پروژۀ عظیم راه آهن قطارهای سریع السیر در چین

 به برنامۀ چین از نگاه خارجی این هفته خوش آمدید. اگر موضوع برنامۀ هفتۀ گذشته را به خاطر داشته باشید، دربارۀ حمل و نقل عمومی صحبت کردیم. این هفته هم این موضوع را ادامه می دهیم. همراه ما بمانید.

در اوایل پاییز سال 1388 سفری هشت روزه و شگفت انگیز به استان سی چوان دست داد. اولین بار به مدت 27 ساعت در قطار زندگی کردم. مسافرها روی تخت خواب های کوپه های بدون در دراز کشیده یا روی صندلی های تاشوی سالن نشسته بودند و صبحت می کردند، موسیقی گوش می کردند و مناظر راه را تماشا می کردند، یا کتاب و مجله می خواندند. غیر از من و دیگر جهانگردانی که محض تفریح در قطار بودند، بیشتر آنها را کارگران و دانشجویانی تشکیل می دادند که برای کار و تحصیل هر سال بارها ناچار از طی این مسافت طولانی هستند.

بخش بزرگی از سرعت بالای رشد اقتصادی چین مدیون هِمّت کارگران بی شماری است که گاه هزاران کیلومتر از زادگاه و خانوادۀ خود دور شده و در شهرها به کار مشغول شده اند. ده ها میلیون کارگر، دانشجو و کارمند و گردشگر چینی هر ساله دو تا سه بار از تعطیلات ملی یک هفته‌ای استفاده می کنند و به این ترتیب سالانه سه بار بزرگ‌ ترین مهاجرت انسانی در کرۀ زمین رخ می دهد.

با توجه به چنین واقعیتی و در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی، عوامل زمان، اهمیت تسهیلات راه و ترابری و ارتباط نقاط مختلف کشور با یکدیگر در پیشرفت هر چه بیشتر روند توسعۀ کشور، دولت چین علاوه بر تجهیز هر چه بیشتر و افزایش شمار و توان انواع ناوگان مسافربری جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی، اخیراً با تصمیمی آینده نگرانه خبر از ساخت بیش از 13000 کیلومتر راه آهن قطارهای سریع السیر در کشور، تنها در طول سه سال، داده است که مجموع طول آن از کل طول چنین راه های آهنی موجود در جهان بیشتر است. جالب است بدانید فقط طول این نوع راه آهن در چین بیش از دو برابر کل خطوط راه آهن موجود در ایران خواهد بود. جالب‌تر این که مجموع طول این نوع راه آهن چین هم اکنون 6000 کیلومتر، یعنی فقط حدود 2000 کیلومتر کمتر از مجموع کل خطوط ریلی ایران است و در صدر همۀ کشورهای جهان قرار دارد.

ایران در حال حاضر دارای دو خط آهن قطارهای سریع السیر در مسیر تهران – اصفهان و تهران – مشهد است و برنامه هایی برای ساخت ریل های سریع السیر بیشتر دارد.

با توجه به این که راه آهن یکی از وسائل نقلیۀ عمومی است که کاربرد آن اندکی پس از اختراع موتورهای بخار آغاز شد و نقش بسیار مهمی در انقلاب صنعتی بر عهده داشت، مهندسان راه آهن و فن آوری های مرتبط با آن، همواره در کنار مزایای بسیار زیاد این وسیلۀ ترابری، به مسائلی که از آن بر می آید توجه کرده اند. از جملۀ این مسائل می توان به تقسیم شدن محیط زیست، راه های سنتی رفت و آمد، محل زندگی مردم در شهرها و روستاها و تبعات کوتاه مدت و درازمدت آن اشاره کرد.

از این رو دولت چین در پروژۀ جدید احداث راه آهن قطارهای سریع السیر برای پرهیز از این مسائل در نظر دارد بخش بزرگی از مسیر آن را بر روی پل های عظیم احداث کند تا زندگی عادی در زیر مسیر راه آهن سریع السیر حتی الامکان به صورت عادی و بدون اختلال ادامه بیابد. بدیهی است که این خطوط در نقاطی، از تونل خواهد گذشت که ساخت آنها در ظرف زمانی سه سال نشاندهندۀ عظمت کل پروژه است.

چین برای اجرای این پروژه از فناوری های بومی، آلمانی، فرانسوی، ژاپنی، کانادایی و سوئدی استفاده می کند. وسعت جغرافیایی چین، برنامه های دولت برای توسعۀ غرب کشور و اتصال سریع و آسان به کشورهای آسیای میانه، اهمیت این پروژه را روشن تر نشان می دهد.

با توجه به این که تسهیل امکانات رفت و آمد و کاهش هزینه های آن، باعث استقبال بیشتر مردم از آنها نیز می شود، اگر این طرح بر جمعیت ایستگاه های راه آهن اضافه نکند، شاید از آن نخواهد کاست. اما تأثیر این طرح بر افزایش سرعت رشد اقتصادی کشور و توسعۀ مناطق تحت پوشش آن بدیهی است.