عید آمد

عید بهار چین شباهت های بسیاری با عید نوروز در ایران دارد. در کشور چین، در هنگام عید بهار، همه اعضای خانواده دور هم جمع می شوند و اوقات خوشی را درکنار هم می گذارنند. بازدید از بستگان و دوستان نیز حتما در این روزها انجام می شود.

نکته با اهمیت دیگر آن است که هر دو عید، در ابتدای سال، و طبق تقویم های دو کشور آغاز می شود. عید بهار چینی براساس تقویم کشاورزی این کشور محاسبه می شود.

فصل بهار، نخستین فصل یک سال است. نام عید بهار، که به چینی به آن " " می گویند، علاوه بر آغاز فصل بهار و سال نو، معنی آرزومندی برای شکوفایی همه موجودات جاندار و زندگی انسان ها را دربر دارد.

تعطیلات بهاری نیز از جمله نکاتی است که باعث خوشحالی کوچک ترها می شود. کشور چین، به طور قانونی، 7 روز تعطیلی رسمی برای این روزها اعلام کرده است که معمولا یک روز پیش از سال نو شروع شده و تا ششمین روز آن ادامه دارد. البته، از لحاظ رسمی و سنتی، جشن عید بهار باید تا پانزدهمین روز سال نو ادامه داشته باشد که در همین روز، عید دیگری به نام "یوان شیائو" وجود دارد.

از زمان قدیم تا دوران معاصر و در میان مناطق مختلف، برای برگزاری جشن و گذراندن ایام در عید بهار آداب و رسوم بسیاری وجود داشته است. اما آنچه در این متن عرضه می شود، مربوط به رسم های امروزی است. خانه تکانی، دید و بازدید از بستگان و دوستان و پذیرایی از یکدیگر، آتش بازی و بازدید از "میائو هوی" از جمله این رسوم است. میائو هوی یا "بازار اطراف معبد" بازاری موقتی است که فقط در ایام عید بهار فعالیت

می کند. در زمان باستان مردم در ایام عید بهار برای عبادت به معابد می رفتند. با توجه به جمعیت زیادی که در اطراف معبد حضور داشتند، تعدادی از هنرمندان و فروشندگان کالاهای مختلف، این فرصت را به دست می آوردند که کار و هنر خود را برای این جمعیت زیاد عرضه کنند. بنابراین، از آن زمان تا کنون، مردم در این بازارها، علاوه بر این که می توانند کالاهای متنوعی خریداری کنند، از دیدن نمایش، اپرا و آکروبات هم لذت می برند. البته، کالاهایی که در این بازارها به فروش می رسد، معمولا لوازمی کوچک و تزیینی است که ممکن است در ایام عید بهار هم کاربرد داشته باشد. میائو هوی، در واقع یک بازار تفریحی است که مردم اوقات خوشی را در آن می گذرانند. ناگفته نماند که چنین بازاری، در مناسبت های گوناگون، در نقاط مختلف چین برپا می شود.

از خانه تکانی تا خوراک روز عید

مردم چین به منظور پیشواز از عید بهار خانه هایشان را رفت و روب کرده و آن را برای استقبال از بهار و مهمانان نوروزی خود آماده می کنند. آنها خانه تکانی خود را یک روز پیش از عید بهار، و یا در اولین روز عید انجام می دهند.

رسم نصب روبان هایی به رنگ قرمز بر سردر خانه ها و یا در دو سوی در ورودی خانه ها، از جمله رسوم زیبایی است که چینی ها در این ایام انجام می دهند. آنها بر روی این نوارها، اشعاری با مفهوم زیبا می نویسند و آن را خوش یمن می دانند. این ابیات به زبان چینی "چون لیان" (春联 Chun Lian) نامیده می شود.

یکی دیگر از رسوم مردم چین، استفاده از خوارک های ویژه در این روز است. البته نقاط مختلف کشور، رسم خاص خود را دارند. به طور مثال، مردم شمال چین، یعنی بخشی که در حوالی شمال رود "یان تسه" زندگی می کنند، غذایی مشترک به نام "جیائو زی" (饺子 Jiao Zi) دارند. اما این عادت در نقاط جنوبی چین، متنوع تر است. آنها بیشتر از مرغ و ماهی استفاده می کنند.

جیائو زی نوعی غذای سنتی است که تهیه آن در واقع بخشی از فرهنگ چین محسوب می شود. خوردن جیائو زی در حالی که تمام اعضای خانواده در کنار هم هستند، نشانگر کامل بودن یک خانواده است و پذیرایی از مهمانان با این نوع غذا، نشانه احترام و دلگرمی است. این غذا با استفاده از آرد گندم که به شکل خمیر در می آید، و با اضافه کردن گوشت و سبزیجات داخل خمیر که به شکل حلزونی به آن شکل می دهند، و جوشاندن آن در آب تهیه می شود.

انتخاب مرغ و ماهی در بخش جنوبی چین، علاوه بر لذیذ بودن آن، علت دیگری هم دارد، و آن معنی واژه های مرغ و ماهی است. کلمه مرغ به چینی «鸡» و ماهی «鱼» است و تلفظ آن شبیه به عبارات "سعادتمندی" و "وجود ثروت اضافی برای هر سال" است که دارای مفهومی مناسب است.

البته غذاهای عید بهار به این سه نوع غذا محدود نمی شود و هرمنطقه خوراک مخصوص به خود را طبخ می کند.

رسم عیدی دادن در بهار چین

عیدی گرفتن و عیدی دادن از جمله رسم های مردم چین در ایام عید بهار است. مردم چین عادت دارند هنگامی که برای عید دیدنی به خانه دوستان و اقوام خود می روند، با خود هدیه ای همراه ببرند. موادغذایی، شیرینی، نوشیدنی، و یا حتی دارو، از جمله مواردی است که معمولا مهمانان برای میزبانان خود هدیه می برند. اما پول به عنوان عیدی که بزرگترها به کودکان هدیه می دهند، رسمی است که ریشه در باورهای مردم چین دارد. رایج ترین داستان در این باره آن است که مردم در چین باستان معتقد بودند، یک شب پیش از سال نو، هنگامی که کودکان به خواب

می روند، شیطانی به نام "سوی" بربالین تک تک کودکان حاضر شده و بر سر آنها دست می کشد. بچه هایی که شیطان سرشان را لمس کرده، دچار تب شده و سپس عقل خود را از دست داده و دیوانه می شوند. این قصه ادامه داشت تا این که یک زن و شوهر مسن، صاحب فرزند پسر

می شوند، آنها در شب عید برای این که فرزند خود را از شر شیطان دور کنند چاره ای می اندیشند و تصمیم می گیرند تا کاری کنند که پسرشان آن شب اصلا نخوابد و شیطان نتواند به او نزدیک شود. بنابراین 8 سکه برنزی را با کاغذی قرمز رنگ بسته بندی می کنند و به دست پسرشان می دهند که با آن بازی کند و به خواب نرود و به این ترتیب، شیطان هم فرصتی برای لمس سر پسر نداشته باشد. پسر بچه ساعت ها با بسته های پول بازی می کند اما بالاخره خسته شده و به خواب می رود و شمع بالای سرش نیز با وزش باد خاموش می شود. در همین موقع سر و کله شیطان پیدا

می شود و به سمت پسرک می رود که سرش را لمس کند. اما ناگهان، برق سکه ها، باعث وحشت شیطان می شود و بلافاصله از اتاق خواب بچه فرار می کند. پدر و مادر پسر بچه این ماجرا را برای اطرافیان خود تعریف می کنند. بزرگترها با شنیدن این تجربه، کار آنها را تقلید کرده و به این ترتیب تا امروز رسم پول عیدی در میان مردم چین باقی می ماند.