میراث دار هنر مجسمه سازی هویی ان: تنها با پایبندی بر سنت می توان هنر را حفظ کرد

وانگ جینگ مین، یکی از وارثان میراث فرهنگی ناملموس کشور چین در هنر "مجسمه سازی و پیکر تراشی هویی ان" است. او به سبب محیط خانوادگی اش از کودکی با این هنر آشنایی داشت و از 15 سالگی در کارگاه مجسمه سازی سنگی هویی ان متعلق به پدرش به نام "وانگ پینگ بیائو" این هنر را فرا گرفت. او به سبب مهارت‌ و ذوق و علاقه اش در 20 سالگی در شهرستان خود به شهرت رسید. او سپس خانه اش را به قصد سفر به شهرهای دیگر، ترک کرد.

وانگ جینگ مین

وانگ جینگ مین پس از چند سال، با برنامه ریزی پدرش، به کارگاه مجسمه سنگی هویی ان بازگشت تا برای توسعه بلندمدت این کارخانه، سهم خود را ادا کند. حالا می توان گفت که او کار خود را با موفقیت‌ انجام داده‌است و همه امور کارخانه را به پسر جوانش "وانگ شائو چینگ" که او هم به مجسمه های سنگی علاقه دارد، سپرده‌است.

در جریان گفت و گو، شائو چینگ پی در پی با چای از مهمانان پذیرایی می کرد و کم تر حرف می زد. او مانند پدر خود، از کودکی دوست داشت با خاک و گل بازی کند و برای خودش لوازم کوچک بسازد. او به تدریج این هنر را یاد گرفت. پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، شائو چینگ به شهرستان خود باز گشت و با استفاده از دانش‌ تجاری خود در امور مدیریت به پدرش کمک کرد. امروز، او می تواند به تنهایی این کار را انجام دهد.

وانگ جینگ مین علت موفقیت جهانی مجسمه سنگی هویی ان را، پایبندی هنرمندان ساخت مجسمه سنگی محلی به سنت این هنر می داند. علاوه بر ریشه سنتی این هنر، موقعیت جغرافیایی برجسته شهرستان "هویی ان" هم به ادامه و رونق این هنر کمک کرده است، چرا که این شهرستان با توجه به موقعیتش می تواند با کشورهای مختلف به داد و ستد و تبادل مهارت بپردازد و از انگیزه و مهارت های جدید نیز پی در پی برای این هنر الهام بگیرد تا به این ترتیب بتواند مجسمه سنگی هویی ان را با پیشرفت بیشتر به نسل های بعدی بسپارد. به طور مثال، مجسمه یک گربه سنگی مقابل کارگاه وانگ جینگ مین، نشان دهنده مهارت اساسی مجسمه سنگی هویی ان و نیز پذیرش سبک مدرن است.

وانگ جینگ مین کارگاه خود را "مرکز مبادلات هنری و فرهنگی گنگ مینگ" نامیده است. داخل این کارگاه علاوه بر دفتر کارش، آثار ظریف مجسمه های سنگی با شکل های گوناگون و مواد مختلف نیز به نمایش گذاشته شده است. کارگاه در خیابان مجسمه شهرستان هویی ان واقع شده‌است. این خیابان در حال حاضر مدیریت و برنامه‌ریزی جدید برای کارگاه ها دارد. وانگ جینگ مین معتقداست، به منظور توسعه این هنر در آینده، بایستی هر یک از کارگاه های این خیابان یک فضای مستقل برای خود داشته باشند تا بتوانند سطح هنرشان را به نمایش بگذارند و محصولا ت خود را متفاوت تر از کارگاه های دیگر عرضه کنند.

مرحله ساخت مجسمه سنگی هویی ان با مجسمه سنگی مکان های دیگر فرق زیادی ندارد، قالب گیری، تراش، بیرون آوردن بخش های زاید و در نهایت حکاکی، مراحل کار مجسمه سنگی هویی ان است. منظور از قالب گیری ساخت الگوست. برای این کار، ابتدا روی سنگ خطوطی کشیده می شود، سپس کنده‌کاری و تراش اولیه صورت می گیرد. تراش سنگ به این صورت است که پس از در آوردن الگو، باید بخش های زاید و سنگ دور نقش را جدا کرد. این مرحله، یعنی خارج کردن بخش های زاید به معنی از بین‌بردن بخش های اضافی بیرونی سنگ براساس نقش است. و در نهایت، منظور از حکاکی نیز، زمانیست که شکل مجسمه مشخص می شود. البته، نمی توان انتظار داشت که هر اثر با طرح و الگویش کاملا یکسان باشد، اما وقتی در جریان تولید اشتباهی رخ دهد، هنرمندان با تجربه می توانند با تغییر الگو، این اشتباه را جبران کرده و یک اثر خوب خلق کنند.

برخلاف روش پیشینیان که همه مراحل یادگیری این هنر را به شاگردان خود می آموختند، حالا بسیاری از شاگردان تنها یکی از مراحل را فرا می گیرند و سعی می کنند مراحل دیگر را خود طی کنند. با این روش شاگردان هم می توانند زودتر مراحل کارآموزی خود را بگذرانند و هم می توانند همه نیروی خود را در یک کار متمرکز کنند. وانگ جینگ مین می داند این روش نیز آسیب های بسیار دارد و مشخص ‌ترین آن این است که شاگردان که با این استاندارد تربیت می شوند، نمی توانند با توانایی خود یک اثر را تکمیل کنند. "البته، هر مرحله با مرحله دیگر شباهت و ارتباط دارد و پس از مدت‌ها، هنرمند نسبت به ابزار و سنگی که با آن سروکار دارد، حسی خاص پیدا می کند و در این حال خود می داند که باید چه طور سنگ را شکل بدهد." از ده‌ها سال گذشته، وانگ جینگ مین، شاگردان زیادی را تربیت کرده است. او اخیرا خبردار شده است که یکی از شاگردانش که به مدت دو سال نزد او کارآموزی کرده بود، کار مستقل خود را شروع کرده است. او از شنیدن این خبر خیلی خوشحال شد. این شاگرد او، پیش از این که وارد کارگاه وانگ شود، چند سال در هویی ان مجسمه سنگی درست کرده‌بود و تجربه دانشگاهی هم داشت. وانگ جینگ مین فکر می کند کسانی که برای شاگردی در کارگاه او مناسب ترند افرادی هستند که با این هنر آشنایی دارند و تا حدودی در این زمینه کار کرده اند. چون تنها با راهنمایی آن ها می توان توانایی ها و مهارت آن ها را مورد تضمین قرار داد. او می گوید در این حالت دیگر نگران گمراه شدن شاگردانم نیستم!

هنر مجسمه سنگی هویی ان مانند دیگر صنایع دستی سنتی با مساله کمبود جانشین رو‌به روست. به نظر وانگ جینگ مین، شهرستان هویی ان برای حفظ و ماندگاری این هنر، برنامه‌ریزی بلندمدت ندارد و یک سازوکار مثبت برای تربیت جانشین ایجاد نکرده‌است. علاوه بر این، بسیاری از هنرمندان سازنده مجسمه سنگی این هنر را به فرزندان خود منتقل نمی کنند آن ها معتقدند مدرک تحصیلی کاربردی‌تر است. حالا این هنرمند مجسمه ساز، نگران آن است که جانشینی برای این هنر وجود نداشته باشد و دیگر هیچ استادی آن را به شاگردش و هیچ پدری آن را به پسرش منتقل نکند! و البته وانگ جینگ بیشتر نگران آن است که پدران این هنر را به پسران خود نمی آموزند!