محققان دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و رازی کرمانشاه با انجام یک پژوهش مشترک آزمایشگاهی موفق به طراحی و ساخت نانوحسگری شدند که قادر است مواد آلرژی‌زای موجود در غذاهای دریایی را با دقت بالا و هزینه پایین شناسایی کند.
به گزارش روز چهارشنبه گروه علمی ایرنا از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری، مشکلات مربوط به مسمومیت غذایی و در رأس آن حساسیت غذایی ناشی از وجود مواد آلرژی زا، سالانه هزینه زیادی را تحمیل می کند. هرچند بیشتر ترکیبات آلرژی زا با پختن غذا از بین می روند، اما برخی از آنها در برابر دما مقاوم هستند و همچنان می توانند خطرناک باشند. بنابراین شناسایی و اندازه گیری میزان دقیق این مواد می تواند گامی در جهت کاهش هزینه های ناشی از وجود این مواد محسوب شود.
دکتر مجتبی شمسی پور محقق دانشگاه رازی کرمانشاه، با بیان این مطلب که تروپومیوسین یکی از ترکیبات حساسیت زای پایدار در برابر دماست که در بیشتر غذاهای دریایی وجود دارد، افزود: شناسایی ترکیب حساسیت زای تروپومیوسین در غذاهای دریایی هم از لحاظ پزشکی و هم از لحاظ اقتصادی حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر یک نانوحسگر فتوالکتروشیمیایی طراحی و ساخته شده که قادر است ترکیب تروپومیوسین را در مقیاس نانوگرم بر میلی لیتر شناسایی و اندازه گیری کند.
وی تصریح کرد: هزینه شناسایی ترکیب مذکور به کمک نانوحسگر ساخته شده در این طرح نسبت هزینه استفاده از روش های دیگر به مراتب پایین تر است. همچنین می توان اذعان کرد این نانوحسگر از دقت بالاتری نیز برخوردار است.
در ساخت این نانوحسگر به صورت همزمان از نانوذرات TiO2 و نانوصفحات C3N4 استفاده شده است. این دو نانوماده قادرند انرژی نوری را به سیگنال الکتروشیمیایی تبدیل کنند. اما استفاده همزمان این دو ماده موجب شده تا انرژی مورد نیاز برای انتقال الکترون از لایه ظرفیت به لایه هدایت کاهش یابد. بنابراین تابش نور مرئی به جای پرتو فرابنفش می تواند این عمل را انجام دهد که به دلیل قیمت بالاتر استفاده از لامپ های فرابنفش و خطر آنها نسبت به لامپ های مرئی، این موضوع یک مزیت بزرگ برای این نانوحسگر به شمار می آید.
حسگر ساخته شده در این پژوهش از محدوده پاسخ دهی وسیعی بین 1 تا 400 نانوگرم بر میلی لیتر برخوردار است. همچنین حد تشخیص این نانوحسگر 0.23 نانوگرم بر میلی لیتر است. گزینش پذیری بالا در حضور سایر ترکیبات مزاحم از دیگر مشخصات بارز این نانوحسگر آزمایشگاهی است.
این تحقیقات حاصل تلاش های دکتر مجتبی شمسی پور- عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه- دکتر رضا صابر و دکتر سعید سرکار- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران- و دکتر محمود عموزاده تبریزی- محقق پسادکترای دانشگاه علوم پزشکی تهران- است. نتایج این کار در مجله Biosensors and Bioelectronics با ضریب تأثیر 7.78 (جلد 98، سال 2017، صفحات 113 تا 118) منتشر شده است.
