در پی خودسوزی يک دختر دانشجو در دانشگاه آزاد شيراز و خودکشی هايی که در ميان دانشجويان بويژه دانشجويان دختر در شهرهای مختلف ایران طی چند دهه اخير رخ داده، نشستی علمی در دانشکده علوم اجتماعی تهران برگزارشد که در آن استادان جامعهشناسی آسیبهای اجتماعی این پدیده را مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش جام جم، در این نشست که با عنوان «خودسوزی زنان متاثر از نظام پدرسالار یا فرودستی جنسیتی»، برگزار شد، دکتر زهرا حضرتی، استاد جامعهشناسی، طی سخنانی گفت که «بیشتر خودسوزیها در آسیا و خاورمیانه اتفاق میافتد در حالی که در جوامع غربی به این شکل نیست و تنها در مواردی نادر رخ میدهد. یکی دیگر از دلایل وقوع این پدیده تغییرات اجتماعی بسیار سریع است که در آن، جامعه با پسافتادگی مواجه میشود. ما در بعد مادی فرهنگ رشد داشتهایم اما در بعد غیرمادی آن نه. در ظواهر زندگی رشد خوبی داشتهایم اما آیا تفکرات ما هم دچار تغییر شده یا اینکه هنوز تفکرات چند قرن پیش را با خود یدک میکشیم؟»
این استاد جامعه شناسی در ادامه افزود که «40 درصد از علل این خودکشیها به خودسوزی تعلق دارد و این رقم نگرانکننده است. اگرچه در کشورهای توسعهیافته میزان خودکشی بالاست و ایران در این میان رتبه 39 را به خود اختصاص داده اما خودکشی زنان ایران در خاورمیانه رتبه اول را دارد و همچنین ایران، سومین کشوری است که آمار خودکشی در آن به سرعت در حال افزایش است.»
وی در ادامه خودسوزیهایی را یادآور شد که در استانهای ایلام، کردستان، خوزستان و چهارمحالوبختیاری رخ میداد و گفت: «خودکشی تا مدتها در جوامع ایلیاتی رخ میداد یعنی جایی که ساختار آن مردسالاری بود اما امروز چه شده است که این پدیده در جوامع شهری و میان قشر تحصیلکرده رخ میدهد؟ افرادی که به خودسوزی دست میزنند، به طور معمول سطح تحصیلات پایینی دارند اما چرا حالا دانشجو این روش را برای حذف خود انتخاب میکند؟»
دکتر عالیه شکربیگی، استاد دانشگاه و عضو انجمن جامعهشناسان ایران با بیان اینکه بررسی دقیق روی خودکشی دانشجوی شیرازی باعث شد آمارهای خودکشی در سالهای پیشین نمایان شود، گفت: «ممکن است یک دلیل خودکشی، نداشتن توانمندی در مقابله با مشکلات باشد اما جامعهپذیری دختران و پسران ما چگونه باید باشد که بتواند کمک کند که این افراد با بحرانهای زندگی خود مقابله کنند؟»
شکربیگی ادامه داد: «بنا به دلایل زیاد در نظام مردسالاری زندگی میکنیم که آمار خودکشی هم در آن منتشر نمیشود و حتی رسانهها به درستی به آن نمیپردازند و راهکاری ارایه نمیکنند. در این شرایط وظیفه جامعهشناسان این است که این مسایل را موشکافی کنند.»
دکتر محمدباقر تاجالدین، عضو هیات علمی و استاد دانشگاه تهران مرکزی و عضو انجمن جامعهشناسان ایران در ادامه با بیان اینکه درباره موضوعی که پژوهشهای عمیق و جدی درباره آن صورت گرفته، نمیتوان اظهار نظر محکمی داشت، گفت: «یکی از گرفتاریهای اصلی ما این است که با مدرنیته عجول و سریع مواجهیم که بیتدبیر وارد زندگیمان شده است. ریشههای مدرنیته که عقلانیت، خردورزی و دانش است، به زندگی ما وارد نشده و تنها از میوههای آن یعنی برق و تکنولوژی بهره بردهایم و این درست نیست.»
وی افزود که بر اثر مدرنیته نارس با شهرنشینی ناقصالخلقه و ناهمگون مواجه شدیم. اما اتفاق دیگری نیز افتاد و ما با خلاءهای اجتماعی مواجه شدیم. عنصر سومی که باید شکل میدادیم که نام آن قانون، جامعه مدنی و سازمانهای حمایتی است در این میان کم است.
وی راهکار را در تقویت مددکار اجتماعی و و وزارت رفاه دانست که بتوانند خلاء اجتماعی را پر کنند.