سه محور عمده در پیشبرد برنامه های کلان فرهنگی دولت چین

توسعه زبان چینی

زبان مادری حدود یک پنجم جمعیت جهان ، "چینی" است و از این جهت زبان اول دنیا محسوب می شود. زبان چینی در قالب استاندارد و معیار ماندارین زبان رسمی جمهوری خلق چین ،تایوان و یکی از چهار زبان رسمی در کشور سنگاپور و یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل متحد است.یکی از زیر مجموعه های زبان چینی ،کانتونی نام دارد که زبان رسمی هنگ کنگ (در کنار انگلیسی)و زبان رسمی ماکائو(در کنار پرتغالی)است.چینی های ساکن کشورهای غربی به طور سنتی از چینی کانتونی استفاده می کردندکه طی نیمه دوم قرن بیستم ،ماندارین جای ان را گرفته است.ماندارین از ابتدا زبان اکثر چینی الاصل های ساکن در کشور های شرق اسیا بوده است. زبان ماندارین مورد معیار و استاندارد ،که زبان رسمی جمهوری خلق چین،تایوان و سنگاپوراست ،بر اساس گویش پکنی طراحی شده و دولت چین از همه مردم به هر گویشی که صحبت می کنند خواسته است ماندارین استاندارد را به عنوان زبان مشترک مورد استفاده قرار دهند.لذا این گویش در ادارات ،در مطبوعات و در مدارس مورد استفاده قرار می گیرد. چینی ها برای تعریف گویش های مختلف از عبارت "گویش منطقه" استفاده می کنند.مثلا "گویش پکن" یا "گویش شانگهای". برای خود چینی ها تفاوت گویش ها فقط از منظر تفاوت جغرافیایی نگریسته می شود نه تفاوت زبان.همه آن گویش ها نزد آنها زبان چینی محسوب می شوند.

مبحث "یک زبان"یا "خانواده زبانها"و میزان حسا سیتی که نسبت به این واژه ها و عبارتها ابراز می شود بیش تر جنبه سیاسی دارد. برای بعضی،توصیف زبانهای چینی به عنوان "خانواده زبان ها"به این معنی است که چین از ملت های متعدد تشکیل شده و فرضیه نژاد واحد " هان" برای چینی ها، به چالش کشیده می شود. لذا بسیاری از چینی ها از اینکه گفته شود زبان چینی زبان واحد نیست ناراحت می شوند و از آن بوی جدایی طلبی استشمام می کنند.

کاراکترهای چینی

در زبان نوشتاری چین از مجموعه کاراکترهایی که Hanzi نامیده می شود استفاده می کنند.سیستم نوشتاری آنها نه بر اساس الفبا بلکه "لوگوگرامی "است. در سیستم لوگوگرام هر واحد معنی دار، برای خود شکل نوشتاری خاصی دارد(در حالیکه در سیستم الفبایی برای هر صدا شکل خاصی در نظر گرفته شده است). تاریخچه دقیقی از ریشه این کاراکترها در دست نیست.افسانه ها می گویندChangjieکه در دربار امپراطور افسانه ای Huangdiدر حدود 2600 سال قبل از میلاد خدمت می کرد کاراکترهای زبان چینی را خلق کرد. اما شواهد باستان شناسی، مخصوصا آثاری که در قرون 19 و 20 پیدا شده اند کاراکترهای زبان چینی را به سلسله Shangدر 1700 سال قبل از میلاد ربط می دهند.ممکن است گمان شود کاراکترهای زبان چینی فقط عکس هستند.کاراکترها در ابتدا فقط عکسی از معنای مورد نظر ، بدون هر گونه معنی انتزاعی اضافی بودند.اما به مرور زمان ،این کاراکترها همچون یک زبان کامل ، هر معنی مورد نظری را بیان می کردند. در 100 سال بعد از میلاد عالمی مشهور به نام Sushen در سلسله هان ،کاراکترها را به شش دسته تقسیم کرد.4 %آنها عکس و82% مجموعه های آوایی متشکل از دو بخش بودند.یک بخش که رادیکال نام داشت بیانگر معنی مورد نظر و بخش دیگر که آوایی گفته می شد تلفظ آن را مشخص می کرد.

در حال حاضر دو سبک استاندارد برای کاراکترهای زبان چینی وجود دارد.یکی سیستم سنتی است که بعد از امپراطورQin که چین را در سال 200 قبل از میلاد متحد کرد ،تنها سبک نوشتن طی قرون متمادی بوده است. این سبک هم چنان در هنگ کنگ ،تایوان و ماکائو و در میان چینیان ساکن کشور های دیگر رایج است.

سقوط امپراطوری چین در آغاز قرن بیستم ،جرقه اصلاحات در فرهنگ چین بود.در سال 1950،بعد از آنکه حزب کمونیست کنترل سرزمین اصلی چین را در دست گرفت "سیستم آسان شده "نوشتاری طراحی شد. در این سیستم از تعداد خطوطی که برای نوشتن قسمت رادیکال کلمه لازم است کاسته شد .هم چنین تعداد کاراکترهای هم معنی کاهش یافت.سنگاپور که تعداد زیادی چینی الاصل دارد اولین کشور خارجی بود که رسما "سیستم آسان شده"را پذیرفت و اعمال کرد.

خوش نویسی از هنرهای مورد توجه جامعه چین است.سبک های مختلف خوش نویسی با نام هایی از قبیل Zhuanshu(رسم الخط مهر)،Caoshu(رسم الخط گیاهی)،Lishu(رسم الخط رسمی)وKaishu(رسم الخط استاندارد)در آن کشور رایج است.خوش نویسان علاقمندند بیشتر از کاراکترهای سنتی استفاده کنند.

برنامه های کلان آموزشی دولت چین

در اوائل دهه 50 قرن 20 انستیتوی پلی تکنیک "چینگ هوا" عهده دار آموزش زبان چینی برای نخستین گروه دانشجویان از کشورهای اروپای شرقی بود . در آن زمان نام این گروه "کلاس دانشجویان اروپای شرقی ویژه آموزش زبان چینی" نام گذاری شد .

در سال 1952 دایر کردن این گونه کلاس ها به عهده دانشگاه پکن بود که به علت شرکت دانشجویان کشورهای حاشیه آسیائی ، به کلاس " آموزش زبان چینی ویژه دانشجویان خارجی " تغییر نام یافت .سال 1960دانشکده زبانهای خارجی پکن برای تدریس دانشجویان آفریقائی "دفتر دانشجویان آفریقائی" را دایر کرد. سال 1962دولت چین آموزشگاه عالی پشتیبانی دانشجویان خارجی " را تاسیس کرد که در واقع همان دانشگاه زبان بیجینگ (پکن ) امروز است .

در اوایل سالهای هفتاد در قرن بیستم ، جایگاه قانونی چین در سازمان ملل متحد دوباره برقرارشد و بسیاری از کشورها مانند ژاپن و کشورهای اروپای غربی به برقراری روابط سیاسی با چین مبادرت ورزیدند .بدنبال آن بیش ا ز 40 کشور جهان درخواست اعزام دانشجو برای تحصیل زبان چینی را مطرح کردند.در چنین وضعیتی ، دانشکده زبانهای پکن در سال 1973 مجددا اقدام به پذیرش دانشجو نمود وسال 1978 کلاسهای زبان چینی مخصوص دانشجویان خارجی را رسما برقرار کرد.

سایر مدارس عالی در پکن ، شانگهای و استانهای دیگر نیز یکی پس از دیگری دانشجویان خارجی را پذیرفتند. گسترش دامنه تدریس و دا یر کردن دانشکده ای ویژه برای ایجاد رشته تحصیلی زبان چینی برای دانشجویان خارجی پایه های مطلوبی را فراهم ساخت .

"آموزش زبان چینی به عنوان زبان خارجی" ، این اصطلاح در جریان زمینه سازی برای ایجاد انجمن سراسری آموزش زبان چینی به عنوان زبان خارجی بوجود آمد . ماه آوریل سال 1982 در دانشکده زبانهای پکن 21 ارگان و واحد مبتکر در تاسیس این انجمن ، نخستین اجلاس تدارکاتی رابرگزار کرده واصطلاح "آموزش زبان چینی به عنوان زبان خارجی " را مورد تائید قرار دادند .

بیش از60 درصد دانشجویان خارجی که در این کشور حضور دارند در رشته زبان چینی مشغول به تحصیل هستند . دوره تحصیلی برای آموزش زبان چینی در چین بسیارقابل انعطاف است. دانشجویان می توانند زبان چینی را دردوره های چند ماهه و یا چند هفته ای ، و یا دوره 4 ساله کارشناسی و غیره فراگیرند. چین برای دانشجویان خارجی مواد درسی مختلف را با توجه به وضعیت آنان درآموزش زبان چینی تنظیم کرده است. آموزشگاه های عالی با توجه به تفاوت سطوح آموزشی دانشجویان خارجی به دو زبان انگلیسی و چینی ویا به زبان چینی آموزش می دهند.

خارجیانی که برای آموزش زبان چینی به چین آمده اند ، اغلب دردانشگاه ها تحصیل می کنند. درحال حاضر درچین بیش از 300 آموزشگاه عالی ، دانشجویان خارجی را برای یادگیری زبان چینی می پذیرند. 9