ابریشم چینی

هر گاه سخن از سرزمین پهناور چین به میان می آید، کلید واژه های بسیار به ذهنمان می رسد. مانند ظروف چینی، دیوار بزرگ، اپرای پکن و ابریشم. در واقع، ابریشم جزو قدیمی ترین نمادهای ملت چین شناخته می شود.

ابریشم از نخ های کاملا طبیعی کشیده شده از پیله کرم درست می شود. مواد اصلی این نوع نخ ها پروتئین است. در واقع تولید کنندگان ابریشم، ابتدا کرم ابریشم را پرورش می دهند و تا زمانی که کرم به پیله تبدیل شد، پیله ها را در آب جوش قرار می دهند و بعد کار ابریشم کشی از پیله را انجام می دهند.

راه تولید ابریشم در ابتدا در چین کشف شده است. در کاوش باستان شناسان چینی که در سال 1998 انجام شد، در شهر "شین یانگ" استان "هه نان" قطعه ای از پارچه ابریشمی مربوط به 5500 سال پیش کشف شد.

پس از اختراع ابریشم، از سلسله "جوئو" دولت چین دفتری ویژه برای مدیریت تولید صنعت ابریشم دایر کرد. این تا زمان سفر "جانگ چیان" به غرب چین بود که خارجی ها برای نخستین بار با این نوع کالای خاص چینی آشنا شدند.

در سلسله "هان غربی" در حدود 2600 سال پیش، چین مشغول جنگ با مغول ها که در آن زمان "هسیونگ نو" نامیده می شدند، بود. امپراطور "هان وو دی" برای یافتن متحدانی برای شکست مغولی ها "جانگ چیانگ" را به سمت غرب فرستاد. این سفر منجر به شکل گیری جاده ابریشم شد. هر چند در طول دو هزار سال تاریخ، به دلیل تجاوز به مملکت ها واقع در سمت غرب، این جاده گاه و بی گاه قطع می شود، اما به طور کلی به عنوان راهی موثر بین تمدن های غربی و شرقی ایفای نقش کرده است.

از همین جاده نیز، کالاهای مخصوص چین از جمله ابریشم به آسیای میانه، ایران، دنیای عرب و نهایتا به اروپا راه یافت.

اروپایی ها در حدود سال 53 پیش از میلاد برای نخستین بار با ابریشم چینی آشنا شدند که از آن پس، بسیار به این کالا علاقه مند شدند. قیصر روم اغلب با پوشاک ابریشمین در مراسم رسمی حضور پیدا می کرد. رومی ها آن قدر به ابریشم چینی علاقه داشتند که امپراتور تعدادی را برای یادگیری فناوری تولید ابریشم به چین اعزام کرد.

ابریشم در روم با قیمت معادل طلا به فروش می رسید. گفتنی است در آن زمان قیمت ابریشم در روم، معادل 600 گرم طلا برابر هر پوند ابریشم بود. امپراتوری روم در آن زمان هر سال طلایی معادل 20 میلیون دلار امروز برای خرید ابریشم خرج می کرد. اما بیشتر درآمد فروش ابریشم به دست چینی ها نمی افتاد، بلکه به جیب ایرانی ها و تاجران آسیای میانه

می رفت. جاده ابریشم بسیار طولانی است، طوری که یک سفر یک طرفه در این مسیر نیاز به یک سال زمان نیاز داشت. از این رو، تعداد کمی از تاجران می توانستند کل مسیر را طی کنند. تجار آسیای میانه، ابریشم را به قیمت 41 برده در هر رول پارچه ابریشم از تجار چینی که از مسیر جاده ابریشم از راه می رسیدند، می خریدند و در سفر امدادی به ایران می رفتند. چون ایران عوارض گمرکی 10 درصدی از این تاجران دریافت می کرد، آن ها بیشتر مایل بودند تا ابریشم در دست خود را با قیمت چندین برابر قیمت خرید، به ایرانی ها بفروشند.

در نهایت این ایرانی ها بودند که این نوع کالای مخصوص چینی را به اروپا می فروختند. لذا آشکارا بیشتر سود تجارت ابریشم به جیب تاجران آسیای میانه و ایرانی ها رفته است.

جاده ابریشم زمینی گاه و بی گاه به دلیل جنگ ها، قطع می شد. بنابراین ایرانی ها برای کسب سود بیشتر، جاده ابریشم دریایی را ایجاد کردند.

علاقه اروپایی ها به ابریشم تا سده 18 به اوج رسید. در پی کشف مسیرهای جدید کشتیرانی، کالاهای چینی خیلی بیشتر از گذشته به اروپا وارد می شد. افراد بیشتری در اروپا با ابریشم چینی آشنا شدند. هر چند که در آن زمان اروپایی ها فناوری پرورش کرم و تهیه ابریشم را از طریق ایران یاد گرفته بودند، اما ابریشم اصیل چینی همچنان کالای درجه یک در اروپا شناخته می شد. اما به دلیل تقاضای فراوان و محدودیت در حمل و نقل دریایی، عرضه ابریشم چینی بسیار کم تر از تقاضا بود. از این رو، اروپایی ها سعی می کردند ابریشم با طرح های سنتی چینی از جمله طرح اژها، سیمرغ، گل و پرندگان را برای تقلید از ابریشم چینی تولید کنند. این اقدام نیز به منظور جلوگیری از جاری شدن ثروت از اروپا به چین صورت گرفته بود.

تا امروز، چین کماکان یکی از مراکز تولید ابریشم است. چین ابریشم را تولید و صادر

می کند. این کشور تنها پارچه ها را به عنوان مواد اولیه برای البسه ابریشمی تولید و صادر می کند و این اروپایی ها به ویژه ایتالیایی ها هستند که پارچه ابریشم چینی را به لباس های مد تبدیل کرده و به بازار عرضه می کنند. چین از این لحاظ دیگر مرکز ابریشم جهان نیست. البته ابریشم چینی به علل مختلف بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. از جمله ویژگی های ابریشم چینی می توان به این نکات اشاره کرد، نخست این که ابریشم چینی بسیار نرم و لطیف است. دوم این که در محیط خشک از خشک شدن پوست جلوگیری می کند و در محیط مرطوب مانع خروج رطوبت به خارج از لباس نمی شود. ابریشم چینی، همچنین نمی سوزد و ضد اشعه ماورای بفش است. همه این ها سبب شده که ابریشم چینی ابریشمی بسیار زیبا باشد.