نگهبانی از قنات چشمه حیات

(نوار)

دوستان عزیز، اگر وارد منطقه تولوفان ناحیه خودمختار قومیت اویغور شین جیانگ واقع در شمال غرب چین شوید، آوای این ترانه دلنشین به گوشتان می رسد. در این ترانه خوانده می شود؛ زلالی آب قنات و ترانه های تاکستان ها نشانه های حیات هستند...... قناتی که در این ترانه راجع به آن گفته می شود، بیش از 2000 سال قدمت دارد و روش سنتی آب گیری نسل های منطقه تولوفان شین جیانگ است.

منطقه تولوفان، منطقه ای است که در تمام طول سال خشک و کم آب است. صدها سال گذشته، قنات، آب برف های کوه تیان شان را به خود جذب می کند و میوه های شیرین این منطقه را آبیاری می کند، این فرایند، صحرا را به واحه و دشت تبدیل کرده است. طول قنات تولوفان به بیش از 5 هزار و 400 کیلومتر می رسد و همراه با دیوار بزرگ و کانال بزرگ، یکی از سه پروژه برجسته در تاریخ چین خوانده می شود، این قنات بزرگ ترین و دامنه دارترین سیستم آبیاری زیرزمینی جهان به حساب می آید.

آبلت آبلا، یکی از اهالی روستای "یوان جونگ چانگ" منطقه تولوفان در این باره می گوید: از کودکی با آب این قنات زندگی کرده ام و حالا با آب همین قنات مزرعه ام را آبیاری می کنم.

او اضافه می کند: قنات برای ما حکم زندگی دارد و بخشی از زندگی و فرهنگ ماست، طوری که حتی نمی توانیم زندگی بدون قنات را تصور کنیم.

با این حال، قنات این چشمه حیات، اکنون در شرایطی قرار دارد که با خطر خشکی رو به روست. به سبب افزایش سال به سال میزان استفاده از آب های زیرزمینی، سطح آب زیرزمینی کاهش یافته و این موضوع به اضافه عدم تعمیر، باعث خشک و بی آب شدن بسیاری از قنات ها شده است.

نوردین نیاز، یکی از نمایندگان ناحیه خودمختار قومیت اویغور شین جیانگ با مطرح کردن نگرانی ها از وقوع چنین اتفاقی، امور بررسی های لازم را در این باره آغاز کرده است. سال 2006 نوردین نیاز و 9 نماینده دیگر شین جیانگ به طور رسمی طرح پیشنهادی با عنوان "تنظیم هر چه سریع تر «مقررات پاسداری از قنات»" را به چهارمین نشست دهمین دور مجلس ملی نمایندگان خلق ناحیه خودمختار قومیت اویغور شین جیانگ تقدیم کردند.

نوردین نیاز با اشاره به هدف از ارایه این طرح به خبرنگار سی ار آی می گوید: پیش از این، منطقه تولوفان بیش از 1200 قنات داشت. به سبب عدم پاسداری از این قنات ها، تنها حدود 300 قنات باقی مانده است. ولی در آن زمان هیچ گونه مقرراتی برای نگهبانی از قنات وجود نداشت. به همین سبب ما چنین طرحی را پیشنهاد کردیم و از کمیته دایمی مجلس ملی نمایندگان ناحیه خودمختار قومیت اویغور شین جیانگ درخواست کردیم که مقرراتی را برای پاسداری از قنات ها تنظیم کند.

پیشنهاد نمایندگان پذیرفته شد. سال 2007 «مقررات پاسداری از قنات ها» منتشر شد. در این مقررات قید شده است که دولت های سطوح مختلف در برنامه ریزی خود برای استخراج و استفاده از منابع آب باید پاسداری از قنات را مد نظر قرار بدهند. تلاش های نمایندگان نیز مورد توجه و پشتیبانی دولت های سطوح مختلف و وزارت ملی آبیاری و اداره ملی آثار باستانی چین قرار گرفت. سال 2009 اداره ملی آثار باستانی چین با اختصاص 16 میلیون یوان، طرح تعمیر و محکم سازی قنات تولوفان را آغاز کرد. دولت تولوفان نیز سالانه حدود 5 میلیون یوان برای تشویق مردم به پاسداری داوطلبانه از قنات اختصاص می دهد.

در سال های پیشین، با تلاش های مشترک طرف ها، امور پاسداری از قنات در گام های نخستین، نتیجه بخش بوده است. ارقام ارایه شده از سوی اداره گردشگری و پاسداری از آثار باستانی شهر تولوفان نشان می دهد که تاکنون بیش از 50 قنات مورد تعمیر و تحکیم قرار گرفته و میزان خروج آب قنات تعمیر شده 50 تا 70 در صد افزایش یافته است.

همراه با توسعه اقتصاد و افزایش مداوم نیاز به آب، در سال های گذشته، در منطقه تولوفان بسیاری از مردم برای بهره گیری از آب های زیرزمینی از پمپ ها و چاه های برقی استفاده کردند که این موضوع باعث شده تا قنات همچنان با تهدید قطع آب رو به رو باشد.

لیو شین شنگ نماینده مجلس ملی نمایندگان خلق از منطقه تولوفان و دبیر کمیته حزبی منطقه تولوفان طرح پیشنهادی خود را به منظور کسب پشتیبانی های بیشتر دولتی برای پاسداری از قنات به دوازدهمین دور مجلس ملی نمایندگان خلق ارایه کرده است.

او در این باره توضیح می دهد: یکی از موضوع های مهم ایجاد منطقه صرفه جویی آب این است که آب گیری چاه ها در اطراف قنات باید محدود شود و حتی بعضی چاه ها و پمپ های برقی که تهدیدی برای قنات محسوب می شوند، باید مسدود شوند. موضوع طرح پیشنهادی من این است که دولت باید همچنان در زمینه پاسداری از قنات پشتیبانی های مالی خود را ادامه بدهد و همچنان سالانه دست کم 30 قنات را مورد نگهبانی لازم قرار بدهد تا آب قنات ها خشک نشود.

به غیر از کسب پشتیبانی دولت مرکزی در پاسداری از قنات ها با کمک دوازدهمین دور مجلس ملی نمایندگان خلق، اداره آبیاری شین جیانگ اکنون برای کسب وام مربوط از بانک جهانی تلاش می کند تا به طور همه جانبه پروژه پاسداری از قنات را آغاز کند.

دونگ شین گوانگ، نماینده مجلس ملی نمایندگان خلق و معاون رییس اداره آبیاری شین جیانگ در این باره می گوید: ما برای نگهبانی از قنات ها، وام بانک جهانی می گیریم. بانک جهانی 100 میلیون یوان به این موضوع اختصاص می دهد و چین نیز 100 میلیون یوان دیگر برای این موضوع در نظر می گیرد، چرا که این پروژه بسیار بزرگ است.

همان طور که آبلتی آبلا اشاره کرد؛ قنات بخشی از زندگی روستاییان و نیز یکی از عوامل مهم فرهنگی و تاریخی منطقه تولوفان است. نگهبانی از قنات، هم طرحی وابسته به زندگی مردم و هم طرحی برای دفاع از آثار باستانی است. اطمینان داریم که با تلاش های مشترک مجلس ملی نمایندگان خلق و دولت های سطوح مختلف، چشمه حیات تولوفان همواره جاری خواهد بود!