ایران شناس چینی: بحران بین ایران و عربستان سعودی تندگذر خواهد بود و تاثیرات کمی بر اجرای برجام دارد

عربستان سعودی دوم ژانویه 47 نفر از جمله شیخ نمر باقر النمر روحانی شیعه سرشناس آن کشور را که از سوی دادگاه آن کشور مرتکب جرایم تروریستی اعلام شده بودند، اعدام کرد که نارضایتی شدید مردم ایران را در پی داشته است. این رویداد باعث شد که تظاهر کنندگان خشمگین ایران به سفارت عربستان سعودی در تهران هجوم برده و مقر سفارت را به آتش کشیده باشند. از آن پس نیز کشورهایی مانند عربستان سعودی، سودان و بحرین قطع روابط با ایران را اعلام کرده و امارات متحده عربی روابط با ایران را به سطح کاردار، تنزل داده است. بهای نفت خام در بازارهای جهان نیز بر اثر آن، رو به افزایش گذاشته است. هوا لی مینگ کارشناس مسایل بین المللی و ایران شناس معروف چین این رویداد را مرتبط با اوضاع کنونی خاورمیانه دانسته و ابراز عقیده کرد این رویداد به پیچیدگی اوضاع خاورمیانه دامن می زند، اما تندگذر خواهد بود و خارج از کنترل نمی رود و تاثیرات کمی بر پیگیری موضوع هسته ای ایران می گذارد.

شیخ نمر باقر النمر، یکی از افراد اعدام شده یادشده توسط عربستان سعودی، 57 سال داشت و از روحانیان شیعه معروف و مخالفان دولت آن کشور بود. او از سال 1980، برای آموزش دانش های دینی، به مدت 10 سال در ایران زندگی کرده اند. او که اغلب دولت عربستان سعودی را به باد انتقاد می گرفت و خواستار برخوداری شیعیان عربستان سعودی از حقوق و امتیازات بیشتر بود و در فعالیت های سیاسی شرکت می کرد، بارها توسط دولت عربستان سعودی بازداشت یا دستگیر شده بودند.

آقای هوا لی مینگ در گفتگو با رادیو بین المللی چین در اشاره به این مطلب، اعدام شیخ نمر باقر النمر را ناشی از جایگاه کنونی عربستان سعودی در منطقه دانست. او گفت:

«شیخ نمر باقر النمر یکی از رهبران شیعیان عربستان سعودی بود. رویارویی او با دولت عربستان سعودی برای همه، معلوم است. و اینکه دولت عربستان سعودی در گذشته اقدامی در قبال او انجام نداده اما روزهای اخیر او را اعدام کرد، احتمالا ناشی از جایگاه کنونی عربستان سعودی در منطقه و اوضاع کنونی منطقه می باشد. در پی تغییر سیاست خاورمیانه ای آمریکا، جایگاه ایران در منطقه بهبود و ارتقاء یافته و از سوی دیگر، تلاش های چندباره عربستان سعودی برای مداخله در دیگر کشورها، موفق نبوده است.»

سفیر پیشین چین در ایران افزود: عربستان سعودی از سال 2011، زمان مطرح شدن مساله سویه، به دنبال سرنگونی حکومت بشار اسد بوده و همیشه از مخالفان سوریه، پشتیبانی می کند. اما پنج سال از آن گذشته و هنوز، عربستان سعودی و متحدان عربش نتوانسته اند به هدف خود برسند. به علاوه، عملیات نظامی ارتش ائتلافی به رهبری عرستان سعودی نیز نتواسته است منجر به ثبات یمن شود. افت شدید بهای نفت نیز باعث بحران مالی آن کشور شده است. از این رو، این دفعه عربستان سعودی در اقدامی مبتکرانه، شیخ نمر باقر النمر را اعدام کرد که خشم شیعیان سراسر جهان را برانگیخته است. واکنش شدید مردم ایران به این رویداد نیز کاملا قابل تصور است.

تاثیرات ناشی از قطع روابط ایران و عربستان سعودی در منطقه و جهان هنوز در حال گسترش است. بحرین و سودان نیز چهارم ژانویه قطع روابط با ایران را اعلام کردند. امارات متحده عربی نیز همان روز روابط با ایران را به سطح کاردار تنزل داده و از ایران خواست تعداد دیپلمات های خود در امارات را کاهش دهد. قیمت نفت خام نیز پس از فرایند طولانی مدت نزولی، رو به افزایش گذاشته است. قیمت نفت برنت این روزها افزایش 3 درصدی نشان داده است.

اما آقای هوا لی مینگ معتقد است علی رغم تشنجات ایران و عربستان سعودی بر اثر عدام شیخ نمر باقر النمر، اوضاع منطقه خارج از کنترل نمی رود. او گفت:

«ایران در منطقه از جایگاه راهبردی مهمی برخوردار بوده و جزو تولید کنندگان عمده جهان است. عربستان سعودی نیز بزرگ ترین تولید کننده نفت جهان و متحد مهم آمریکا در منطقه است. دشمنی این دو کشور مهم منطقه حتما به پیچیدگی اوضاع منطقه دامن می زند. اما باور دارم رهبران این دو کشور به این نکته پی می برند و وارد درگیری و حتی جنگ نمی شوند. فکر می کنم تشنجات میان دو کشور برای مدتی ادامه می باد یا حتی شدیت می گیرد، اما منجر به جنگ نمی شود.»

آقای هوا لی مینگ نیز درباره تاثیرات این رویداد بر اجرای توافقنامه برجام گفت:

«تومافقنامه برجام نتیجه مذاکرات 18 ماهه پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل و آلمان و ایران بوده و برای کشورهای مهم دنیا و کل جامعه جهانی قابل قبول است، از این رو، این نتیجه به راحتی از دست نمی رود و تلاش های انجام شده در راستای آن، نیز بی هوده نخواهد بود. از این رو، مشاهده کردیم آمریکا در این مساله، موضع بی طرف گرفته و به میانجیگری پرداخته و اتحادیه اروپا نیز موضع مشابهی در پیش گرفته است. با توجه به رویکرد جامعه جهانی به خودداری افزایش تشنجات، فکر می کنم تصمیمگیران ایران و عربستان سعودی به طور منطقی عمل می کنند و به زیاده رودی روی نمی آورند.