کوره سفالپزی تسی دزائو مبدا راه دریایی ابریشم

شهر "چوان جوئو" (Quanzhou) به عنوان مبدا راه دریایی ابریشم شناخته می شود که در ساحل جنوبی استان "فو جیان" چین قرار دارد. در واقع، بسیاری شهرهای دیگر چین از جمله "گوانگ جو" نیز مدعی شهر مبدا راه دریایی ابریشم بودند، اما چوان جوئو یگانه شهر با این عنوان است که مورد تایید سازمان ملل قرار گرفته است. شهر گوانگ جو از قرن سوم میلادی بندر اصلی تجارت خارجی بوده است و چون در آن زمان کالاهای رد و بدل شده عمدتا ابریشم بود، این راه تجاری فرامرزی به عنوان راه دریایی ابریشم نامگذاری شد. اما تا سلسله‌های "سون" و "یوانگ" حدود قرون دهم تا چهاردهم، بندر چوانگ جوئو جایگزین گوانگ جو شده و به مهم‌ترین بندر تجارت خارجی تبدیل شد. کالاهای معامله شده نیز در این منطقه از ابریشم به ظروف سفالی و چینی تغییر یافت.

رونق شهر چوان جوئو از تجارت ظروف سفالی و چینی شروع شده است، این شهر در عرصه تولید نیز خود فعال بوده است. از آن جا که دهستان "تسی دزائو" (cizao) بخش "جین جیانگ" شهر چوان جوئو از کانی رسی کائولینیت، نوعی مواد متداول برای پخت لوازم چینی و سفالی، برخوردار است، به تولید ظروف سفالی و چینی صادراتی پیوست و یکی از مراکز تولید این نوع کالا در چین باستان شد. امروزه ویرانه های‌ کوره‌های سفال پزی در دهستان تسی دزائو به عنوان یک موزه حفظ شده و گردشگران می توانند در حین بازدید از آن با تاریخ سفالپزی این دهستان آشنا شوند.

ساخت و استفاده از کوره های خشک کن سفال تسی دزائو در جین جیانگ از سلسله "سونگ" و "یوان" آغاز شد و تا سلسله های "مینگ" و "چینگ" که آخرین سلسله های امپراتوری چین بودند ادامه داشت. اصلی ترین محصولات کوره های تسی دزائو کالاهای داخلی چین بودند که در رنگ های متنوع، تک رنگ و اشکال گوناگون تولید و با کشتی به ژاپن و آسیای جنوب شرقی صادر می شدند.

از آن جا که صادرات با کشتی محصولات را با خطر طوفان و نابودی رو به رو می کرد، سازندگان سفال براساس سنت باستانی، اشکالی را برروی سفال ها ترسیم می کردند که نماد محافظت اجناس تسی دزائو به شمار می رفت. دلیل دیگر ترسیم این اشکال، آن بود که معرف منطقه صادر شده بودند و در صورت غرق شدن کشتی، هویت کالاها قابل شناسایی بود.

در دوره امپراتوران مینگ و چینگ کوره های ساخته شده در کوه های "تونگ لو"، "لوشان وی" و "ونگ جاوچی" مهم ترین کوره های جین جیانگ به شمار می رفتند.

چوان جوئو به دلیل حمل و نقل اقیانوسی مناسب و تجارت خارجی، به عنوان سرآغاز راه ابریشم دریایی، بزرگ ترین بندر شرقی در سلسله سونگ و یوان بود. سرامیک، ابریشم و چای مهم ترین محصولات بندر چوان جوئو به شمار می رفت. محصولات کوره های تسی دزائو نیز به آسیای شرقی، جنوبی و جنوب شرقی و آفریقای شرقی صادر می شد.

شاید طراحی دو رنگ ظروف ژاپنی توجه شما را به خود جلب کند و با دیدن این طرح ها بلافاصله حدس بزنید که این ظروف ژاپنی هستند، اما جالب است بدانید که این طراحی ویژه تسی دزائو بود که به ژاپن صادر می شد و امروز به طرح اصلی ظروف ژاپنی تبدیل شده است.

همچنین ظروفی مخصوص هم برای منطقه مسلمان نشین خاورمیانه ساخته می شد. از آن جا که مسلمانان پیش از خواندن نماز وضو می گیرند و دست و صورت خود را شست و شو می دهند، ظروف بلند همچون آب پاش و لگن مخصوص آن ها ساخته و به این مناطق صادر می شد. برخی از این نوع آثار نیز امروزه در موزه ویرانه های کوره‌های سفالپزی تسی دزائو نگه داری می شود.

کشتی قدیمی غرق شده "شماره یک دریای جنوبی" که تا سال 2015 پروژه جداسازی گل رس از آن به پایان رسیده است، مدرک قوی دیگری مستند بر تاریخ سفالپزی دهستان تسی دزائو به شمار می رود.

سال 1987 اداره امدادرسانی دریایی استان "گوانگ دونگ" و شرکت اکتشاف و امدادرسانی دریایی بریتانیا پروژه مشارکتی جست و جوی کشتی باستانی غرق شده "RIJNSBURG" متعلق به شرکت "East India Company" را آغاز کرد. آنها در نهایت نتوانستند این کشتی غرق شده مد نظر را پیدا کنند، اما به جای آن، یک کشتی غرق شده باستانی چینی را یافتند. این کشتی بعدها به نام "کشتی شماره یک دریای جنوبی" نامگذاری شد. کشتی شماره یک دریای جنوبی، پس از سال‌ها تلاش تا سال 2007 طوری از زیر دریا خارج شد که گل و رس باقی مانده بر روی آن هنوز شسته نشده بود. سال‌ها پس از آن نیز تا سال 2015، بالاخره این کشتی پاکسازی و گل زدایی شد و همه آثار تاریخی در آن در معرض دید عموم قرار گرفت.

بیشتر آثار یافت شده در کشتی شماره یک دریای جنوبی لوازم سفالی و چینی بود که براساس مشخصات آن ها، می توان تشخیص داد که قسمت عمده‌ای از این لوازم سفالی از محصولات کوره‌های تسی دزائو بود. همچنین، با توجه به مشخصات این کشتی و نقطه غرق شدن آن، می توان تشخیص داد این کشتی که حامل لوازم سفالی صادراتی بود، ساخته شده شهر چوان جوئو بوده است. کشتی مورد نظر از چوان جوئو حرکت کرده و در نقطه‌ای از مسیر راه قدیمی دریایی ابریشم، غرق شده بود. این کشتی سندی دیگر از رونق صنعت سفالپزی شهر چوان جوئو و کوره‌های سفالپزی تسی دزائو تلقی می شود.

‌رونق شهر جین جیانگ از لوازم سفالی و تجارت خارجی شروع شده است. گرچه این شهر امروزه همچنان رونق خود را حفظ کرده است، اما کالاهای رد و بدل شده آن دیگر ابریشم و لوازم سفالی و چینی یا چای نیست. امروزه در این شهر 44 شرکت در بورس اوراق سهامدار چین فعال هستند که خود نمادی از قدرت اقتصادی آن است، تا آن جا که از این لحاظ، در مقام پنجم در میان همه بخش های کشور قرار گرفته است.