توسعه سریع فناوری فضایی و هواپیمایی چین در شصت سال گذشته

امسال مصادف با شصتمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین است. چین بعد از اندوختن تجربیاتی در سال های گذشته، در زمینه فضانوردی و هواپیمایی که نماینده قدرت فناوری جامع هر کشور است، دستاوردهای برجسته ای حاصل کرده و مورد توجه گسترده جهان قرار گرفته است. در برنامه امروز بعضی از این دست آوردها را به شما معرفی می کنیم.

«من از فضاپیمای شن جو -7 بیرون رفتم و حالم خوب است. به مردم چین و همه مردم جهان سلام می کنم.»

در روز 27 سپتامبر سال 2008 جای جی گان، فضانورد چینی در فاصله بیش از 300  کیلومتری با زمین این سخنان را بیان کرد و در فضای خارج از منظومه شمسی راه پیمایی کرد. به این ترتیب چین همراه روسیه و آمریکا به سومین کشور مسلط بر فناوری انجام ماموریت در بیرون از کابین فضاپیما تبدیل شد.

فناوری فضاپیمای سرنشین دار که دارای هفت سیستم از جمله راکت، سفینه، نظارت و کنترل، مخابره و غیره است، پیچیده ترین، وسیع ترین و مخاطره آمیز ترین پروژه فضایی به شمار می رود.

از همان آغاز تاسیس جمهوری خلق چین، دولت این کشور به توسعه فناوری اولویت داده و درباره دورنمای پیشرفت علمی و فنی کشور برنامه ریزی کرده است. در سال 1964، ابری به شکل قارچ در آسمان شمال غربی چین بالا رفت و جهان را تکان داد. نخستین بمب هسته ای چین با موفقیت منفجر شد. سه سال بعد اولین بمب هیدروژنی این کشور نیز با موفقیت منفجر شد. در سال 1970 نخستین ماهواره چین با نام «دون فان هون – 1» با موفقیت به فضا پرتاب شد. این دستاوردهای برجسته نه تنها قدرت فناوری و دفاعی چین را تقویت کرده و جایگاه چین را در صحنه بین المللی تقویت کرده، بلکه شرایط فنی و انسانی برای توسعه فضانوردی و هواپیمایی این کشور را نیز آماده کرده است. می یون هون از وزارت علوم و فنون چین در این باره می گوید:

«علوم و فنون کشور ما بسیار پیشرفته شده و تجربیات زیادی در این زمینه به دست آمده است. از سوی دیگر سیستم  آموزشی ما بیش از پیش تکمیل شده که در اثر آن منابع انسانی لازم در ابعاد مختلف تکنولوژی اندوخته شده است. »

در سال 1978 چین سیاست اصلاحات و درهای باز را اجرا کرد و در همان زمان راهبردی را برای توسعه تعیین کرد مبنی بر اینکه علم و فناوری نخستین نیروی مولد است. به این ترتیب وضعیت فناوری چین در طی ده ها سال آشکارا بهبود یافته و قدرت آن به سرعت تقویت شده است. چینی ها از تغییرات ناشی از توسعه فناوری در زندگی خود برخوردار شده اند و در عین حال به آن به ویژه در پروژه فضاپیمایی سرنشین دار افتخار می کنند. خانم وان، شهروند پکن دراین باره گفت:

«به این موضوع بسیار افتخار می کنم. پیروزی پروژه فضاپیمایی سرنشین دار نشانه توسعه مهمی در فناوری ملی و افزایش قدرت کشور ما است و از اهمیت بالایی برخوردار است. می خواهم بگویم: فضانوردان، شما قهرمان ملت هستید! »

پروژه فضاپیمایی سرنشین دار چین حدود 20 سال پیش شروع شد. قبل از نخستین پرتاب فضاپیمای سرنشین دار، دولت چین با نیروی خود بیش از 50 ماهواره از 15 نوع را تحقیق و تولید کرده و با موشک های حامل خود به نام «چان جن» بیش از 70 ماهواره داخلی و خارجی را به فضا پرتاب کرده است. در اکتبر سال 2003 نخستین فضاپیمای سرنشین دار چین پرتاب شده و یان لی وی، فضانورد چینی با موفقیت بیش از 21 ساعت این سفینه را راند. در سال 2005 چین بار دوم دست به عملیات فضاپیمایی سرنشین دار زد و دو فضانورد این کشور بعد از پنج روز گردشگری در آسمان به زمین بازگشتند. در سپتامبر سال 2008 سه فضانورد فضاپیمای «شن جو 7 » سه روز در فضا پرواز کردند. در این سه روز جای جی گان، به عنوان نخستین چینی در فضا راه پیمایی کرد.

چینی ها به کره ماه هم توجه دارند. در اکتبر سال 2007 نخستین ماهواره چینی کاوشگر ماه به نام «چان ار-1» به فضا پرتاب شد. بعد از یک سال این ماهواره عملیات کاوش را با موفقیت انجام داد. سون جیائو دون، طراح کل این پروژه در مصاحبه با خبرنگار رادیو بین المللی چین گفت:

«پیش از آغاز پروژه کاوشگر کره ماه، تمام فعالیت های فضایی چین در مدارهای نزدیک زمین انجام شده بود. به این معنا که تمام فعالیت ها در چند صد، چند هزار تا ده هزار کیلومتری کره زمین انجام می شد. در حال حاضر، با دستیابی به فناوری پیشرفته فضانوردی، ما توان رسیدن به دوردست ها را داریم. هدف اول ما کره ماه است. »

علاوه براین پروژه تحقیق و تولید هواپیماهای بزرگ سرنشیندار که سال ها کنار گذاشته شده، در سال 2007 مورد تصویب دولت چین قرار گرفت. پیش بینی می شود تا سال 2020 چین توان تولید هواپیماهای بزرگ سرنشیندار مثل ایرباس فرانسه را به دست آورد.