه سال 1956، یک هواپیمای باری نیروی هوایی چین نخستین پرواز آزمایشی را در فرودگاه دانگ شیونگ (dang xiong) شهر لهاسا انجام داد و به این ترتیب، دروازه‎های تبت به روی آسمان باز شد.

فرودگاه دانگ شیونگ نخستین فرودگاه تبت است. هنگام ساخت این فرودگاه، به خاطر کمبود تجهیزات و مصالح در تبت و شرایط دشوار این منطقه، کارگران مجبور بودند که همه چیز را روی شانه‎های خود حمل کنند اما با این وجود در مدت شش ماه توانستند نخستین باند ساده فرودگاه را در دشت دانگ شیونگ و در ارتفاع 4230 متری از سطح دریا بسازند.

وو جین کارمند بازنشسته اداره هواپیمایی تبت با افتخار درباره مشارکت خود در ساخت فرودگاه دانگ شیونگ می گوید:

در آن موقع، شرایط دانگ شیونگ بسیار سخت بود، هوای آنجا بسیار بد بود و ارتفاع آن نیز بالا بود. ما برای توسعه و پیشرفت زادگاه‎مان خیلی تلاش می‎کردیم و همه بدون هیچ شکایتی کار خود را با دقت انجام می‎داد.

پس از آن پرواز آزمایشی در دانگ شیونگ و بعد از حدود 10 سال مطالعه و تجربه‎اندوزی، در ماه مارس سال 1965 میلادی مسیر هوایی پکن- چنگ دو- لهاسا به طور رسمی راه اندازی شد. سال 1966 فرودگاه دیگری به نام گنگ گای ( gong ga) شهر لهاسا ساخته شد و فرودگاه دانگ شیونگ پس از آن به کار خود پایان داد. اکنون، در تبت جمعا 5 فرودگاه از جمله گنگ گای لهاسا، بانگ دای (bang da) چنگ دو (cheng du)، "می لین" لین جی، "کن شای" آ لی و "هه پینگ" ژی کا زه ایجاد شده است.

براساس معیارهای سازمان بین‎المللی هواپیمایی، فرودگاهی که در ارتفاع بیشتر از 2438 متر قرار دارد، فرودگاه فلات بلند خوانده می شود و هم اکنون، همه 5 فرودگاه تبت فرودگاه های فلات بلند هستند. وانگ یونگ، کاپیتان برجسته شعبه جنوب غرب هواپیماهای غیرنظامی چین با اشاره به ویژگی های فرودگاه های فلات بلند می‎گوید:

در فرودگاه های مناطق مرتفع، توان هواپیما کاهش از نظر قدرت موتور و همین طور نیروی پرواز کاهش پیدا می کند. تاثیر این دو مورد بر پرواز در فلات بسیار چشمگیر است. علاوه بر این، فرودگاه های ما در فلات چینگ هایی- تبت و فلات یون نان- گویی جوئو قرار دارد که شکل زمین نیز در آن بسیار پیچیده است و کوه‎های بلندی نیز در این منطقه وجود دارد. حتی گاهی ما مجبور به استفاده از فرودگاه های واقع در دره می‎شویم و به همین خاطر پرواز در این مناطق به مهارت بسیار زیاد نیاز دارد. همچنین هوای فلات بسیار پیچیده و متغیر است و بر پرواز ما در این منطقه بسیار تاثیر می گذارد.

فضای پرواز و فرود در فرودگاه فلات بلند نسبت به فرودگاه های معمولی پیچیده تر است و به همین دلیل نظارت نهادهای هواپیمایی ما بر پرواز در چنین فرودگاه‎هایی بسیار جدی است. هواپیمایی تبت از سال 1965 که به طور رسمی راه اندازی شده تا کنون به مدت 54 سال متوالی با امنیت در حال ارائه خدمات پروازی بوده است. به نظر وانگ شائو وی، معاون رییس دفتر نظارت و مدیریت امنیت حرکت اداره هواپیمایی کشوری تبت، این موفقیت ناشی از تلاش‎های شرکت‎های هواپیمایی بوده است که البته تلاش‎های خستگی‎ناپذیر کارکنان پشتیبانی زمینی و برج‎های مراقبت در آن را نیز نمی‎توان نادیده گرفت.

شرکت‎های هواپیمایی بهترین گروه و مجهزترین هواپیماها را برای پرواز در مسیر فلات‎های بلند انتخاب می‎کنند. اکنون، کلیه شرکت‎های هواپیمایی از گروه‎های خلبانی دو و سه نفره برای پروازهای مسیر تبت استفاده می‎کنند و مقرارت پرواز در فلات در پروازهای تبت به طور جدی و دقیق رعایت می‎شود

گفته می شود، به سبب شرایط پیچیده حرکت در فرودگاه‎های تبت، اداره هواپیمایی تبت با افزایش بودجه و استفاده از فناوری‎های جدید، تضمین امنیت پرواز را به سطحی بالاتر رسانده است. در تبت کوه‌های زیادی هست و سیگنال ناوبری به سبب تاثیر جغرافیایی نمی تواند همه مناطق را زیر پوشش قرار دهد، از همین تا پیش از این نقاط کور پروازی در این مسیر وجود داشت که نمی‎شد بر آن نظارت کرد اما با استفاده از فناوری‎های جدید از جمله ＡＤＳ－Ｂ و ＲＮＰ اکنون می‎توان به طور زنده و هم‎زمان بر مسیر پرواز هواپیما نظارت کرد و به این ترتیب کارایی حرکت و سطح امنیت به طور چشمگیری ارتقا یافته است.

از زمان برگزاری هجدهمین کنگره ملی حزب کمونیست چین تا کنون، هواپیمایی تبت یک روند توسعه جهشی را آغاز کرده است؛ تعداد مسافران این مسیر سالانه بیش از 15 درصد افزایش می‎یابد که بالاتر از میانگین سراسری چین است. سال 2018، تعداد مسافران در فرودگاه تبت به 5 میلیون و 320 هزار نفر رسید و نسبت تعداد مسافران پروازهای تبت به جمعیت کل آن حدود 1.58 به 1 بود و این در حالی است که این رقم در سراسر چین تنها 0.44 بر 1 است.

بایی جن، رییس اداره هواپیمای کشوری تبت هواپیما را سریع ترین روش برای سفر به تبت و در داخل خود این منطقه می‎داند. او با اشاره به نقش توسعه هواپیماهای غیرنظامی در بهبود محیط سرمایه‎گذاری و ایجاد فرصت‎های جدید برای استخراج منابع در تبت و کمک به افزایش ارتباطات اقتصادی تبت با دیگر نقاط می‎گوید:

"از زمان آزادی تبت تاکنون، تغییرات عظیم در این منطقه رخ داده است که ما می توانیم این تغییرات را حس کنیم. ما همواره میزبان بسیاری از دوستان خارجی هستیم و از آنان دعوت می‎کنیم با سفر به تبت این تغییرات را با چشم خود ببینند.

با ادامه اجرای پیشنهاد کمربند و جاده، روند گشایش تبت نیز سریع‎تر شده است. اکنون در فرودگاه گن گای شهر لهاسا، مسافران خارجی زیادی دیده می‎شوند. یک مسافر آلمانی که تازه سفرش به تبت پایان یافته با خوشحالی در مورد خاطرات این سفر می‎گوید:

من پیش از این هیچگاه به تبت نیامده بودم و همیشه می‎خواستم اینجا را ببینم. ما در این سفر از کاخ بودالا و کوه "جومولانگ ما" دیدار کردیم. من به همه دوستانم خواهم گفت که باید حتماً بیایند و تبت را ببینید. اینجا فرهنگ‎های گوناگونی وجود دارد و مردم نیز بسیار مهربان هستند.