بازار داغ  سینمای ایران در چین به دلیل اکران «جدایی نادر از سیمین»

فیلم «جدایی نادر از سیمین» به عنوان نخستین فیلم ایران که به طور رسمی وارد چین شده است، چندی پیش در چین پخش شد. این فیلم ضمن ایجاد هیجان در محافل سینمایی، همچنین توجه چینیان را به فیلم های ایرانی جلب کرده است.

امیر: سلام عرض می کنم حضور شنوندگان محترم، من امیر هستم. از شما دعوت می کنم به برنامه رنگین کمان این ساعت توجه فرمایید.

چن: با سلام! من چن هستم. در برنامه امروز، درباره فیلم ایرانی «جدایی نادر از سیمین» که در سینماهای چین به تازگی پخش شده است، صحبت می کنیم.

(نوار فیلم «جدایی نادر از سیمین»)

امیر: با وجود آنکه هزینه ساخت فیلم «جدایی نادر از سیمین» زیاد نیست و تنها 300 هزار دلار است، این فیلم 43 جایزه بین المللی از جمله جوایز خرس طلایی، گلدن گلوب، اسکار را از آن خود کرد و در سراسر جهان به این فیلم ایرانی توجه فراوانی معطوف شده است. چندی پیش، این فیلم به طور رسمی در سینماهای مختلف چین پخش شد. نظر تماشاگران چینی درباره این فیلم چیست؟

چن: خبرنگاران ما گفت و گوهایی را در این مورد با عده ای از تماشاگران این فیلم در سینماهای پکن انجام داده اند. حال باهم به نظر آنها درباره فیلم گوش می کنیم.

تماشاگر1: تصور نمی کردم که چین این فیلم ایرانی را وارد می کند...

تماشاگر 2: فکر می کنم این فیلم بسیار خوب است و من را تحت تاثیر قرار داد...

تماشاگر 3: دیگران می گویند که این فیلم بسیار عالی است، بدین سبب علاقه مند شدم این فیلم را تماشا کنم.

تماشاگر 4: فکر می کنم که این فیلم من را تحت تاثیر قرار داد. می توان گفت که این فیلم یک فیلم عالی است. در آینده حتما بیشتر به فیلم های ایرانی توجه می کنم.

امیر: به نظر می رسد که تماشاگران فیلم «جدایی نادر از سیمین» را دوست دارند.

چن: واقعا اینطور است. در شبکه اینترنتی « ام تایم» (Mtime) و «دو بان» که طرفداران چینی فیلم و هنر سینما در آن درباره فیلم ها صحبت و اظهار نظر می کنند، کاربران اینترنتی به ترتیب امتیاز 8.6 و 8.8 از 10 امتیاز کامل را به این فیلم ایرانی دادند. در مدتی کمتر از 12 ساعت پس از اکران این فیلم، در دو شبکه اینترنتی یاد شده بیش از 20 هزار نظر و دیدگاه درباره این فیلم اعلام و ثبت شد. بسیاری از کاربران اینترنتی، فیلم «جدایی نادر از سیمین» را در فهرست 10 فیلم برتری که باید در تمام زندگی آنها را دید، قرار دادند.

امیر: چه عالی است! من به عنوان یک ایرانی بسیار احساس افتخار می کنم. بسیار خوشحالم که می بینم یک فیلم ایرانی مورد پسند تماشاگران چینی قرار گرفته است. من نیز امیدوارم که تماشاگران چینی با دیدن این فیلم بیشتر با ایران آشنا شوند.

چن: «جدایی نادر از سیمین» نخستین فیلم ایرانی است که به طور رسمی در سینماهای چین پخش می شود. اما در واقع، تماشاگران چینی از سینمای ایران بی خبر نبوده اند. از سال های دهه نود قرن گذشته، فیلم هایی ایرانی مانند «بچه های آسمان»، «طعم گیلاس» و «رنگ خدا» در جشنواره های بین المللی فیلم جوایز مختلفی را به دست آورده و مورد توجه محافل سینمایی چین و تماشاگران چینی قرار گرفتند. در پانزدهمین دور جشنواره فیلم بین المللی شانگهای که ماه ژوئن امسال در شهر شانگهای برگزار شد، فیلم ایران بنام «خرس» در رقابت با بیش از ده فیلم برتر و برگزیده دیگر پیروز شد و جایزه «تندیس طلایی» را از آن خود کرد.

(نوار: صدای محل اعطای جایزه در پانزدهمین دوره جشنواره فیلم بین المللی شانگهای)

امیر: در حاشیه نمایش فیلم ها در این دوره از جشنواره، خبرنگاران ما از آنکه تماشاگران پس از پایان فیلم «خرس» بی درنگ از سینما ترک نگفته و با شور و اشتیاق فراوان برای مدت زیادی به تشویق پرداختند، خاطرات تازه ای دارند. بسیاری از تماشاگران چینی خسرو معصومی کارگردان و تهیه کننده این فیلم را در ورودی سینما احاطه کرده و با او درباره احساس خود نسبت به فیلم «خرس» صحبت می کردند. خانم لیو یکی از تماشاگران با هیجان زیادی به خبرنگار ما می گوید:

(نوار خانم لیو)

واقعا تحت تاثیر قرار می گیرم. این فیلم من را تکان داد. تا به امروز تمام فیلم هایی که در سینمای ما پخش می شوند، تقریبا فیلم های تجاری هستند. امیدوارم که در آینده بتوانیم بیشتر از این فیلم هایی که روحیه، انسانیت و مفاهیم را منعکس می کنند، تماشا کنیم.

چن: با توجه به واکنش تماشاگران، می توان گفت که سینمای ایران مورد قبول طرفداران فیلم چینی قرار گرفته است. امیر، می دانم که شما خود بر فیلم زیاد علاقمندید. به نظر شما، فیلم ایران چه ویژگی خاصی دارد؟

امیر: فکر می کنم که سینمای ایران با سینمای غرب تفاوت های بسیاری دارد. به سبب آنکه تجهیزات و تکنولوژی سینمای ایران پیشرفته نیست، در فیلم های ایرانی علوم و فنون پیشرفته، هزینه های هنگفت و ستاره های بزرگ دیده نمی شود. فیلم ایران بیشتر به اخلاق، احساسات و انسانیت توجه می کند. کارگردان فیلم ایران نیز بیشتر به بیان داستان و چگونگی روایت به تماشاگران اهمیت می دهد. البته، این فقط احساس من به عنوان یک تماشاگر است. چندی پیش، خبرنگار ما گفت و گویی با جواد نوروزی بیکی تهیه کننده فیلم «خرس» انجام داده است. به تحلیل او درباره علت پیروزی سینمای ایران توجه بفرمایید.

(نوار فارسی)

چن: محافل فیلم چین نیز سینمای ایران را عالی ارزیابی می کند. به نظر آن ها سادگی، زیبایی فیلم ایران است. شا دان پژوهشگر دفتر مطالعه هنر فیلم چین وابسته به مرکز مدارک فیلم چین بسیار به فیلم های آسیا به ویژه فیلم های ایرانی توجه کرده و درباره آن مطالعه می کند. وی درباره فیلم های ایرانی می گوید:

(نوار شا دان)

از ویژگی های مهم فیلم ایران طراوت، سادگی و بی آلایش است. با تماشای فیلم های ایرانی می توانیم به احترام مردم به ویژه مذهب این کشور به انسانیت پی ببریم . به علاوه، فیلم ایرانی همانند فیلم چین کورکورانه دنبال تربیت بازیگران بزرگ و شگفتی ها تصویری نیست. فیلم ایرانی طبعی شاعرانه و ارزش های انسانی را در زندگی معمولی نشان می دهد.

چن: من با دیدگاه آقای شا دن موافقم. به نظر من، در فیلم های ایرانی از فناوری های خیره کننده استفاده نمی شود. کارگردان ایرانی کوشش می کنند که تماشاچیان را به یک داستان واقعی جلب کنند. گفتگو میان نقش ها و روایت داستان، بسیار ساده و روزمره است، هر تماشاگر می تواند از طریق معلومات و تجربیات خود در زندگی این فیلم را درک کند.

امیر: درست است. وقتی که تماشاگر فیلم ایرانی را می بیند، بی اختیار با دوربین کارگردان همراه می شود و طبق داستان فیلم، وارد فضای فیلم می شود و به تدریج زیبایی و لطافت داستان فیلم را احساس کند. در عین حال، فیلم سازان ایرانی به نشان دادن فرهنگ و ویژگی های ملی خود در آثار خود بسیار اهمیت می دهند. این نیز یکی از دلایل مهم است که فیلم های ایرانی در سینمای جهان در جایگاه مهم و خاصی قرار دارند.

چن: موفقیت فیلم های ایرانی مورد توجه فراوان فیلم سازان چینی قرار گرفته است و باعث شد که آنها مسائل موجود در صنعت فیلم سازی چین را بطور جدی مد نظر قرار دهند. به نظر شا دن محقق مرکز پژوهشی هنر فیلم چین، بسیاری فیلم های چینی با کیفیت بالا ساخت نشده اند. این نیز یکی از عناصر مهم کاهش طرفداران سینمای چین به شمار می رود. به گفته او، در حال حاضر چین یکی از کشورهای بزرگ تولید کننده فیلم است، اما برای رسیدن به یک سینمای قوی همچنان فاصله دارد. او افزود:

(نوار)

"یکی از مشکلات بزرگ سینمای چین کمبود موضوعات اجتماعی و توجه به روابط انسانی است. کاری که فیلم های چین و کارگردان چینی باید بکند، تبدیل کردن کشوری با تولیدات سینمایی فراوان به کشوری با یک سینمای قوی است. روش های مقابله فیلم چین با هالیوود، ایجاد یک هالیوود چینی است. یعنی با تولید فیلم هایی با هزینه زیاد و تکنولوژی پیشرفته با هولیوود مقابله کند. دوم اهمیت به کیفیت فیلم های کم هزینه است."

امیر: فکر می کنم، سینمای چین و ایران نیازی ندارند در زمینه تکنولوژی و استفاده از ستاره ها با هالیوود رقابت کنند. آن ها می توانند با استفاده از برتری های خود در زمینه های فرهنگی و اجتماعی و تولید فیلم هایی با مفاهیم عمیق به رقابت با فیلم های هالیوود بپردازند.

چن: درسته. از لحاظ مفاهیم و روابط انسانی، کارگردانان چینی می توانند از تجریبات کارگردانان ایرانی استفاده کنند و از سوی دیگر چین در صنعت فیلم سازی نسبت به ایران تجریبات بیشتری دارد و از فناوری بهتری برخوردار است، که می توانند این تجربیات ارزشمند را با کارگردانان ایران به اشتراک بگذارند. حال به نظریات آقای شا دان گوش می کنیم:

(نوار)

فیلم سازان چینی که فیلم هایی با هزینه متوسط و نسبتا پایین تولید می کنند، می توانند از تجربیات موفقیت آمیز فیلمسازان ایرانی استفاده کنند. آنها باید فکر کنند که در وضعیت کنونی، چگونه با شرایط موجود فیلم هایی با کیفیت بالا و تاثیر گذار بر ذهن تماشاگران بسازند و چگونه داستان و حقایق اطراف خود را در سینما به تصویر بکشند.

امیر: فیلمسازان چینی خواهان استفاده از تجربیات موفق فیلم های ایرانی هستند. از سوی دیگر، کارگردان ایرانی نیز سینمای چینی را عالی ارزیابی کرده اند. مسعود نقاش زاده، کارگردان ایرانی در مصاحبه با خبرنگار رادیو بین المللی چین، علاقه خود به آثار برخی کارگردان چینی را نشان داده و تمایل خود برای همکاری با کارگردانان مشهور چینی را بیان کرده است. او در این مورد گفت:

(صدا فارسی)

چن: چین و ایران دو کشور تاریخی و دو تمدن باستانی هستند. تبادلات فرهنگی دو کشور بسیار است. در زمینه فیلم، دو کشور در گذشته همکاری داشته اند. در سال 2008 میلادی، مجید مجیدی کارگردان معروف ایرانی و کارگردان فیلم « بچه‌های آسمان»، برای ساخت فیلم تبلیغاتی بازی های المپیک 2008 پکن به چین دعوت شد. محمد بزرگ نیا کارگردان فیلم راه آبی ابریشم در حاشیه ساخت این فیلم نیز با چین همکاری کرد. اما معلوم است، همکاری های دو طرف باید تا اندازه زیادی افزایش یابد.

امیر: بله، "رخشان بنی اعتماد" یکی سرشناس ترین کارگردانان زن ایرانی، که بارها جایزه های ایرانی و جهانی را از آن خود کرده است، علاقه خود به چین را به خبرنگار رادیو ابراز کرده و گفت:

(صدا)

امیر: جواد شمقدری، معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، در گفت و گو با خبرنگاران رادیو، سینما را ابزار مهمی برای تبلیغ فرهنگ یک کشور خواند و گفت: سینما برای افزایش آشنایی مردم جهان درباره این کشور و کمک به تبادلات فرهنگی دو کشور نقش مهمی ایفا می کند. او گفت:

(صدا)

امیر: یک فیلم خوب، فارغ از این که در چه کشور ساخته شده یا چه داستان و موضوعی را در بر می گیرد و یا به چه روش و سبکی و با چه هزینه ای ساخته شده است، می تواند دل تماشاگر را بلرزاند و خاطراتی همیشگی و زیبایی برای او در ذهن باقی بگذارد.

چن: بله، فیلم «جدایی نادر از سیمین» و «خرس» هم در سراسر جهان معروف شدند و هم باعث شدند که بیشتر تماشاگران چینی و سراسر جهان با سینما و فرهنگ ایران آشنا شوند. ما انتظار داریم که در آینده فیلم های ایرانی بیشتری در سینماهای چین اکران شود.

امیر: بله و همچنین انتظار داریم که فیلمسازان و کارگردان های ایرانی و چینی در آینده همکاری ها و تبادلات بیشتری انجام دهند و هم امیدواریم که سینمای چین نیز وارد ایران شود.

امیر: شنوندگان ارجمند، از این که تا این لحظه شنونده ویژه برنامه این ساعت ما درباره فیلم و سینما بودید، سپاسگذارم.

چن: با شما خداحافظی می کنم. تا هفته آینده.