واحه ای در حاشیه صحرای گوبی

با سلام به شما علاقمندان برنامه‌های مسلمانان چین، 

ملیت قزاق یکی از ده اقلیت ملی مسلمان چین می باشد. در برنامه این هفته، همراه با خبرنگار سی.آر.آی به واحۀ آکسای در بخش خودمختار قزاق نشین استان گان سو که در شمال غربی چین و در کنار صحرای گوبی قرار گرفته است، سفر می‌کنیم و با این منطقۀ زیبا، بیشتر آشنا می شویم.

منطقۀ آکسای در سال‌های دور و به روایت کتاب‌های تاریخی، جای بسیار زیبایی بوده است که هم کوه‌های بلند و مراتع وسیع و هم رودهای زیبا و کویر بی‌انتها داشته است. اما از آنجا که این منطقه در حاشیه کویر واقع شده است، به مرور زمان و با گسترش بیابان و از بین رفتن مراتع، سرسبزی و خرمی خود را از دست داد و زندگی دامپروان آکسای به دلیل نامساعد شدن وضع محیط زیست آن، با تهدید جدی مواجه شد. آبولایتی که از مسلمانان اقلیت اویغور چین می باشد، در خلال سال‌های 1950 تا 1960 و در زمانی که بخش آکسای در حال تاسیس بود، به همراه اعضای خانواده خود از منطقۀ شین جیان به آکسای نقل مکان کرد. با آنکه بیش از 50 سال از آن زمان می گذرد، اما او به خوبی آن روزها را در خاطر دارد و به خبرنگار ما می گوید:

«شهرستان آکسای در سال 1954 میلادی تاسیس شد. در آن زمان حتی خانۀ گِلی هم در آکسای وجود نداشت و مردم این منطقه، چادرنشین بودند. شرایط اقلیمی اینجا هم چندان مطلوب نبود. به دلیل آنکه این منطقه در ارتفاع 2800 متری نسبت به سطح دریا واقع شده بود، بعمل آوردن سبزیجات در آن تقریباً غیرممکن بود.»

در اوائل دهۀ 90 قرن گذشته، دولت مرکزی چین با نقل مکان این بخش، موافقت نمود. با تلاش پیگیر و مستمر، ساخت محل جدید بخش آکسای در سال 1998 به پایان رسید و تمام این بخش، از مکان قبلی به محل جدید، نقل مکان کرد و حفاظت از محیط زیست و ساخت فضای سبز محل جدید، به هدف اصلی دولت و ساکنان آکسای، مبدّل گردید. رئیس اداره حفاظت از محیط زیست آکسای در گفت و گو با خبرنگار ما می گوید:

«از زمان نقل مکان بخش آکسای به محل جدید در سال 1998، دولت این بخش به حفاظت از محیط زیست منطقه و ساخت زیستگاه ها اهتمام ورزیده و از همان زمان تا به امروز، جمعاً 45 میلیون یوان برای جنگل کاری و زیباسازی آکسای، سرمایه گذاری نموده و سطح کل جنگل کاری و فضای سبز این بخش به بیش از 500 هزار متر مربع رسیده است. همچنین، نسبت پوشش گیاهی و فضای سبز آکسای نیز به حدود 47 درصد و سطح فضای سبز این ناحیه به ازای سرانۀ جمعیت کنونی آن، حدود 39 مترمربع می باشد.»

ایجاد فضای سبز در حاشیه صحرای گوبی، دارای محدودیت‌های فراوانی است که از جمله آن‌ها می‌توان به محدودیت‌های ناشی از شرایط اقلیمی موجود در این مناطق و نیز نیازمندی به سرمایه‌گذاری کلان برای انجام این کار، اشاره نمود. دولت بخش آکسای به منظور فائق آمدن بر این مشکلات و ساخت بهتر و مطلوب تر خانه های ساکنان این بخش، از روش جدیدی برای ایجاد فضای سبز در منطقۀ آکسای استفاده نمود. این روش، بر همکاری و مشارکت تمامی اقشار مردم و ساکنان آکسای و دولت محلی در ایجاد فضای سبز و جنگل کاری، استوار بود. این پروژه عمومی که از سال 2003 و با شرکت فعال و حمایت کامل تمامی ساکنان این بخش، آغاز گردید، 8 سال است که ادامه دارد. هائو شن، رئیس قزاق بخش آکسای چین به خبرنگار سی.آر.آی گفت:

«از زمان آغاز این پروژه در سال 2003، هر کارمند دولت متوسط و ارشدِ ساکن این بخش، به منظور ساخت مطلوب محل زندگی خود، 600 یوان در سال و هر کارمند معمولی، 200 یوان در سال، برای ایجاد فضای سبز، کمک مالی می کند. به این ترتیب، از محل این کمک ها رقمی در حدود 450 هزار یوان در سال می‌توان جمع آوری کرد که 8 سال است بر انجام آن اصرار ورزیده و پافشاری نموده ایم.»

در حال حاضر، جنگل کاری در بخش آکسای با زندگی مردم این منطقه عجین شده و تمام اهالی آن، درختکاری را وظیفۀ خود می دانند. یکی از اهالی جوان این بخش قزاق نشین چین می‌گوید که هر سال در ماه مارس، درختکاری به موضوع داغ گفت و گو بین ساکنان آکسای بدل می‌شود و با تلاش چندین ساله، هم‌اکنون کمربند سبزی که برای مهار بادهای تند کویر ایجاد شده، وضع زندگی مردم آکسای را بهتر و مطلوب تر نموده است. شیائو دن، می افزاید: « ماه مارس هر سال، مردم آکسای از هم می پرسند جنگل کاری از چه زمانی و در کجا آغاز می شود؟ و این، به یک موضوع داغ در بین مردم تبدیل می گردد. پس از ایجاد بوته های باد شکن، از وزش بادهای تند شنی که از جانب صحرای گوبی می وزید، به طور قابل ملاحظه ای کاسته شده است.»

در اوائل تابستان، در خیابان عریض آکسای، چیزی که به چشم می خورد، رنگ سبز درختان و سبزه و گل های رنگارنگ می باشد. در حاشیۀ خیابان ها، نهال ها جوانه زده‌اند و در اطراف شهر، کمربند سبز بوته ها و درختان باد شکن مشاهده می گردد. با دیدن این مناظر، نمی‌توان باور کرد که آکسای در حاشیۀ صحرای گوبی واقع شده است. امروزه، آکسای بیش از هر زمان دیگری، به حفاظت از محیط زیست کمک می کند و قصد دارد با مشارکت تمامی نیروهای موجود، یک شهر بوستانی در سطح ملی ایجاد کند. شیائو دن، نیم نگاهی به کمربند سبز باد شکن انداخته و به خبرنگار ما می‌گوید که این فضای سبز به همراه او رشد کرده و بزرگ می شود. وی همراه با مردم سراسر این بخش برای حفاظت از کاشانه خود و این واحۀ زیبا واقع در حاشیه صحرای گوبی، تلاش خواهد کرد.