صنایع ساخت چین : ساخت راه آهن در فلات چینگ‎های و تبت

قسمت اول : ایجاد یک سنگ بنا
ساخت راه آهن در فلات چینگ‎های و تبت
از سی چوان تا بام فلات چینگ‎های و تبت، مجموع اختلاف ارتفاع به 14 هزار متر می‎رسد و کوه‎های هنگ‎دوان اصلی‎ترین مانع در این مسیر به شمار می‎روند. ساخت راه آهن در بزرگ‎ترین در نخستین پله‎های کره زمین رؤیای صد ساله چینی‎ها و در عین حال بزرگ‎ترین چالش در پروژه‎های ساخت راه آهن به شمار می‎آید. اما در چین امروز، این رؤیا دارد به واقعیت تبدیل می‎شود. اجرای پروژه خط آهن شرق به غرب میان سی‎چوان و تبت که از شهر چنگ‎دو تا شهر یا‌آن ادامه دارد، به سرعت در حال کامل شدن است. هوان یوان‎پینگ یکی از مهندسان این پروژه همراه با سایر همکارانش نصب یک پل را که قبلاً چهار روز طول می‎کشید، ظرف دو روز به پایان رساندند. او می‎گوید : استفاده از کامیون‎های مخصوص حمل و نقل ریل سرعت کار ما را بیشتر کرده و می‎توانیم با نیروی بیشتر کار کنیم و به همین خاطر بهره‎وری ما هم بیشتر شده است. این ناحیه به خاطر بارانی بودن به قیف آسمان مشهور شده و مهندس‎ها باید قبل از رسیدن تابستان پرباران کار را به پایان برسانند. پایین بودن سرعت کار که قبلا نداشت، کیفیت تجهیزات مهندسی ساخت چین را به چالش کشید . سه کامیون 180 تنی مخصوص حمل ریل به سمت محل نصب پل چی‎گان‎چون به عنوان نخستین پل نسبتاً بزرگ در مسیر راه‎ آهن سی‎چوان به تبت راه افتادند. روی کامیون‎ها ریل‎های T شکلی به طول 32 متر و وزن 150 تن گذاشته شده بود. این کامیون‎ها توانستند چرخه انتقال ریل‎هایی که خود چین طراحی و تولید می‌کرد، شیوه نصب پل را که کاملاً به آن‎ها بستگی داشت، تغییر دهند. مهندس می‎گوید: «سوار کامیون شو!» بعد کامیون تیرهای فلزی را مستقیماً زیر دستگاه نصب پل قرار می‎دهد و تیرها به هم وصل می‎شوند. مهندس می‎گوید:« خب، حرکت کن برو!» همه کارها از رساندن تا بلند کردن و نصب کردن تیرها در 80 دقیقه به پایان می‎رسد که سریع‎ترین فرایند نصب پول در جهان به شمار می‎ رود.
 

رسیدن به سریع‎ترین زمان نصب پل در جهان علاوه بر استفاده از کامیون‎های مخصوص ، بیشتر به خاطر پشتیبانی قوی ماشین‎آلات مختلف است؛ به عنوان مثال در محل نصب پل چی‎گان‎چون که تنها یک کیلومتر طول آن است، کارگاه تیرآهن‎سازی مینگ‎شان قرار دارد و در این کارگاه بیش از 600 کارگر در 8 گروه تخصصی مشغول کار ساخت تیرهای فلزی هستند. تاسیس کارگاه تولید تیرآهن در محل نصب پل برای کاهش زمان انتقال، ابتکار خود چین است. ظرف یک ساعت ساخت ساختار میلگردهای اصلی یکی از تیرهای پل در بخش قفسه‎سازی کارگاه تمام می‎شود. ظرف 2 ساعت 20 قفسه میلگردی هم‎زمان روی تیر فلزی نصب می‎شود و ظرف کمتر از 3 ساعت بخش اندازه‎ گیری اتوماتیک می‎تواند کار ریخته‎ گری یک تیر T شکل به طول 32 متر و وزن 150 متر را به پایان برساند. این فرایند به طور کامل در جریان است و بی‎وقفه ادامه دارد. در یک روز 10 تیر به شکل T در این کارخانه ساخته می‎شود. طول کل خط آهن چنگ ‎دو تا یا‎آن 41.18 کیلومتر است و برای ساخت 26 پل آن به هزار و 864 تیر نیاز خواهد بود. راه‎اندازی و استفاده از این کارگاه‎های پیش‎ساخته یکی از رازهای افزایش کارایی در ساخت راه آهن سی چوان به تبت به حساب می‌آید. بر اساس برنامه آخرین تیرهای تولیدشده در کارگاه نیز خارج می‎شود و قرار است در آینده خود کارگاه نیز به بخشی از ایستگاه راه‎آهن تبدیل شود.

هه نیان‎زه یکی از مهندسان طراح راه آهن سی چوان به تبت است که طراحی 36 ایستگاه در طول مسیر 1800 کیلومتری راه آهن سی چوان به تبت را انجام داده و در زمان ساخت راه آهن نیز مسئول کارگاه پیش‎ساخته بوده و توانسته با کمک همکاران خود این کار را به گونه‎ای انجام دهد که حتی یک سانتی‎متر از زمین‎های کارگاه نیز بدون استفاده نماند و از فضای موجود بیشترین بهره‎برداری انجام شود. هه نیان‎زه یک نقشه 20 متری را باز می‎کند که قدیمی‎ترین نقشه خط آهن سی چوان به تبت است و در دهه 50 قرن گذشته کشیده شده. او می‎گوید: در آن زمان راه و ترابری خیلی مشکل بود. ما نمی‎توانیم تصور کنیم که مهندسان نسل‎های قبل از ما در شرایط سخت چگونه وارد کوه ها شدند. ببینید، روی این نقشه یادداشت‎ها به زبان چینی قدیمی نوشته شده.

این نقشه که اکنون کاغذ آن رنگش زرد شده و آن را با دست کشیده‎اند، آغاز مسیر به حقیقت پیوستن رؤیای سه نسل از سازندگان راه‎ آهن در چین است. به خاطر محدودیت تجهیزات و قدیمی‎ بودن فناوری‎های آن زمان، تحقق این رؤیا 60 سال به تعویق افتاده است. نقشه پروژه بخش غربی راه آهن فلات چینگ‎های و تبت تنها شامل نشانه‎های آب و زمین‌شناسی بود و سرانجام نیز این پروژه اجرا نشد. مهندس می‎گوید: پروژه بخش غربی نسبت به بخش شرقی پیچیده‌تر بود. ارتفاع بالا، شکاف بزرگ ، لغزندگی، انفجار صخره‎ها، مشکلات محیطی و بیش از صد نوع عوامل زمین‎شناسی پیچیده از جمله موانعی است که در تاریخ ساخت پروژه‎های راه آهن خیلی کم دیده شده و یا اصلاً دیده نشده. بخش غربی قرار بود در رشته‎ کوه‎های به هم پیوسته هنگ‎دوان ساخته شود و ماشین‎آلات بزرگ به هیچ وجه نمی‎توانستند وارد این منطقه شوند اما حالا برای اجرای موفقیت‎‎آمیز پروژه، بهترین نیروهای چین کنار هم جمع شده‎اند. مهندسان چینی در دل کوه‎ها تونل می‎زنند و روی رودخانه‎ها پل می‎سازند. در برنامه‎های این پروژه ویژه با موفقیت مشکلات اختلاف سطح تا مثبت و منفی 8 با یک نوع لودر حل شده است. این لودر برای کار در فلات مناسب است و در یک ثانیه به ظرفیت 50 تن می‌رسد و وسیله‎ای قوی برای پروژه فلات است. ماشین سیمان به شکل یکپارچه دوغاب را می‎پاشد و ظرف 10 ثانیه خشک می‎شود که پیشرفته‎ترین فناوری ماشین سیمان‎پاش تونل به شمار می‎رود.

بیشتر مصالح لازم با کامیون و از طریق جاده سی چوان به تبت به بخش‎های مختلف منتقل می‎شود. مسئول پروژه فریاد می‌زند: "انفجار"، بعد کلید زده می‎شود و انفجار صورت می‎گیرد. در خط غربی راه آهن، تعداد تونل‎ها زیاد است و تنها از شهر لهاسا تا شهر لین جی 47 تونل وجود دارد. کار حفر تونل لینگ‎دا‎نا به فاصله هزار و 500 متری رسیده که نوع سنگ‎ها تبدیل به سنگ نرم می‎شود و جنس سنگ‎ها تا 17 متر جلوتر به همین شکل است. تیرها و میلگردهایی که برای محکم کردن دیواره‎های تونل قرار داده‎اند دارد می‎افتد. بالای تونل 26 سانتیمتر فرو ریخته و هر لحظه ممکن است فرو بریزد. هر یک از این مشکلات فرصتی است برای آزمایش تجهیزات و ماشین‎آلات پروژه ساخت چین و همچنین در بوته آزمایش قرار گرفتن استعدادها. یکی از مهندسان سوال می‎کند : «این بلوک به خاطر فشار زیاد افتاد؟» دیگری جواب می دهد :« بله بلوک افتاده.» مهندس می‎گوید: این موضوع خیلی جدی است. پیچ اکسپنشن یا پیچ تسمه‎ای باز شو وارد می‎شود و سپس سر آن از هم باز می‎شود .بعد روی آن یک صفحه اضافه می‎کنند و در آخربا فشار روی این صفحه از حرکت بیشتر سنگ‎ها جلوگیری می‎کنند. برای پیشگیری از وقوع یک تغییر شکل بزرگ، ده‎ها شرکت طراحی و اجرای پروژه از سراسر چین آماده هستند. در قله‎‎ای که 900 متر از این تونل بالاتر است، یک تیم تحقیقاتی مستقر شده و در حال جمع‎آوری نمونه‎های دستی خاک در عمق 1000 متری از قله کوه است. تحلیل درجه چگالی خاک، مشخص خواهد کرد که از چه نوع تجهیزاتی برای پشتیبانی از عملیات حفر تونل استفاده شود. در شهر چنگ‎دو یک گروه مشغول آزمایش فشار روی 8 نمونه سنگ جمع‎آوری‎شده است. نتیجه این آزمایش بهترین مکان استقرار تجهیزات پشتیبانی را مشخص خواهد کرد. در پکن بیش از ده تیم فنی از سراسر چین بر اساس داده‎های جمع‎آوری شده محل کار و تعداد تجهیزات پشتیبانی لازم برای جلوگیری از ایجاد یک تغییر شکل بزرگ در پروژه را تحلیل می‎کند. مهندسان در کوتاه‎ترین مدت و تنها ظرف 2 روز به این نتیجه می‎رسند که باید از همان پیچ‎های قدیمی استفاده شود اما با این تغییر که باید طول سرِ بازشوی پیچ باید 10 سانتیمتر باشد. یکی از مهندسان می‎گوید : سر پیچ وارد سنگ می شود و بعد ما سر آن را باز می‎کنیم تا با کاهش فشار اضافی از تغییر شکل سنگ‎های نرم جلوگیری شود. یکی از مهندسان فریاد می‎زند: حفاری را شروع کن. با استفاده از این پیچ جدید می‎توانند دست کم به 20 لایه از سنگ فیلیت نفوذ کنند. در این بخش از اجرای پروژه هر یک از اعداد با دقت کامل محاسبه شده است. طبق محاسبه کارشناسان پیچ‎ها باید با زاویه 30 درجه و سرعت 0.1 متر در یک دقیقه وارد سنگ‎ شود.
آزمایش کشش نشان می‌دهد که با اعمال نیروی 70 هزار نیوتنی پیچ‎ها به هیچ وجه حرکت نمی‎کند و از تغییرات لایه‎های سنگ با موفقیت جلوگیری شده. یکی از مهندسان می‎گوید:" ما توانایی آن را داریم که هر مشکلی را حل کنیم و رؤیای صد ساله چین را تحقق بخشیم." پیش‎بینی می‎شود که راه آهن سی چوان به تبت در سال 2026 به طور کامل به بهره‎برداری برسد و مدت سفر از شهر چنگ دو در استان سی چوان‎ تا لهاسا در تبت تنها به 13 ساعت کاهش پیدا کند. به این ترتیب، این راه آهن به مهم‎ترین مسیر راه و ترابری واقع در جنوب غربی چین تبدیل خواهد شد و در 8 سال آینده  صد‎ها هزار متخصص ساخت راه آهن و بیش از هزار نوع  دستگاه مختلف که در مجموع حدود یک میلیون ماشین‎آلات و دستگاه را تشکیل می‎دهند در مسیر راه آهن سی چوان به تبت به کار گرفته شوند و گسترده‎ترین پروژه معجزه‎آسا در تاریخ انسان را اجرا کنند.