حضورنخستین گروه باستان شناسان چین در ایران

همراه با پیشبرد ساخت یک کمربند- یک راه، مبادلات فرهنگی بین چین و کشورهای مسیر جاده ابریشم بیش از پیش تقویت یافته و فرصتی خوب برای باستان شناسان چین فراهم کرده است. در سال های اخیر، چند گروه از باستان شناسان چین به مناطق مختلف جهان سفر کرده و همکاری با کشورهای دیگر را آغاز کردند.

پایان سال 2016 میلادی، نخستین گروه باستان شناسان چین با همراه با همکاران ایرانی، حفاری باستان شناسی در خرابه بزرگ در مسیر جاده ابریشم باستانی را شروع کرده و در تلاش هستند تا میراث مدفون شده در زیر خروارها خاک را کشف کنند.

شیو تائو، معاون رییس دانشکده تاریخ از دانشگاه نن جین، در ماه مارس که در اکتشافات باستان شناسی مشترک چین و ایران شرکت کرده بود، چندی پیش در پکن در یک مجمع، سفر خود به ایران را برای حاضران توضیح داد.

وی گفت، براساس توافق نامه همکاری 5 ساله دانشگاه نن جین و سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ایران، گروه باستان شناسان مشترک چین و ایران از ماه های نوامبر تا دسامبر سال 2016 میلادی فعالیت های کشف تپه نادری واقع در استان خراسان شمالی ایران را آغاز کردند. این تپه بزرگ راه ضروری به سوی خاور نزدیک و رم در مسیر جاده ابریشم باستانی بود. این تپه، از دوران مس و سنگ تا ورود اسلام ادامه یافت که تاریخ آن به حدود 6 هزار سال بر می گردد. در قرن نوزدهم، قلعه ای بر فراز این تپه و دیوار نیز دیده می شد. ولی اکنون اثری از قلعه دیده نمی شود، دیوار نیز فروریخته است. با توجه به جایگاه جغرافیایی ویژه و تاریخ دیرینه، حفاری این خرابه اطلاعات جدید برای تحقیقات جاده ابریشم باستانی، فناوری فلزکاری، کاشت محصولات کشاروزی و پرورش حیوانات خانگی فراهم می کند.

شیو تائو، با اشاره به دلیل انتخاب ایران به عنوان مقصد باستان شناسی گفت، ایران کشور باستانی متمدن است و از جایگاه جغرافیایی بسیار مهم برخوردار است. ایران با توجه به این که در میان تمدن دریای مدیترانه و آسیای شرقی، تمدن مرتع اروپا و آسیا و تمدن هند، در جاده ابریشم باستانی نقش بسیار مهمی ایفا کرده است. مبادلات بین دو کشور چین و ایران نیز بسیار نزدیک بود، ولی تحقیقات دراین زمینه بسیار محدود بوده و در بعضی زمینه ها خالی است. باستان شناسان کشور چین با این سفر به ایران، نخستین گام را در این زمینه بر داشته اند. وی گفت: از دوران بسیار پیش یعنی در دوران برنز، به ویژه کشاورزی، دامپروری و فناوری فلز کاری در ایران آغاز شد. این عوامل تمدن قدیمی پس از انتقال به شرق، بر آسیای شرقی نیز تاثیر گذاشته است. برای نمونه، گندم، جو، گوسفند، بز در ایران و منطقه بین النهرین منشا گرفتند. به این ترتیب، ما برای انجام تحقیقات درباره تاریخ چین باستان، به ویژه تاریخ غرب چین باید از تحقیقات درباره ایران آغاز کنیم.

روابط چین و ایران در سال های اخیر توسعه بسیار خوب داشته است، به ویژه پس از دیدار شی جین پینگ رییس جمهوری خلق چین از ایران در ماه ژانویه سال 2016 میلادی، همکاری های دو کشور در زمینه های مختلف وارد مرحله جدید شده است. فعالیت باستان شناسان چین در ایران مورد پشتیبانی و هماهنگی سازمان میراث فرهنگی ایران و سفارت چین در ایران قرار گرفته است.

شیو تائو گفت، گروه باستان شناسان چین توافق نامه همکاری طولانی مدت با ایران امضا کرده است. زیرا که حفاری یک خرابه بزرگ به ده ها سال زمان نیاز دارد. وی گفت: ما نخستین گروه باستان شناسان هستیم که وارد ایران شده ایم. ما برای حفاری این خرابه بسیار تدارک دیده ایم. کارهای ما مورد استقبال همکاران ایرانی قرار گرفته است. کارشناسان در این فعالیت نیز فناوری حفاری منحصر به فرد چین را فراگرفته اند. کارشناسان دو کشور با استفاده از این فرصت از یکدیگر می آموزند.

آن تعداد از باستان شناسان چینی که پیش از این به ایران سفر نکرده بودند، با شرکت در این فعالیت به شناخت کامل از ایران دست یافتند. وی گفت: همه نگران مسایل امنیتی بودیم و از یکدیگر می پرسیدیم که آیا جرات داریم به این سفر برویم! ولی پس از وارد به ایران متوجه شدیم که مردم ایران بسیار مهمان نواز و صادقا هستند. نیمی از اعضای گروه ما از باستان شناسان ایرانی هستند. ما همکاری بسیار خوبی داریم. ملت ایران ملتی سخت کوش و مهمان نواز هستند.

کارشناسان ایرانی نیز نسبت به اکتشافات در خرابه ها درباره ایران که در داخل چین کشف شده است، ابراز علاقه کردند. تانگ زی هوا، از اساتید پژوهشگاه زمین شناسی و ژئوفیزیک آکادمی علمی چین گفت، سال 2013 میلادی، خرابه کشف شده درروستای چومن کاشغر شین جیانگ متعلق به خرابه زردشت، در 2500 سال پیش بود. این کشف در محافل باستان شناسی ایران بازتاب گسترده ای داشت. ماه دسامبر سال 2016 میلادی، بنابه دعوت مرکز باستان شناسی کشور ایران، دکتر تانگ، یک گزارش ویژه را در این مرکز ایراد کرد. وی در مصاحبه در حاشیه آن گفت: من جریان حفاری این خرابه و موارد مهم کشف شده را برای آنان معرفی کردم. همکاران ایرانی به طور مشخص باور می کنند، این خرابه با دین زرتشت ارتباط دارد و این با قضاوت ما نیز یکسان است.

علاوه بر ایران، گروه باستان شناسان چین به هندوراس، ازبکستان، مغولستان، بنگلادش، هند و کامبوج نیز سفر کرده اند. به باور استاد شیو تائو، این نشانه مسوولیت پذیری چین به عنوان یک کشور بزرگ است.

وی گفت: در گذشته ماجراجویان خارجی به چین سفر می کردند و اکنون این چینی ها هستند که به نقاط مختلف جهان سفر می کنند. این نشانگر قدرت گرفت یک کشور است. از سوی دیگر، به عنوان یک کشور بزرگ در جهان، باید مسوولیت خود ر برای تحقیقات تمدن جهان برعهده بگیریم.