نامه سوم؛ هان گای، نوای گمشده علفزارهای مغولستان

اولین بار که موسیقی «هان گای» را شنیدم در کافه ای کوچک در یکی از کوچه های قدیمی مرکز پکن بود. فضایی جمع و جور، نیمه تاریک و خودمانی که 5-6 تا میز بیشتر نداشت و فاصله مان از محل اجرا بیشتر از یکی دو متر نبود.

چیز زیادی درباره شان نمی دانستم. فقط از دوستی که معرفی شان کرده بود، شنیده بودم یک گروه موسیقی محلی مغولی است که به سبکی سنتی آواز می خوانند.

کافه پر از جمعیت بود و تازه واردها به زحمت جایی برای نشستن دست و پا می کردند. پس از مدتی انتظار بالاخره اعضای گروه رسیدند و کمی بعد شروع کردند به نواختن و خواندن ...

یادم است همان شب وقتی برای اولین بار صدای آواز «ایلچی»، خواننده اصلی گروه و نوای سازهایشان در آن فضای کوچک طنین انداز شد، فهمیدم با یک موسیقی متفاوت مواجه هستم.

چیزی که در این دنیای رنگارنگ و پرهیاهوی موسیقی امروز، نوعی تشخص و روح خاص خود را دارد و به راحتی نمی توان از کنارش گذشت.

بعد از اولین برخورد با این گروه، برایم جالب شد درباره «هان گای» و داستان شکل گیری آن بیشتر بدانم. داستانی که فکر کردم شاید شنیدنش برای شما هم جالب باشد.

گروه موسیقی «هان گای» در سال 2004 با گردهم آمدن 5 هنرمند جوان از اقلیت مغولی چین تشکیل شد.

آنها با تلفیقی هنرمندانه و خلاقانه از ترانه های محلی و سازهای سنتی مغولی، یک سبک قدیمی آوازخوانی حلقی به نام «خو می» و ریتم هایی از موسیقی مدرن، موسیقی بسیار قوی و منحصربه فردی آفریده اند که حال و هوای علفزارهای مغولستان را وارد فضای زندگی معاصر شهری کرده است.

سازهای اصلی آنها، سازهای سنتی مغولی مانند «مورین خور» یا دوتار سر اسبی و «تابوشور» یا عود دوتار است. آنها حتی سازی نسبتا فراموش شده را که نوعی فلوت محلی به نام «مودونچور» است، احیا کرده اند و در کنار آنها گاهی از برخی سازهای غربی مانند گیتار باس و پرکاشن هم استفاده می کنند. ترکیب ماهرانه موسیقی سنتی مغولی با رنگ و بویی مدرن که نتیجه سابقه فعالیت اعضای گروه در فضای موسیقی راک زیرزمینی چین است، توانسته موسیقی بسیار تاثیرگذاری ایجاد کند که روز به روز مخاطبان بیشتری می یابد.

این گروه نسبتا جوان که تا مدتی پیش فقط در چند بار و کلوپ موسیقی پکن برنامه اجرا می کرد این روزها کم کم در عرصه موسیقی جهانی مطرح شده و بعد از چند تور خارجی برای اجرای برنامه، حالا خیلی از روزنامه ها و شبکه های تلویزیونی معروف گزارش ها یا مصاحبه هایی را به معرفی آنها اختصاص داده اند.

داستان شکل گیری «هان گای»

«ایلچی» هنرمند جوانی که گروه هان گای را تشکیل داده، از اقلیت مغولی چین است و در شهر شیلینهوت منطقه مغولستان داخلی متولد شده است. او در 12 سالگی با خانواده اش به پکن نقل مکان کرد ولی هر سال همراه آنها به دیدار زادگاهش می رفت و آوازهای محلی مغولی که پدربزرگش می خواند از کودکی در خاطرش نقش بسته بود.

ایلچی در سال 2000 یک گروه موسیقی راک آلترناتیو به نام «تی- 9» تشکیل داد که تحت تاثیر گروه های راک و متال آمریکایی بود و یک سی دی موسیقی هم منتشر کرد. اما اگر موسیقی قبلی و کنونی ایلچی را بشنوید باور نمی کنید که متعلق به یک نفر باشد.

او بعد از سه سال اجرای موسیقی راک در کلوپ های پکن کم کم از این نوع موسیقی خسته شده و به این نتیجه رسیده بود که نمی تواند با موسیقی راک احساساتش را به خوبی بیان کند.

درست در همان موقع بود که اتفاقی، یک سی دی موسیقی به دستش رسید از یک سبک قدیمی آوازخوانی حلقی که در مغولی به آن «خو می» می گویند.

این سبک آواز که بیش از 2000 سال در موسیقی مغولی قدمت دارد، تقریبا فراموش شده بود تا اینکه در سال های اخیر چند خواننده محلی آن را احیا کرده اند.

در این شیوه آواز، خواننده همزمان دو نت یا بیشتر را با گلویش ایجاد می کند که نوعی لرزش خاص در صدا به وجود می آورد.

ایلچی با شنیدن آواز خو می احساس کرد که این موسیقی و این آواز چیزی را که سال ها در خون او بوده زنده کرده است و ناگهان خاطره آوازهای محلی که از بچگی شنیده بود برایش زنده شد.

او تلاش کرد با گوش کردن به سی دی آواز خو می را یاد بگیرد ولی کار آسانی نبود. تا اینکه روزی شنید یکی از استادان معروف خو می از کشور مغولستان برای برگزاری کارگاهی آموزشی در مغولستان داخلی چین دعوت شده است. همان روز بلیط قطار خرید و به شهر هوهوت شتافت و مدتی را به شاگردی استادان خو می گذراند.

این ماجرا برای او مانند تولدی دوباره در عرصه موسیقی بود. خو می برای او نه تنها یک دریچه تازه در دنیای موسیقی که نوعی هویت یابی جدید هم بود. او پس از آن جستجو در ریشه های فرهنگ موسیقی سنتی مغولی را آغاز کرد و به جمع آوری ترانه های محلی پرداخت. یک سال بعد با یافتن همراهانی از میان هنرمندان اقلیت مغولی چین، گروه موسیقی جدیدی را تشکیل داد و نام «هان گای» را برایش برگزید که یک واژه قدیمی مغولی است به معنی مراتعی زیبا با کوهستان و رودخانه و آسمان آبی.

اولین سی دی رسمی آنها با عنوان «معرفی هان گای» در سال 2006 منتشر شده است.

اینجا چند نمونه از کارهای این گروه را برایتان آورده ام:

1- ترانه ای عاشقانه

2- ترانه پنج سلحشور داستان پنج جنگجوی افسانه ای است که از ثروتمندان می ربایند و به فقیران می بخشند، در این ترانه می توانید نمونه ای از آواز خومی را بشنوید.

3- ترانه باده نوشی را اعضای گروه بعد از یک شب سرمستی جمعی، به صورت بداهه نواختند و سرودند و بعد از آن به یکی از ترانه های محبوب گروه تبدیل شده است.

آنها در بخشی از این ترانه می خوانند:

« باشد که ترانه ما هرگز خاموش نشود

باشد که بخت ما هرگز زوال نیابد

همیشه جام باده به دستمان

همیشه ترانه ای بر لب هامان ... »

,

4 - ترانه من و سازم

ایلچی در این ترانه می خواند:

« اسب سپیدم با وقار گام برمی دارد

و دوتار چوبی محبوبم نغمه خنده ها و اشک هایم را می نوازد

علفزار محبوب زادگاهم

همیشه ترانه ستایشم را برایت خواهم خواند

سرزمین محبوبم

برایت خواهم خواند و خواهم نواخت با دوتارم ...»

برای اطلاعات بیشتر می توانید به این سایت ها هم نگاهی بیندازید:

•  سایت رسمی گروه:

http://www.hanggaiband.com.cn/about/index.htm

•  اینجا می توانید نمونه هایی از کارهای آنها را بشنوید:

http://www.hanggai.co.uk/music.html

•  اینجا می توانید ترجمه انگلیسی متن ترانه هایشان را ببینید:

http://www.worldmusic.net/wmn/news/item/hanggai