هشتمین مذاکرات صلح سوریه به ریاست استفان د میستورا فرستاده ویژه دبیر کل سازمان ملل در مسئله سوریه امروز 28 نوامبر (7 آذر) در ژنو برگزار میشود. دور جدید مذاکرات صلح مسئله سوریه در شرایط برگزار شد که تغییرات بزرگی در وضعیت درگیریها در سوریه ایجاد و رشته اقداماتی به ابتکار روسیه انجام شد. به همین مناسبت، استفان د میستورا تاکید کرد که سازمان ملل باید در روند حل سیاسی مسئله سوریه نقش هدایت کننده ایفا کند.
مذاکرات صلح مسئله سوریه به ریاست سازمان ملل از زمان آغاز در سال 2012 تا کنون، سه فرستاده ویژه عوض کرده است. استفان د میستورا به عنوان فرستاده ویژه کنونی پس از عهده داری این وظیفه در سال 2014، هفت دور مذاکره برگزار کرده ولی با مشکلات مختلفی روبرو شده است. ولی به نظر می رسد هشتمین دور مذاکرات صلح مسئله سوریه در مقایسه با دوره های گذشته تفاوت دارد.
از لحاظ اوضاع داخلی سوریه، توازن نیرو در نبردها تغییرات چشمگیری کرده است. پس از ورود نظامی روسیه به درگیریهای سوریه در اوایل سال گذشته، ارتش سوری با پس گرفتن بیشتر قلمرو کشور، ابتکار در پشت میز مذاکره را به دست آورده و مخالفان در وضعیت انفعالی قرار گرفته اند.
از این رو مخالفان سوریه نیز با توجه به تغییرات ایجاد شده، مواضع خود را عوض کرده اند. مخالفان دولت سوریه به مدتی طولاتی قادر به تشکیل یک هیئت واحد برای مذاکره نبودند و در پی روشنتر شدن وضعیت درگیریها در این کشور در اوت سال جاری و با توجه به درخواست د میستورا برای اتخاذ مواضع «عملیتر»، در هفته گذشته، مخالفان سوریه در ریاض عربستان سعودی درباره تشکیل هیئت واحد مذاکره به توافق رسیدند و نصر حریری از گروه میانه رو را به عنوان نمایندۀ ارشد خود در مذاکره معرفی کردند که این امکان جدیدی به دور جدید مذاکرات می افزاید.
از لحاظ وضعیت خارجی، به دنبال حضور فعالتر روسیه، ترکیه و ایران در مسئله سوریه، حل این مسئله امکانات بیشتری پیدا کرده است. اوایل سال گذشته، روسیه به صورت نظامی وارد درگیریهای سوریه شد که به طور کلی توازن قوا را تغییر داد. روند آستانه که از پایان سال گذشته آغاز شد نشان می دهد، سه کشور روسیه، ترکیه و ایران شروع به حل مشترک مسئله سوریه کردند. از آن زمان مذاکرات صلح سوریه نیز به طور دو مداری به پیش می رود یعنی از یک سو روندآستانه خواستار آتش بس و از سوی دیگر مذاکرات ژنو برای پیشبرد روند حل سیاسی در تلاش است. از هفته گذشته، روسیه ابتکار یک رشته اقدامات دیپلماتیک را به دست گرفته که طی آن رهبران سه کشور روسیه، ترکیه و ایران با هم دیدار و با صدور بیانیه مشترک اصول بنیادین حل سیاسی مسئله سوریه را مشخص کردند. از سوی دیگر، روسیه هم برنامه دارد در اوایل دسامبر سال جاری در سوچی کنفرانس مذاکرات ملی سوریه را برگزار کند و دولت سوریه و همه مخالفان این کشور را برای حضور در این کنفرانس دعوت کرده است. همه این اقدامات نشانگر حضور گسترده تر روسه در روند حل سیاسی مسئله سوریه است فلذا چگونگی پیشبرد مذاکرات سوریه همچنان به هماهنگی طرفهای مختلف نیاز دارد.
با این حال نسبت به مذاکرات جدید دربارۀ مسئلۀ سوریه نیز نمی شود امید زیاد بست. نخست به این دلیل که هیئت نمایندگی مذاکرات دولت سوریه واکنش مؤثری نشان نداده و دوم آن که مخالفان این کشور با آنکه هیئت نمایندگی واحدی تشکیل داده اند، ولی برای دستیابی به مواضع و دیدگاههای مشترک به زمان نیاز دارند. بدین ترتیب، بهترین نتیجۀ قابل پیشبینی از این مذاکرات، گفتگوی مستقیم دو طرف پشت یک میز است.
بعد از ظهر 27 نوامبر به وقت ژنو، استفان د میستورا با تماس ویدئویی وضعیت آماده سازی مذاکرات جدید دربارۀ مسئله سوریه را به شورای امنیت سازمان ملل ابلاغ و از دولت و مخالفان سوریه درخواست کرده که بدون پیش شرط در مذاکرات شرکت کنند و با دستیابی به راه حل، به اهداف مشخص شده در قطعنامۀ 2254 شورای امنیت دست یابند و انتخابی آزاد و عادلانه تحت نظارت سازمان ملل در این کشور برگزار شود.
