ماه سپتامبر سه سال پیش، شی جین پینگ رئیس جمهوری خلق چین در سفر به قزاقستان، پیشنهاد ساخت مشترک کمربند اقتصادی جاده ابریشم را مطرح کرد و این پیشنهاد با واکنش‌های مثبت کشورهای واقع در مسیر این جاده روبه‌رو شد. در حقیقت با وجود آنکه این مسیر حمل و نقل تجاری که شرق و غرب، آسیا و اروپا را به یکدیگر متصل میکند بیش از 2100 سال قدمت دارد، مفهوم جاده ابریشم در اواخر قرن نوزدهم توسط فردیناند فریرر فون ریشتهوفن مطرح شد. مسیر جاده ابریشم چطور شکل گرفت؟ علاوه بر ابریشم چه کالاهای تجاری عمده دیگری از این مسیر عبور میکند؟ چرا این مسیر نام جاده ابریشم را به خود گرفت؟ برنامه سفر پژوهشی کشف اسرار کوه کونلون به زودی آغاز میشود و بیش از ده تن از دانشمندان برای جستجوی ریشه‌های فرهنگی جاده ابریشم عازم این منطقه خواهند شد. در آستانه این سفر، این دانشمندان در مصاحبه با خبرنگار رادیوی بین‌‌المللی چین اظهار داشتند یشم، اسب، بودا و ابریشم عمدهترین محصولات جاده ابریشم هستند. این مسیر شاهراه اصلی ورود مذاهب مختلف به چین است.
به گفته فردیناند فریرر فون ریشتهوفن، جاده ابریشم از اواخر قرن اول ق.م و اوائل قرن اول پ.م، مسیر تجاری انتقال ابریشم میان چین، آسیای میانه و هند بوده است.
در خاطرات چینی‌ها، جاده ابریشم به سلسله "هان" و توسعه با مناطق غربی ارتباط نزدیکی دارد. بیش از 2100 سال پیش، ژانگ چیان از سلسله هان برای برقراری روابط دوستانه دوبار به آسیای میانه سفر کرد و باب روابط دوستانه چین با کشورهای مختلف آسیای میانه و به نوعی مسیر جاده ابریشم را گشود. یان لین، رئیس بخش اکتشافات موزه ملی چین که در این سفر نیز حضور دارد، اظهار داشت: این مسیر که از شین جیانگ چین به آسیای میانه و مناطق دورتر می‌رسد، قبل از سلسله هان نقش برقراری ارتباط میان تمدنهای شرق و غرب را به عهده داشت. وی افزود: بسیاری از شواهد جدید نشان میدهد تا پیش از گشایش جاده ابریشم در سلسله هان، روابط تجاری بسیاری نظیر تجارت گندم و اسب میان شرق و غرب برقرار بود. بعضی از آثار فرهنگی شرق قبل از به وجود آمدن جاده ابریشم نیز در فرهنگ غربی دیده شده است. در واقع جاده ابریشم در عصر مفرغ و خیلی زودتر از آن زمانی که ما فکر میکنیم شکل گرفته است. یه سو شیان، عضو آکادمی علوم اجتماعی چین بعد از مطالعات طولانی به این نتیجه رسیده است که ابریشم عمدهترین محصول جاده ابریشم باستانی نبوده است اما ورود ابریشم چین به غرب تأثیر دیرپایی بر تمدن مغرب زمین داشته است. نامی که به جاده ابریشم اصطلاحی است که توسط غربی‌ها انتخاب شده است. او افزود: با شروع دوره معاصر، غربی‌ها پس از ورود به چین راههای اتصال کانال هه شی به کشورهای آسیای میانه، غرب آسیا و اروپا را پیدا کردند، از این رو جاده ابریشم توسط غربی‌ها به این نام نامیده شد.
ظرف ده سال اخیر، بیش از ده بار این منطقه مورد بررسی قرار گرفته و مسائلی نظیر چگونگی پیدایش این مسیر و نامگذاری آن را روشن شد و به این نتیجه رسیدیم که از میان چهار محصول یشم، اسب، بودا و ابریشم، سه محصول نخست وارداتی هستند و تنها ابریشم صادر میشده است.
در طول تاریخ جاده ابریشم به سه مسیر جنوب، مرکز و شمال تقسیم شده است. از این میان، مسیر شمال با عبور از کوه تیان شان وارد آسیای میانه میشود و شهرت بسیاری دارد. مسیر جنوب با عبور از صحرای تکلمه خان، ختن، کاشغر، کوه کونلون و فلات پامیر به پاکستان، افغانستان و هند می‌رسد و عبور از آن بسیار سخت و دشوار است. فا شیان یکی از راهبان مشهور سلسله دونگ جی و شن جیان از سلسله تانگ و گائو شیان جی، ژنرال مشهور سلسله تانگ با عبور از این مسیر توانستند به فراسوی مرزهای چین سفر کنند. در سفر پژوهشی کشف اسرار کوه کونلون نیز که به زودی آغاز میشود با عبور از مسیر جنوب مناظر طبیعی آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. یان لین اظهار داشت: این مسیر در طول تاریخ عمدهترین شاهراه ورود مذاهب مختلف به چین بوده است. او افزود: ادیان زرتشتی، بودایی از طریق این مسیر و هند و پاکستان وارد شین جیانگ و تبت چین شدند، از این رو جاده ابریشم شرق و غرب را به یکدیگر متصل کرد بلکه روابط فرهنگی جنوب و شمال را نیز برقرار کرد. با گذشت چند هزار سال، دوستی مشترکی میان مردم کشورهای مختلف واقع در مسیر جاده ابریشم باستانی شکل گرفته است. همگام با توسعه روابط بین چین و کشورهای آسیایی و اروپایی، این جاده قدیمی رونق جدیدی را به وجود آورده است. پیشنهاد رئیس جمهوری خلق چین، شی جین پینگ مبنی بر ساخت مشترک کمربند اقتصادی جاده ابریشم، همکاریهای برد-برد چین و کشورهای آسیایی و اروپایی را به سطح جدیدی در تاریخ رسانده است. وو شین هوا، سرپرست گروه اکتشافی و عضو آکادمی علوم اجتماعی چین معتقد است این پیشنهاد نه تنها محصولات با کیفیت چین را در اختیار جهان قرار خواهد داد بلکه با مدرنیزه کردن مسیر جاده ابریشم باستانی یک محیط فرهنگی را نیز به وجود خواهد آورد. این یکی از سیاست‌های مهم کشور چین است.
