سازمان همكاری شانگهای با اهداف بزرگ اما دست یافتنی

به گزارش خبرنگار ایرنا، نگاهی به اهداف این سازمان نشان می دهد كه هر چند اهداف سازمان همكاری شانگهای بزرگ به نظر می رسد اما به عقیده كارشناسان چنانچه كشورهای عضو و ناظر از تمام ظرفیت های خود برای رسیدن به این اهداف استفاده كنند دستبابی به آن دور از دسترس نیست.

اعضای سازمان همكاری شانگهای (SCO) با داشتن مساحتی معادل 30 میلیون و 189 هزار متر مربع، سه پنجم از مساحت آسیا و با جمعیتی در حدود یك و نیم میلیارد نفر، حدود یك چهارم جمعیت كره زمین را در اختیار دارند.

همكاری اقتصادی كشورهای عضو، به‌عنوان یكی از اولویت‌های فعالیتی سازمان شانگهای، شناخته شده است.

در نخستین ملاقات سران كشورهای عضو در تاریخ 14سپتامبر 2001در شهر آلماتی، یادداشتی بین این كشورها در مورد اهداف و محورهای اصلی همكاری اقتصادی و منطقه‌ای و همچنین ایجاد شرایط مساعد در زمینه تجارت و سرمایه‌گذاری به امضا رسید.

** زمینه‌های همكاری سازمان همكاری شانگهای

همكاری‌های اعضای سازمان در سه بخش سیاسی و امنیتی، اقتصادی و اجتماعی وجود دارد:

1.همكاری در زمینه‌های سیاسی و امنیتی:

- اتخاذ مواضع مشترك در سیاست خارجی و اتخاذ سیاست‌های مشترك در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی؛

- اقدام مشترك در زمینه مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی و جدایی‌طلبی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، قاچاق سلاح و مهاجرت غیرقانونی؛

- همكاری در زمینه كنترل تسلیحات و خلع سلاح.

2. همكاری در زمینه اقتصادی، بازرگانی و تجاری:

- تقویت و گسترش همكاری‌های اقتصادی و منطقه‌ای؛

- گسترش تجارت، سرمایه‌گذاری و ایجاد محیط مناسب برای رسیدن به جریان آزاد سرمایه، كالا و خدمات در كشورهای عضو؛

- برداشتن موانع در جهت گسترش و تقویت حمل و نقل جاده‌ای؛

- تبادل اطلاعات در زمینه‌های گوناگون؛

- همكاری در زمینه ترانزیت انرژی؛

- مدیریت منابع آب در منطقه.

3. همكاری در زمینه اجتماعی: همكاری‌های آموزشی، ورزشی، بهداشت، گسترش توریسم و تبادلات فرهنگی

** اهداف و وظایف

مهمترین اهداف و وظایف سازمان همكاری شانگهای عبارتند از:

1) تقویت اعتماد متقابل، دوستی و حسن همجواری میان كشورهای عضو برای تثبیت همكاری‌های چندوجهی در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی؛

2) همكاری مشترك برای مقابله با تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی در تمام اشكال آن.

3)تشویق همكاری‌های منطقه‌ای در زمینه‌های مختلف سیاسی، تجاری، اقتصادی، دفاعی، محیط زیست، فرهنگی، علمی، فن‌آوری، آموزشی، انرژی، حمل و نقل و ...

4)اقدام مشترك و مشاركت جمعی برای ایجاد رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متوازن و جامع در منطقه، به‌منظور افزایش استانداردها و ارتقای شرایط زندگی در كشورهای عضو؛

5) هماهنگی رهیافت‌ها برای تعامل در اقتصاد جهانی؛

6) تقویت همكاری با سایر كشورها و سازمان‌های بین‌المللی؛

7) همكاری در زمینه ممانعت از منازعات بین‌المللی و حل مشكلاتی كه جهان در قرن 21 با آن مواجه خواهد شد.

** اعضای سازمان همكاری شانگهای و نحوه عضویت در آن

عضویت در سازمان همكاری شانگهای به اشكال مختلف؛ عضویت دائم، عضویت ناظر، عضویت میهمان و عضو گروه تماس تقسیم می‌شود.

در حال حاضر (2010) شش كشور جمهوری خلق چین، فدراسیون روسیه، جمهوری قزاقستان، جمهوری قرقیزستان، جمهوری تاجیكستان و جمهوری ازبكستان، عضو دائم و چهار كشور جمهوری اسلامی ایران، پاكستان، هند و مغولستان، اعضای ناظر SCO را تشكیل می‌دهند.

دو كشور بلاروس و سریلانكا اعضای میهمان و افغانستان به‌عنوان تنها عضو گروه تماس SCO به‌حساب می‌آیند.

عضویت در سازمان همكاری شانگهای برای سایر دولت‌های منطقه، براساس اهداف و اصول مندرج در منشور سازمان، در صورت درخواست رسمی كشور درخواست‌كننده و پیشنهاد شورای وزیران امور خارجه SCOو پذیرش عضو جدید توسط شورای سران كشورها، امكان‌پذیر است.

** ساختار نهادی سازمان همكاری شانگهای

1.شورای سران كشورها؛ این شورا، بالاترین ارگان سازمان شانگهای است.كاركردهای اصلی آن، تعیین حوزه‌های اولویّت و جهت‌گیری‌های اصلی در فعّالیت‌های سازمان، تعیین اصول مرتبط با ساختار و كاركرد داخلی و چگونگی كار سازمان با دیگر كشورها و سازمان های بین‌المللی است. این شورا همچنین به بررسی مسائل حسّاس بین‌المللی می‌پردازد.

2.شورای سران دولت‌ها؛ كاركرد عمده این شورا، تنظیم بودجه شورا، بررسی و تعیین موضوعات همكاری در حوزه‌های ویژه در چارچوب سازمان و همكاری ویژه در زمینه اقتصادی است. نشست منظّم سران دولت‌ها سالی یك‌بار برگزار می‌شود.

3.شورای وزیران امور خارجه؛ مهمترین كاركردهای این شورا عبارت از بررسی و حلّ مسائل عمده و رسیدگی به فعّالیت‌های جاری سازمان همكاری شانگهای است؛ كه از جمله به تدارك دیدار سران كشورها، اجرای برنامه‌های سازمان و مشورت در زمینه موضوعات بین‌المللی می‌توان اشاره كرد.

4.كنفرانس سران آژانس‌ها؛ كار عمده این كنفرانس، بررسی و حل مسائل ویژه و همكاری در حوزه‌های خاص است.در حال حاضر، دیدارها برای دادستان‌های كل و وزیران دفاع، بازرگانی، اقتصاد، حمل و نقل و فرهنگ و نیز قضات و مدیران سازمان‌های امنیّتی در شرایط فوق‌العاده و به‌هنگام رویدادهای غیر منتظره ترتیب داده می‌شود.

5.شورای هماهنگ‌كنندگان ملّی؛ این شورا هماهنگ‌كننده و مدیر فعّالیت‌های عادی سازمان شانگهای است؛ دست كم سه بار در سال نشست دارد و رئیس آن هماهنگ‌كننده ملّی كشور میزبان است و می‌تواند مسائل خارجی سازمان شانگهای را به رئیس شورای وزیران امور خارجه واگذار كند.

6. دبیرخانه؛ دبیرخانه این نهاد، كه بخش اجرایی سازمان شانگهای و در پكن واقع شده، در ژانویه 2004 برپا شده است. كارهای اصلی آن، شامل پشتیبانی سازمانی و فنّی از فعّالیت‌های این سازمان، مشاركت در بررسی و تنظیم اسناد سازمان شانگهای و طرح پیشنهادها در زمینه بودجه‌بندی سالانه است.

7.ساختار ضدّ تروریسم منطقه‌ای (راتس)؛ این بدنه كه از بخش‌های دائم سازمان شانگهای و در تاشكند (ازبكستان)واقع است، در ژانویه 2004 برپا شد. كار اصلی آن، ایجاد زمینه‌های لازم برای هماهنگی فعّالیت اعضا در مبارزه با تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی است.

سازمان همكاری شانگهای هر چند با اهداف بزرگی تاسیس شده اما این اهداف با همكاری كشورهای عضو و ناظر قابل دست یابی است.

به گفته كارشناسان،‌ چنانچه كشورهای یاد شده با استفاده از تمام ظرفیت ها و توانایی های خود در مسیر تحقق این اهداف حركت كنند موفقیت سازمان شانگهای بیش از پیش تضمین خواهد شد.

نشست جدید سازمان همكاری شانگهای قرار است 17 و 18 خرداد ماه جاری با حضور سران كشورهای عضو و ناظر این سازمان در چین برگزار شود.