رحمن تاش: وارث مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور شین جیانگ

آرزو: سلام و درود بر شما شنوندگان برنامه های بخش فارسی رادیو بین المللی چین.

امیر: درود بر شما دوستان همراه برنامه مسلمانان چین. با بخش دیگری از سری برنامه های مسلمانان چین با شما همراه هستیم.

آرزو: در این برنامه هم مثل گذشته، به گوشه کنار سرزمین پهناور چین رفته ایم و به معرفی جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان چین خواهیم پرداخت.

امیر: در برنامه امروز به بخشی از صنایع دستی و محصولات و تولیدات مردمی مسلمانان چین خواهیم پرداخت.

آرزو: از توجه شما بسیار سپاسگزارم.

(موسیقی)

آرزو: بسیاری از مردان اقلیت های ملی شین جیانگ یک چاقو یا کارد بزرگ به همراه دارند و به کمر خود می بندند. اهالی شهرهای دیگر که وارد شین جیانگ می شوند، با دیدن آن بسیار تعجب می کنند. در واقع علت این به همراه داشتن چاقو این است که اقلیت های ملی شین جیانگ به دلیل استفاده از زیاد از چاقو در زندگی روزمره و خوردن میوه ها و گوشت زیاد، همیشه از چاقو استفاده می کنند.

امیر: شین جیانگ در فصل تابستان به جهانی پر از طعم میوه تبدیل می شود. در دو طرف خیابان ها، همیشه فروشندگان و خریداران میوه دیده می شوند. کسی که تشنه است، یک هندوانه می خرد و با چاقویی که همراه خود دارد، هندوانه را بریده و می خورد. به علاوه، مردم اقلیت های ملی شین جیانگ از گوشت گاو و گوسفند در خوراک های روزانه خود بسیار استفاده می کنند و این دو نوع گوشت را بسیار دوست دارند. وقتی که تکه بزرگی از گوشت خوشمزه گاو و گوسفند روی میز گذاشته می شود، چاقو بسیار به آنها کمک می کند.

آرزو: بدین سبب، در شین جیانگ، به ویژه در جنوب شین جیانگ، چاقو در زندگی روزانه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و بسیار مورد پسند مردم است.

امیر: در بسیاری از مناطق هم شین جیانگ چاقو تولید می شود. از این میان، چاقوی شا یا بسیار شهرت دارد.البته خانم آرزو باید بگویم که با آوردن نام چاقو و تولید آن به صورت دستی و به عنوان یکی از ویژگی های فرهنگی یک شهر، من یاد یکی از شهر های تاریخی و قدیمی ایران می افتم

آرزو: آیا در ایران هم چنین شهری وجود دارد که تولید چاقو از صنایع دستی آن به شمار برود؟این یک تشابه فرهنگی بسیار نادر و جالب است.

امیر: بله در ایران هم شهر زنجان در تولید چاقو بسیار شهرت دارد.در این شهر صنعت ساخت چاقو و وسایل مشابه روزمره، سال هاست ادامه دارد و پیوسته در نسل های مختلف خانواده های صنعتگران این شهر تاریخی ادامه داشته است و برخی از چاقو ساز ها با نام خود که بر رو ی چاقو ها حک می شده به شهرت جهانی هم دست پیدا کرده اند.

آرزو: این نکته بسیار جالبی است همچنین شهری در ایران با ویژگی های مشابهی با شهرستان شا یا وجود دارد.

امیر:بله ، این شهر تاریخی سال ها به دلیل ساخت چاقو های دستی و با کیفیت زبانزد بوده و در دوره ای از تاریخ ایران پایتخت هم بوده است. . با شهریتان شایا از جته ساهت چاقوهای دست ساز و زیبا بسیار شباهت دارد.

آرزو: این شهرستان که در شمال حوضه تالیمو قرار دارد و یکی از بخش های منطقه آکسوی شین جیانگ به شمار می رود هم به همین دلیل از شهرت فراوانی در منطقه بر خوردار است. چاقوی شا یا از نام این شهرستان نام گرفته و با تاریخ دیرینه و مهارت سنتی و کامل، از زیبایی فراوانی بر خوردار است و شهرت پیدا کرده و افتخار مردم شا یا محسوب می شود.

امیر: در شهرستان شا یای امروزی، میدانی مدرن، خیابان های پهناور و ساختمان های بلند زیادی دیده می شود. ولی در این شهرستان هنوز یک خیابان قدیمی وجود دارد. مردم قوم اویغور آن را "بازار ایگرچی" می خوانند. در دو طرف این خیابان به طول 200 متر، مغازه ها در کنار همدیگر قرار دارند. چاقوی پر آوازه شا یا در اینجا فروخته می شود.

آرزو: چاقوها که در پیشخوان در معرض نمایش گذاشته می شوند، توجه بسیاری از مصرف کنندگان را جلب می کند. گردشگران در نگاه اول به این خیابان متوجه می شوند که طول چاقوی شا یا معمولا 8 تا 9 سانتیمتر است و کوچکترین آن تنها 3 سانتیمترطول دارد. این چاقوها مثل آثار هنری زیبا و بسیار مورد پسند مردم قرار می گیرد.

امیر: در بخش شا یای شهرستان شا یا، پیرمردی 60 ساله زندگی می کند. در سالهای گذشته، این پیرمرد همواره به مطالعه درباره مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور پرداخته و چاقوهای تیز و زیبایی تولید کرده است. نام این پیرمرد ژحمن تاش است. او وارث مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور به عنوان میراث فرهنگی غیر مادی و زنده منطقه خودمختار قوم اویغور شین جیانگ به شمار می رود.

آرزو: رحمن تاش نسل سوم وارث مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور با نام "تاش خان" است. وی در یک خانواده سابقه دار در تولید چاقو به دنیا آمده و نیاکانش در تولید چاقوی سنتی قوم اویغور ماهر بودند. ژحمن تاش به خبرنگار گفت که وی در طول 12 سال مهارت ساخت چاقوی "تاش خان" را از پدرش یاد گرفت. در آن زمان، به غیر از پدرش، هیچ تولید کننده دیگری مهارت ساخت این گونه چاقو را بلد نبود. وی بسیار این مهارت را دوست داشته و در خواب هم رویای ساختن چاقو را می بیند. ژحمن تاش صبح ها به مدرسه می رفت و بعد از ظهر به پدرش در ساخت چاقو کمک می کرد.پ

امیر: حالا 43 سال می گذرد، در این سال ها، ژحمن تاش چندین شاگرد پرورش داده است. وی به مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور که از پدرش یاد گرفت، افتخار می کند. به سبب پشتکار و پیگیری رحمن تاش، وی به خوبی مهارت نیاکان در زمینه تولید چاقوی سنتی قوم اویغور را فرا گرفت. بدین سبب وی یک مغازه برای تولید و فروش این گونه چاقو تاسیس کرد.

آرزو: امروزه کمتر کسی مانند رحمن تاش پیدا می شود که تشریفات و مراحل تولید چاقو را با شور و اشتیاق فرا گرفته و مهارتش به چنین سطح بالایی برسد.

به منظور آنکه مهار تولید چاقوی سنتی قوم اویغور را به بیشتر مردم انتقال دهد، رحمن تاش شاگردانی را پذیرفت و به طور جدی مهارت تولید چاقو را به آن ها یاد داد. از آن به بعد، تولید چاقوی شا یا به سرعت توسعه یافت.

امیر: این شهرت به جایی رسید که بعضی ها بخش و روستای شهرستان شا یا با نام "بخش چاقو" یا "دهکده چاقو" شناخته می شود. در این بخش ها و روستا ها بیش از صد نفر به تولید چاقو می پردازند و کارگاه تولید چاقو نیز به ده ها کارگاه رسیده است.

آرزو: رحمن منصور یکی از شاگردان رحمن تاش می کوید که از سال 1983 شروع به یاد گیری مهارت تولید چاقو از استاد کرده است. پس از 6 سال، سرانجام این مهارت را فرا گرفت. سال 1989 خود وی می توانست چاقو بسازد. سال 2005، رحمن منصور در مسابقه هنرهای دستی قوم اویغور شین جیانگ در شهر ارومچی جایزه درجه یک را به دست آورد.پ

امیر: وی افزود: بسیار از استادم که این مهارت را به من انتقال داد، تشکر می کنم. در آینده من بیش از پیش تلاش می کنم تا این مهارت را به خوبی توسعه دهم و امیدوارم که در آینده بتوانم در مسابقه هنرهای دستی سراسر جهان شرکت کنم.

آرزو: ماه ژوئن سال 2007، مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور در فهرست اسامی میراث فرهنگ غیر مادی منطقه خودمختار قوم اویغور شین جیانگ قرار داده شد. به این ترتیب، مهارت ساخت چاقوی سنتی قوم اویغور بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد. ماه مارس سال 2008، ژحمن تاش به عنوان وارث مهارت ساخت چاقوی سنتی قوم اویغور شین جیانگ انتخاب شد و سالانه وی می تواند 3600 یوان کمک هزینه از میراث فرهنگی غیر مادی دریافت کند.

امیر: حالا شهرت رحمن تاش بیشتر شده است. چاقوی تولید شده به دست وی به نماینده چاقوی شا یا تبدیل شده است و به شهرهای کاشغر، آکسو، ارومچی، پکن و شانگهای و جاهای دیگر صادر می شود. ماه ژوئن سال 2011، در مسابقه انتقال و نوآوری هنرهای دستی سنتی شین جیانگ، مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور وی جایزه درجه دوم را از آن خود کرد.

آرزو: رحمن تاش می کوید: تاکنون من همیشه چاقوی اویغوری می ساختم. هیچ وقت هم تصور نمی کردم که دولت اینقدر به من توجه کند. حالا سیاست کشور بهتر شده و برای دفاع از میراث فرهنگی غیر مادی، منطقه خودمختار قوم اویغور شین جیانگ من را به عنوان وارث میراث فرهنگی غیر مادی انتخاب کرده است و سالانه 3600 یوان کمک هزینه به من می دهد. در آینده، من شاگردان بیشتری را می پذیرم و ثروت گرانبهای نیاکان را بهتر انتقال می دهم تا مهارت تولید چاقوی سنتی قوم اویغور بیش از پیش توسعه یابد.

امیر: یافتن مهارت های مشابه و باورهای سنتی در میان مسلمانان جهان همواره باعث شگفتی و همچنین شناخت بیشتر میان مسلمانان نقاط مختلف جهان است.

آرزو: دانستن این که شهری مانند زنجان در ایران شرایط مشابهی با شهرستن شا یا در شین جیان دارد، برای صنعتگران مسلمان چین و ایران بسیار جال ب توه است.

امیر: و در نتیجه این شناخت ها روابط دوستان و حتی اقتصادی بیشتری درآینده امکان شکلگیری و توسعه دارند.

آرزو: از توجه شما به این بخش از برنامه مسلمانان چین تهیه شده در بخش فارسی رادیو بین المللی چین بسیار سپاسگزارم.

امیر: هفته آینده منتظر بخش بعدی و موضوع جدید برنامه مسلمانان چین باشید. تا هفته آینده خدا نگهدار.

آرزو: خدا نگهدار