کاریکاتور از جمله هنرهایی است که به نظر بسیاری از مردم ایران و حتی جهان هنری جدید و تازه به نظر می رسد، در صورتی که تاریخچه این هنر به سال های قرون وسطی می رسد و بسیاری از هنرمندان برای بیان دیدگاه های خود با زبان شوخی و طنز از آن بهره برده اند. در ایران هم مانند سایر کشورهای بزرگ و تاثیر گذار در تمدن جهان، هنر کاریکاتور یا کارتون رواج بسیاری داشته است.
در ایران اولین کاریکاتورها یا کارتون ها برای زیباسازی و توضیحات تکمیلی داستان ها و متون ادبی به کار می رفته است و اولین نمونه های آن در قرن ۱۳ میلادی درکتاب ها و داستان های طنز نویسنده معروف ایرانی، عبید زاکانی (Ubeid Zakani) دیده شده است. اما اولین کاریکاتور با معنی و مفهوم امروزی خود در سال ۱۹۰۳ میلادی بدست حسین موسوی (Hosein Mosavi) در مجله ادب (Adab) رسم شده است که موصوع این کاریکاتور اعتراض به حضور غربی ها در ایران برای استفاده از منابع طبیعی ایران به نفع خودشان است. از آن سال هاست که کاریکاتور در ایران همراه با روزنامه نگاری در مجله ها و روزنامه ها قرار می گیرد و مخاطبان بسیاری را به خود اختصاص می دهد و بسیاری از هنرمندان نقاش و طراح به این هنر و بیان طنزآمیز آن روی می آورند.
یکی از ماندگارترین مجله های طنز و کاریکاتور ایران توفیق به مدیریت حسین توفیق، نام داشت که فعالیت خود را از سال ۱۹۲۳ میلادی آغاز کرد. این مجله همواره سیاست های دولت زا به باد انتقاد می گرفت و به طور مستقیم و آشکار از نخست وزیر، شاه و کشورهایی مانند آمریکا، انگستان و اسراییل انتقاد می کرد و با کاریکاتورهای طنزآمیز تصمیمات نادرست دولت را که به ضرر مردم بود را تمسخر می کرد و به آگاهی مردم با زبان خنده و شوخی کمک های فراوانی می کرد. در دوران انتشار مجله توفیق،این مجله سه بار به صورت طولانی مدت مورد خشم دولت قرار گرفت و توقیف شد اما با این حال انتشار این مجله تا سال ۱۹۷۱ میلادی در ایران ادامه یافت و در آخر به قدری مجله توفیق انتقادات تندی از دولت وقت انجام داد که در نهایت به دستور حکومت به کلی انتشار این مجله متوقف شد.
در مجله توفیق سران دولت و خانواده شاهنشاهی و تصمیمات نادرست دو مجلس ایران مورد اتقاد بود و دولتمردان در آن سال ها از انتقادات و کاریکاتورهای مجله توفیق می ترسیدند از سوی دیگر هم مردم از افشاگری و نشان دادن زوایای مختلف جامعه بوسیله کاریکاتور استقبال می کردند. مردم هم می خندیدند و از اتفاقاتی که در جامعه می افتاد آگاه می شدند. این را می توان قدرت هنر کاریکاتور دانست.
بعد از انقلای اسلامی در سال ۱۹۷۹ میلادی، کاریکاتورهای فراوانی درباره دولت شاهنشاهی کشیده و در میان مردم پخش شد. در سال ۱۹۹۰ میلادی کیومرث صابری فومنی (Kiumars Saberi Foomani) موسسه گل آقا را تاسیس کرد و به انتشار هفته نامه طنز و کاریکاتور گل آقا پرداخت. در این نشریه نیز مانند تمام نشریه های طنز و کارکاتور دنیا، انتقاد از دولت و ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی صورت می گرفت. اما تفاوت گل آقا در دوران پس از انقلاب به این صورت بود که سیاستمداران و دولتمردان انتقادهای گل آقا را دوست داشتند و شوخی های گل آقا با آنها موجب اذیت آنها نمی شد و نقد شوندگان نیز سخنان گل آقا را می پذیرفتند. صابری که پیشتر در مجله توفیق مشغول به نوشتن مطالب طنز و کشیدن کاریکاتور بود، با تاسیس موسسه گل آقا، اولین انجمن رسمی طنز و کاریکاتور ایران را بعد از انقلاب اسلامی ایران راه اندازی کرده بود. این مجموعه فعالیت ها منجر به تاسیس خانه طنز ایران شد که تا به امروز نیز فعالیت آنها ادامه دارد.
پس از انتشار ۵۴۸ شماره از گل آقا، صابری تصمیم گرفت تا انتشار هفته نامه را متوقف کند و پس از آن گل آقا دیگر منتشر نشد و فعالیت های موسسه در روی سایت ادامه یافت.
با این که هفته نامه گل آقا دیگر انتشار نیافت، تمامی کسانی که در این مجله به ترسیم کاریکاتور مشغول بودند به عنوان هنرمندان مطرحی در کشور به کار خود ادامه دادند و برخی از آنها نیز در مجلات معتبر و مهم جهان به فعالیت پرداختند. از میان کارکاتوریست های ایرانی برجسته می توان به نام هایی مانند نیک آهنگ کوثر (Nikahang Kowsar) بزرگمهر حسین پور ( Bozorgmehr Hoseinpour)، مانا نیستانی (Mana Neyestani)، توکا نیستانی(Touka Neyestani) و سجاد جعفری(Sajad Jafari) و بسیاری دیگر از کاریکاتوریست های دیگر نام برد
