استفاده از تجارب چین در زمینه فقرزدایی

خارجیانی هستند که با وجود دلتنگی، در چین زندگی می کنند و با فرهنگ چین آشنا شده اند. آن ها ضمن تقدیر از پیشرفت های چین در سال های اخیر، دلسوز وضعیت و آینده کشور خود هستند و امیدوارند کشورشان بتوانند از تجارب توسعه چین استفاده کند.

یکی از این فاکتورها جلوگیری از توسعه فقر است. جامعه ای که بتواند بر فقر غلبه کند، راه های توسعه را می تواند به روشنی در مقابل خود ببیند. فقردر ایران زنگ خطر بزرگی است و باید تا جایی که می تواند بر این مهم فائق آید.

فقر مانند نیازهای اساسی یک مفهوم چند بعدی است که ابعاد مختلف آن در کنش با یکدیگر قرار دارند. عوامل تاثیر گذار بر فقر در ایران در یک سیر تاریخی نیز وجود داشته اند. از گذشته تاکنون ریسک و نبود انگیزه های فردی مناسب، روابط اجتماعی و قدرت سیاسی نقش مهمی در پیدایش فقر داشته اند.

این پدیده پیچیده به همان اندازه که نتیجه روابط اجتماعی و قدرت سیاسی است، نتیجه خواست ها و انگیزه های افراد نیز هست. همانطور که تمام جامعه در مقابل این پدید و نابرابری های موجود مسئول است، باید گفت خود فرد نیز بی تاثیر نیست.

در جامعه ایران و بویژه در سال های اخیر، تحریم ها عامل مهمی در شدیدتر شدن فقر بوده اند، در این میان سیاست گذاری های نادرست سیاستمداران آگاهانه یا نا آگانه به این مساله دامن زده است. شاید تحریم ها افراد را از داخل و خارج به اهداف سیاسیشان برساند، اما مردم کشور بیشتر از هرکس و هر چیزی مشکل فقر را که روز به روز در اثر تحریم ها بزرگ تر شد، با گوشت و استخوان لمس کردند. تورم ناشی از تحریم ها در ایران خود گویای همه چیز است که زندگی را برای افراد بی بضاعت و حتی طبقه متوسط هر روز سخت تر کرد و آن ها را هر روز فقیر و فقیرتر. "حسن روحانی رییس جمهور ایران معتقد است فقر و بیکاری در ایران به دلیل تحریم های بین المللی بوده و با برداشته شدن این تحریم ها اقتصاد ایران نیز بهبود خواهد یافت".

بهبود واقعی فقر در ایران را باتغییر جهت تجارت خارجی در اقتصاد ایران هم می توان محک زد. "در تجارت بین الملل نظریه لیندر بیان می کند که شباهت تقاضا در کشورها، تعیین کننده تجارت آنها با یکدیگر است. سطوح درآمد سرانه، شاخص مشابهت تقاضا در نظر گرفته می شود. دکتر تقوی این نظریه را برای ایران آزمون کرده اند که نشان می دهد پیش از انقلاب 10 شریک عمده تجاری ایران، کشورهای پیشرفته صنعتی غرب بودند؛ در حالی که پس از انقلاب کشورهای آسیایی جایگزین آن شده اند به طوری که حجم تجارت خارجی ایران با کشورهای فقیرتر افزایش یافته و براین اساس می توان گفت که اقتصاد ایران به طور نسبی در مقایسه با سایر کشورهای جهان فقیر تر شده است."

اما در میان کشورهای آسیایی که ایران با آن ها در ارتباط است، چین کشور قدرتمند اقتصادی است که می تواند الگوی خوبی برای ایران باشد. چین از زمان اجرای سیاست اصلاحات و درهای باز با رشد چشمگیری در زمینه درآمد سرانه روبرو شد و به گزارش موسسه پژوهشی گالوپ، فقر در این کشور از 85 درصد در سال 1981 به 7 درصد در سال 2012 کاهش یافت. با این حال نابرابری درآمدها نیز به شکل قابل توجهی در این کشور افزایش یافته و همچنان در حال رشد است. این افزایش نابرابری را حتی می توان در بهداشت و سیستم آموزشی این کشور نیز مشاهده کرد. چین در طول بیش از 30 سال از زمان سیاست اصلاحات اقتصادی در سال1978 با نرخ رشد چشمگیری همراه بوده و این امر در استانداردهای زندگی طبقه متوسط رشد پایداری داشته است.

اگر فقر و نابرابری را نتیجه روابط اجتماعی، ساختار قدرت و عملکرد فرد ارزیابی کنیم، آنگاه برای رفع آن نیز، باید سیاست هایی را مدنظر قرار دهیم. درست همان کاری که چین برای رشد اقتصاد خود کرد و مردمش را از فقر مطلق نجات داد.

آقای ایفو دانشجوی آلبانی که در دانشگاه ورزش پکن درس می خواند، مدتی در مرزهای چین و برمه در استان یون نن معلم بود. وی گفت: آلبانی کشوری با تاریخ دیرینه و تمدن درخشان است، اما در عین حال یکی از فقیرترین کشورهای اروپایی نیز به شمار می رود. حدود یک چهارم جمعیت این کشور هنوز در زیر خط فقر به سر می برند که هزینه زندگی روزانه آن ها کم تر از 2 دلار است. 5 درصد جمعیت فقر با مسئله گرسنگی روبرو هستند و بسیاری از جوانان به دلیل رکود اقتصاد داخلی به خارج از کشور رفته اند و باید گفت راه فقرزدایی در آلبانی هنوز دست نیافتنی است.

آقای ایفو که خوشبختانه بورسیه تحصیلی دولت چین را دارد، در پکن درس می خواند و می گوید: اگر فقط در پایتخت چین زندگی کند، در خیابان های لوکس و کوچه های فرهنگی آن قدم بزند، نمی تواند وضعیت فقر در چین را لمس کند. "فیلمی درباره فرهنگ اقلیت های ملی چین تماشا کردم و به زندگی آن ها علاقه مند شدم. به همین خاطر در تعطیلات زمستانی به استان یون نن در جنوب غربی چین رفتم، این بهترین فرصت برای من بود تا با وضعیت زندگی مناطق اقلیت نشین آشنا شوم.

هنگام حضور در جشنواره آوازخوانی قوم جین پو از نزدیکی فرهنگ این اقلیت ملی را لمس کردم و با درباره پروژه های فقرزدایی دولت محلی که با فرهنگ این قوم ارتباط نزدیک دارد، آشنا شدم. مثلا در روستای شی شن شهرستان ده هونگ، پروژه ای به نام فیکوس اجرا شده است که حدود 100 کودک در این پروژه حضور داشتند و به آن ها زبان عمومی چینی و انگلیسی، رقص و آواز آموزش داده می شد. با این روش این کودکان بیگناه نه تنها از دنیای مواد مخدر دور شده بودند، بلکه برای نخستین بار از کوهستان دورافتاده بیرون رفتند و به شهرهای بزرگی مانند پکن برای اجرای نمایش های فرهنگی ملیتی سفر کردند".

در مناطق دیگر اقلیت نشین استان یون نن، پروژه های کمک رسانی به فقیران به شیوه فرهنگی اجرا می شود. مثلا با کمک سازمان ملل متحد، پروژه های صنایع دستی قوم ماسو نه تنها به افزایش درآمد روستاییان کمک کرده، بلکه باعث ترویج فرهنگ قومی این منطقه نیز شده است. حتی تولیدات آن ها به خارج از کشور مانند سنگاپور نیز فروخته شده است.

آقای ایفو گفت: توسعه براساس فرهنگ یکی از موارد مهم فقرزدایی به شمار می رود. این راه چه برای آلبانی چه برای چین، جزو راهکارهای موثر توسعه پایدار محسوب می شود. من به آینده فقرزدایی چین اطمینان کامل دارم؛ پروژه های اجرا شده حتما ثمرات خوبی در پی خواهد داشت.