تدابیر روسیه برای مقابله با تحریم های جدید آمریکا

ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه 22 اوت گفت که تحریم جدید آمریکا علیه روسیه نتیجه عکس داشته و بی معناست. این سیاست حتما شکست خواهد خورد و آمریکا باید به این نکته توجه کند تا مناسبات روسیه و آمریکا را به روال عادی همکاری بازگرداند. یک روز پیش، آمریکا تحریم جدید خود علیه روسیه را به اجرا گذاشت. اهداف تحریم شامل چند شرکت، شهروند و کشتی روسیه است. اموال آنها در آمریکا مسدود خواهد شد و اتباع آمریکایی نباید با آنها مبادله کنند. علل تحریم فعالیت های مخرب سایبری، کمک به شرکت های مورد تحریم روسیه، روابط تجاری با کشتی هایی با پرچم کره شمالی بوده است.

اقتصاددانان برآنند که تحریم مستمر و درازمدت آمریکا و اروپا علیه روسیه یکی از بزرگترین مشکلات کنونی پیشروی اقتصاد روسیه است. با وجود آن که روسیه در زمینه اقتصادی برای مقابله با آمریکا توانا نیست، اما با توجه به اظهارات پوتین و عملکرد دولت روسیه در روزهای اخیر، پوتین برای تحقق وعده های خود در رقابت انتخاباتی تدابیری مهم را مد نظر قرار می دهد.

اول افزایش همکاری و مبادلات با ترکیه و ایران

از ماه اوت، آمریکا اول تحریم علیه ایران در چند زمینه به غیر از انرژی را احیا کرد و سپس با بهانه سر باز زدن ترکیه از آزاد کردن یک کشیش آمریکایی، ترکیه را نیز مورد تحریم قرار داد.

پس از آغاز مجدد تحریم آمریکا علیه ایران، روسیه اعلام کرد که از همکاری اقتصادی و تجاری خود با ایران دفاع خواهد کرد. 13 اوت، وزیر خارجه روسیه با همتای ترکیه‎ای خود در آنکارا دیدار کرد. دو طرف متفقاً با انتقاد از تحریم آمریکا گفتند که تحریم آمریکا علیه ترکیه بر همکاری روسیه و ترکیه تاثیر نخواهد گذاشت.

این درحالی است که پوتین پس از شرکت در مراسم ازدواج وزیر خارجه اتریش در 18 اوت، در شهری کوچک در نزدیکی برلین با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان به گفت و گوی سه ساعته پشت درهای بسته پرداخت. این دومین دیدار این دو در سه ماه گذشته بوده است. نقطه کلیدی این دیدار طرح لوله کشی گاز طبیعی "North Stream " است که آمریکا آن را خار چشم خود می داند. دو طرف نه تنها تاکید کردند که این طرح تنها جنبه همکاری اقتصادی دارد و نباید سیاسی شود، بلکه تدابیر لازم برای مقابله تحریم آمریکا علیه این طرح را بررسی کردند.

می توان گفت، با توجه به تحریم اقتصادی آمریکا، روسیه در زمینه دموکراتیک همکاری با ایران و ترکیه حتی کشورهای هم‎پیمان سنتی آمریکا را افزایش می دهد.

دوم ایجاد سیستم پرداخت با پول ملی روسیه و کاهش ذخایر دلاری

آنتون سیلوانوف معاون اول نخست وزیر روسیه و وزیر دارایی این کشور چندی پیش گفت روسیه سرمایه‎های دلار خود را تا پائین ترین سطح کاهش داده چرا که دلار در حال تبدیل شدن به یک عامل خطرناک در معاملات بین‎المللی است. براساس ارقام وزارت خزانه داری آمریکا، از ماه مارس تا ماه مه امسال، بدهی آمریکا به روسیه از 96 میلیارد و 100 میلیون دلار به 14 میلیارد و 90 میلیون دلار کاهش یافته است.

در دو هفته گذشته، چند مقام روسیه چندین بار در جاهای مختلف تاکید کردند که روسیه در آینده در تجارت بین المللی از پول ملی خود برای معاملات استفاده خواهد کرد. در واقع، طی سالهای اخیر، روسیه در چارچوب همکاری چند جانبه مانند اتحادیه اقتصادی اروپا و آسیا و سازمان همکاری شانگهای، همواره برای ایجاد سیستم تسویه حساب با پول ملی در معاملات بین‎المللی تلاش کرده است.

اگر تحریم و مقابله با تحریم تبدیل به یک جنگ تجاری شود، با وجود کاهش ارزش پول ملی در برابر دلار یک راهبرد مناسب در این جنگ نخواهد بود اما دست کم می تواند تا حدی تاثیر نوسان نرخ روبل و تکیه اقتصاد روسیه بر دلار را کاهش دهد.

　　سوم انتقال نقطه کلیدی به شرق و یافتن شرکای همکاری در اروپا و آسیای بزرگ

ماه ژوئن سال 2016 پوتین در مجمع بین المللی اقتصاد در سنت پترزبورگ خواستار ایجاد روابط مشارکتی و همکاری اروپا و آسیای بزرگ متشکل از اتحادیه اقتصادی اروپا و آسیا، هند، چین، کشورهای مستقل مشترک المنافع و کشورهای دیگر شد. تحلیلگران بر آنند که مطرح شدن این اندیشه نشان می دهد که روسیه به تدریج آسیایی بودن خود را پذیرفته است و دیگر بخشی از این کشور که در اروپا قرار دارد تکیه نمی‎کند و همین امر یکی از نشانه‌های انتقال نقطه کلیدی سیاست و راهبرد دیپلماتیک روسیه خوانده می شود.

دانشمندان روسیه بر آنند که به دنبال تغییرات غیر قابل پیش بینی سیاست خارجی آمریکا در سالهای اخیر، اوضاع بین المللی و مناطق همسایه روسیه نیز تغییر بزرگی می کند و اروپا و آسیا نیز با عوامل نامعین بزرگی روبه رو هستند. به این سبب روابط مشارکتی اروپا و آسیای بزرگ در زمینه دفاع از ثبات منطقه دارای اهمیت بیشتری شده است و به ویژه ایده باز و فراگیر بودن این روابط باعث می شود که مردم نسبت به دورنمای آن خوشبین باشند.

پوتین گفته بود که از پیوستن اتحادیه اروپا به روابط مشارکتی اروپا و آسیای بزرگ استقبال می کند. با توجه به مناقشات ساختاری و سازش ناپذیری روسیه و آمریکا، اگر این برنامه بتواند راهی برای بهبود روابط روسیه و اروپا ایجاد کند، احتمالا به موثرترین "سیاست بلندمدت" روسیه برای مقابله با تحریم آمریکا تبدیل می‎شود.