اپرای پکن

اپرای بیجینگ، که غربی ها آن را با نام اپرای پکن می شناسند، اپرای ملی چین به شمار می رود. همراهی موسیقی، آواز و آداب و رسوم به جذابیت و هنر آن افزوده است. این اپرا با تمام حقایق فرهنگ چینی، برای مخاطبان دانشنامه ای است از فرهنگ و داستان های بازگو نشده، نقاشی ها، رسوم ظریف، حرکات بسیار دلنشین صورت و مبارزات آکروباتیک و جلوه ایست از قدرت اپرای پکن.

از آنجایی که این اپرا از دیگر اپراهای چین بیشتر تکرار می شود، تقریبا در هر یک از استان های چین بیش از یک گروه از اپرای پکن که "پیاو یو" نام دارد، دیده می شود و در میان مردم چین، بویژه سالمندان بسیار محبوب است.

اپرای پکن، بیش از 200 سال قدمت دارد. موسیقی اصلی آن از "شی پی" و "ارخوانگ" استکه به ترتیب از استان های "آن هویی" و "هه بی" سرچشمه گرفته اند.

به طور کلی اپرای پکن به تدریج پس از سال 1790 با ورد 4 هنرمند از گروه اپرای آن هویی به پکن، آغاز شد و در طول سلطنت امپراتور چیان لانگ شکل گرفت و تنها برای او اجرا می شد، اما بعدها به تدریج برای عموم نیز به اجرا درآمد.

در دوران باستان، اپرای پکن بیشتر در فضای باز و در بازارها، خیابان ها، چایخانه ها یا حیاط معابد اجرا می شد، گروه ارکستر آن باید تا جایی که می توانست بلند می نواخت و بازیگران هم باید روش هایی برای ارتقای آواز خواندن خود پیدا می کردند تا صدایشان به گوش جمعیت برسد.

به دلیل صحنه تاریک که با چراغ های نفتی روشن می شد، لباس های اپرا مجموعه ای از رنگ های تند و متضاد پر زرق و برق بود. ترکیبی هماهنگ از اپراهای بزرگ، باله و نمایش های آکروباتیک، رقص، دیالوگ و مونولوگ هایی با لهجه پکنی به همراه نمایش های روحوضی، اپرای پکن را تشکیل می دهند.

گروه اپرای پکن به طور کلی از گروه ارکستر و گروه سازهای زهی و کوبه ای است که ساز «جینگو» نقش ستون فقرات این ارکستر را بازی می کند.پیشتردر این اپرا، صحنه هایی آرام نمایش داده می شد، اما بعدها بیشتر با صحنه هایی از جنگ و مبارزه دنبال شد. استفاده از سازهای کوبه ای از جمله قاشقک، طبل، زنگ و سنج به تدریج رواج یافت. در بیشتر مواقع نوازنده قاشقک و طبل یک نفر بوده که رهبری کل گروه را نیز بر عهده دارد. سازهای زهی در گروه موسیقی نیز دربرگیرنده سازهای چینی مانند جینگو آرهو، هو جین، یوئه چین، شنگ و دیگر سازهای چینی است. گروه موسیقی همواره در گوشه سمت چپ صحنه قرار می گیرند. اپرای پکن دارای چهار نقش اصلی به نام های شنگ، دان، جینگ و چو است.

شنگ نقش های اصلی مرد هستند که دو چهر پیر و جوان دارند و در حالت پیری با ریش بلند در صحنه ظاهر می شوند. گروه دیگری از شنگ ها «وو شنگ» هستند که نقش نظامیان و گروه های آکروبات را بازی می کنند. «واو شنگ» نیز به نقش پسر بچه ها می پردازند. اینها نقش هایی هستند که روی صورت آنها گریم های رنگی وجود ندارد. «هونگ شنگ» ها گروه دیگری از شنگ ها هستند که صورتشان به رنگ سرخ رنگ آمیزی می شود و نقش های «گوان یو» و «جاو کوانگ یین» (بنیانگذارسلسله سونگ) را بازی می کنند.

«دان» شخصیتی است که ایفاگر نقش زن است و به بخش های بسیاری تقسیم می شود. «لاودان» بانوان سالمند هستند در حالی که «چای دان» ایفاگر یک بانوی کمدین است. «وودان» معمولا شخصیت نظامی یا غیر نظامی یک زن را که قادر به انجام هنرهای رزمی است، به تصویر می کشد. مهم ترین مقوله «چینگ یی» بوده که معمولا بانویی قابل احترام و نجیب در لباسی برازنده است. «هاودان» نمایانگر دختر جوان باهوش و سرزنده، با لباس کوتاه روی صحنه ظاهر می شود. «جینگ» بیشتر نقش یک مرد با صورتی نقاشی شده را دارد که در نقش جنگجو، قهرمان، سیاستمدار، ماجراجو و اهریمن ظاهر می شود. «جینگ» به طور کلی در دسته بندی «جنگ جینگ»، «فوجینگ» و «ووجینگ» قرار می گیرد.

«چو» یک دلقک است که یک دماغ سفید دارد، معمولا شکل ها و اندازه های متفاوت این دماغ سفید، بیانگر نقش های متفاوتی است، اما بیشتر شخصیتی بذله گو، زیرک و شوخ را به تصویر می کشد و شخصیتی است که مخاطبان را می خنداند و با کنایه های بداهه در جای مناسب، فشار نقش های جدی تر را بر روی صحنه کم می کند.

گریم صورت

گفته می شود این هنر ویژه اپرای چینی، خاستگاهی متفاوت دارد، اما مهم سرچشمه آن نیست، گریم صورت اپرای چینی از ارزش هنری ویژه ای برخوردار است، نقاشی های روی صورت معرف نقش هر شخصیت است، برای مثال صورت قرمز تجسم شجاعت، عدالت و وفاداری است، در حالی که صورت سفید نماد بدشگونی، خیانت و دورویی به شمار می رود. صورت سبز بیانگر لجاجت و بی پروایی بوده که قادر به کنترل خود نیست. علاوه بر این طرح گریم صورت ها اطلاعاتی از نقش ها را نیز بیان می کنند. به طور خلاصه آرایش ویژه اپرا به شخصیت ها اجازه می دهد تا حتی بدون کلام نقش خود را ایفا کنند. به طور کلی گریم نقش ها را پررنگ تر و اغراق آمیزتر می کند.

سالن تئاتر لی یوان در هتل چیان من در پکن، مکانی ایده آل برای تماشا و لذت از اپرای پکن است. قیمت ها بین ۲۰ تا ۶۰ یوان متفاوت است، اما ارزش تجربه تماشای اپرای پکن را دارد.