ما یائو ریان، «سلطان کنده کاری بر روی هو لو» از بخش خودمختار هوی لین شیا

«هو لو»، نوعی کدوی حلوایی است و در میان مردم چین، بسیار خوش یمن دانسته می شود. هنر کنده کاری روی «هو لو» در بخش خودمختار هوی لین شیا در استان گان سو واقع در شمال غربی چین، با تکنیک ظریف و بدیعی که از چاقوی خاصی برای کنده کاری استفاده می شود، در سراسر چین معروف بوده و« یکی از مهارت های بی نظیر لین شیا» می باشد و مورد پسند مردم این منطقه و سراسر کشور است.

در « برنامه مسلمانان چین» امشب، شما را با ما یائو ریان «سلطان کنده کاری بر روی هو لو در لین شیا» آشنا می کنم.

ما یائو ریان، 85 ساله، در زمان اشاره به تخصص حرفه ای خود، می تواند بمدت طولانی راجع به آن صحبت کند. او به خبرنگار ما گفت که تحت تاثیر خانواده اش، از کودکی به نقاشی علاقه داشته و همین علاقه، پایه های گرایش وی به کنده کاری بر روی «هو لو» را شکل داده است. او گفت:

«خانوادۀ من از سه نسل قبل به نقاشی مشغول بودند؛ پدر بزرگم نقاش بود و پدرم نیز این کار را انجام می داد اما نقاشی من بهتر از پدرم بود، چون من اشیای فراوانی مشاهده می کردم و همیشه برای بازدید نمایشگاه نقاشی، به شهر لین شیا می رفتم».

وی گفت که در 15-16 سالگی، با «لی ون جیای» معلمی که در حکاکی بر روی «هو لو» به او آموزش دهد، آشنا شد و این امر اشتیاق و علاقه اش را به کنده کاری بر روی هو لو دوچندان نمود. پس از فارغ التحصیلی از دبستان، او برای یادگیری این هنر، نزد لی ون جیای آمد. در ابتدا، ما یائو ریان بارها از روی آثار معلمش نسخه برداری و تمرین می کرد. علاوه بر این، او پیوسته به ابداع و نوآوری در این هنر مشغول بود. او شخصیت های اپرای سنتی چین و داستان آن را بر روی هو لو، کنده کاری کرده و آن را به معرض نمایش گذاشت. به همین دلیل، آثار ما یائو ریان، تنها پس از گذشت یک سال از آغاز یادگیری آن نزد معلمش، مورد پسند مردم قرار گرفت و فروش آثار وی منبع اِمرار معاش خانواده وی شد. او می گوید:

«پس از گذشت یک سال از شاگردی من نزد لی ون جیای، آثار حکاکی من در بازار فروخته می شد. قیمت هر کدام از آنها، یک یوان بود و آن منبع درآمد کلِ خانواده محسوب می شد».

سال 1964 میلادی، انجمن هنرهای زیبا و صنایع دستی بخش خودمختار هوی لین شیا تاسیس شد و ما یائو ریان، به عنوان کارمند فنی در آن انجمن مشغول به کار شد. او از روشی بسیار سخت و پیچیده و از نوعی سوزن، جهت کنده کاری استفاده می نمود و در نتیجه، سطح هنر کنده کاری بر روی هو لو در لین شیا ارتقا یافت.

در 70 سال گذشته که ما یائو ریان به کنده کاری بر روی هو لو مشغول بوده است، بیش از ده هزار اثر خلق نموده و نقاشی های بر روی آثار او بیشتر از اپرای سنتی چین، افسانه های قدیمی و حکایت های عامیانه الهام گرفته است. همچنین، در برخی از آثار او کوه و دریا، گل و پرنده، مناظر طبیعی و تاریخی و نیز آداب و رسوم مردم، دیده می شوند.

به دلیل مسلمان بودن ما یائو ریان، وی به ترکیب فرهنگ اسلامی و هنر کنده کاری بر روی هو لو بیشتر توجه می کند. بر اثر تلاش های او، هو لو وارد بازار جهانی شده است. او گفت:

«من با خط عربی بر روی هو لو کنده کاری می کنم و این هنر بسیار مورد پسند مردم کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی قرار گرفته است».

ما یائو ریان نه تنها به توسعه هنر کنده کاری بر روی هو لو، بلکه به ماندگاری این هنر نیز توجه دارد. او حدود 50 تا 60 شاگرد را پذیرفته و فن کنده کاری بر روی هو لو را به آنان آموزش داده است.

«یان یونگ لونگ» یکی از شاگردان قدیمی وی است که در حال حاضر، یکی از مهره های اصلی این هنر در لین شیا به شمار می رود. او به خبرنگار ما گفت که او بدون تعلیمات جدی و صمیمانۀ آقای «ما»، نمی توانست به جایگاه فعلی برسد. او می گوید:

«آقای «ما» همیشه به ما می گفت که اگر می خواهید این هنر را به خوبی فرا گیرید، باید به آن علاقه داشته باشید. در گذشته، ما مشاهده می کردیم که وی تا صبح بیدار می ماند و روی هو لو کنده کاری می کرد. این کار، تاثیر فوق العاده ای بر ما می گذاشت. در حال حاضر من کنده کاری موفق هستم که آثارم مورد توجۀ مردم قرار می گیرد و این موضوع، با تعلیمات جدی و صمیمانۀ آقای «ما» ارتباط مستقیم دارد».

در پایان مصاحبه ما، ما یائو ریان با حالتی حزن انگیز و احساسی گفت که با وجود آنکه پیر شده و چشمانش ضعیف گردیده و قادر به کنده کاری بر روی هو لو نمی باشد، اما با دیدن توجه دولت محلی لین شیا به هنر کنده کاری هو لو، خشنود و راضی است. او ابراز امیدواری کرد که این هنر و دیگرِ هنرهای سنتی چین بتوانند به بهترین شکل، توسعه و تکامل یابند».