دنیا از چشم دیپلمات ها

نمی دونم چه حکمتیه که واژه هایی که بیشترین کاربردشان در حیطه سیاسی است مثل سفارت، دیپلماسی، دیپلماتیک، وزارت خارجه و ... انسان را ناخودآگاه به یاد جنگ و درگیری خونریزی می اندازد. اگرچه سفیران سیاسی در هر کشوری سعی بر آن دارند که این تصویر را از اذهان پاک کرده و این حس را برای انسان ها به وجود آورند که واژه سیاسی واژه ای نرم است و دنباله رو صلح و ثبات در جامعه انسانی! مثلا نامیدن روزی به نام روز جهانی صلح که بر اساس قطعنامه‌ یونسکو در تاریخ ۳۰ نوامبر ۱۹۸۱ ميلادی، سومین سه‌شنبه‌ی ماه سپتامبر، روز بازگشایی جلسات عادی مجمع عمومی، به عنوان روز جهانی صلح انتخاب شد و امسال هم سازمان ملل متحد روز 21 سپتامبر 2012 برابر با 31 شهريورماه را روز جهانی صلح اعلام کرده است. ناگفته پیداست که هرکشوری نیز سعی بر این دارد تا به نوعی خود را در صلح جهانی سهیم کند. به طور مثال به مناسبت روز جهانی صلح،

موزه‌ی صلح تهران از حدود دو ماه پیش در فراخوانی از موزه‌های کشور خواست تا نمایشگاهی با موضوع "صلح" برگزار کنند.

در کشور چین نیز، موضوع روز صلح بین الملل سال جاری "صلح پایدار، آینده پایدار" عنوان شد.

پیش از روز صلح بین المللی، رناتا لاک دسالین هماهنگ کننده ارگان های سازمان ملل در چین و نماینده دفتر برنامه ریزی و عمران سازمان ملل در شهر "شن جن" در مصاحبه ای نقش کشور چین را در شیوه های مختلف در صلح جهانی مثبت دانست.

بهرحال بحث صلح و احساس امنیت امری القایی نیست، فضا باید به نحوی آماده شود که افراد خود بپذیرند که در صلح و ثبات به سر می برند.

بگذریم از این بحث که از حوصله این برنامه خارج است و گشتی می زنیم در یک نمایشگاه عکس که در موزه پایتخت در شهر پکن برگزار شد.

موزه پایتخت، از جمله موزه های بزرگ در این شهر است که علاوه بر نمایشگاه های دایمی از آثار باستانی در دوره های مختلف و آثار هنری، به مناسبت های مختلف، نمایشگاه هایی به صورت موقت نیز برگزار می کند. نمایشگاه عکس "جهان از دیدگاه دیپلمات های چینی" یکی از این نمایشگاه هاست که اخیرا در سالن زیرزمین این موزه از 14 تا 23 سپتامبر در موزه "شوئو دو" (پایتخت) گشایش یافت.

عنوانی که برای این نمایشگاه عکس انتخاب شده بود، عاملی شد بر این که تصمیم بگیرم تا حتما عکس های این نمایشگاه را ببینم.

بر اساس خبری از رادیو بین المللی چین، متوجه شدم که نتیجه مسابقه بهترین آثار از چهارمین دور نمایشگاه عکس "جهان از دیدگاه دیپلمات های چینی" چندی پیش اعلام شده است. در این خبر آمده بود که 60 عکس برگزیده از میان بیش از 1200 اثر انتخاب شده است. در این خبر از دیدگاه کارشناسان آمده بود، آن ها بر این باورند که این عکس ها نمایانگر مشاهدات دقیق دیپلمات های چینی درباره جهان و صحنه زندگی آن ها در خارج از کشور است.

این نکته بهانه ای بود برای این که بدانیم دیپلمات های یک کشور که در نقاط مختلف جهان سکونت دارند کدام بخش از زندگی را مورد دقت قرار می دهند و کدام زاویه از زندگی برای آن ها بیش از همه جلب توجه می کند.

با توجه به تجربه قبلی ام از بازدید از موزه، می دانستم که شرح عکس ها و آثار در این موزه بیشتر به زبان چینی است بنابراین از همکار چینی ام خواهش کردم تا همراه من باشد. چرا که می خواستم از تمام جزییات نگاه یک دیپلمات با خبر شوم. بنابراین با هم به نمایشگاه رفتیم. حدسم درست بود، نام هنرمندان عکاس و شرح عکس ها همه به زبان چینی نوشته شده بود. تنها در بخش ورودی، نمایشگاه را به زبان چینی و انگلیسی معرفی کرده بود در این شرح که از سوی وزیر خارجه چین، یانگ جیه چی بود، آمده بود که جهان از دیدگاه دیپلمات های چین به نوعی نشان فرهنگی ویژه از سوی وزارت امور خارجه چین محسوب می شود. این نمایشگاه تا کنون سه بار با موفققیت انجام شده است و این چهارمین دور آن است که در این موزه برگزار می شود. در این نمایشگاه 150 عکس از میان 300 عکس که از سوی واحدهای داخلی وزارت امورخارجه چین و سفارت های چین در خارج از کشور ارسال شده مورد بازدید علاقه مندان به هنر عکاسی قرار گرفته است. یان جیه چی در این پیام ابراز امیدواری کرده بود که بازدیدکنندگان بتوانند با آداب و رسوم مردم کشورهای مختلف و مناظر طبیعی در جای جای جهان آشنا شوند. وی همچنین ابراز امیدواری کرده بود که مردم کشورش از پنجره نگاه دیپلمات ها پیشرفت های بزرگ وطن خود را نیز احساس کرده و با روحیه بهتر از زندگی استقبال کنند.

باید اعتراف کنم که از همان ابتدا که تعدادی از عکس ها را مشاهده کردم، دیدگاهم نسبت به دنیای دیپلمات ها تغییر کرد. دنیایی که از نگاه بسیاری تنها به مباحث خشک سیاسی و درنهایت مبانی جنگ و حواشی آن مربوط می شود. عکس ها بیشتر زنده بود، عکس هایی از زندگی روزمره انسان ها در جای جای مختلف دنیا، خنده ها، گریه ها، ترس، شرم، محبت، مصادیقی که در هر گوشه از دنیا که باشی مفهوم آن تغییر نمی کند! عکس هایی بود از مناظر طبیعی زیبا، دشت و کوه و دره و چمنزار، عکس هایی از زیبایی های تابش آفتاب و دلبری های شب در شهر، عکس

هایی بود از دیگر محبت میان نه انسان ها که میان حیوانات، لیسیدن توله سگی توسط ماده سگ، جفتگیری حشرات جایی میان زمین و آسمان. این ها همه نشانگر نگاه نرم و عاطفی عکاسانی بود که دنیای آن ها به ظاهر در دنیای خشک سیاست خلاصه می شود. باید بود و دید که یک دیپلمات چگونه توجهش به دو شاخه گل زیبای لاله جلب می شود و یا چگونه لحظه دانه پاشیدن را برای پرنده ای شکار می کند و یا باید آن قدر احساسی و عاطفی باشد که لحظه دیدار خانواده ای را به تماشا بنشیند که از آن سوی مرزها از طریق اینترنت به یکدیگر مرتبط شده اند و بی تابانه اشک می ریزند.

در این نمایشگاه البته عکس هایی هم بود که با عنوان نمایشگاه بیشتر همخوانی داشت، عکس هایی از دنیای سیاست، اما در نگاهی دیگر. مانند خنده نخست وزیر استرالیا که اتفاقا رتبه دوم را در میان عکس ها به دست آورده بود. ویا شادی کودکانی که در جشن دریافت کمک های ارسالی سفارت چین در بنگلادش جمع شده بودند. نکته ای که نمی شود از آن گذشت و حتی در این نمایشگاه متفاوت هم به چشم می خورد، انگشت گذاشتن بر برجستگی های بعضی از نقاط جهان است. به طور مثال همیشه، درمیان عکس های مختلف یک نمایشگاه، عکس هایی به چشم می خورد که نشانگر فقر مردم آفریقا، رقص و شادی در بعضی کشورهای اروپای شرقی، جنگ و رعب و وحشت در کشورهای افغانستان و پاکستان و بسیاری نشانه های دیگر است. اما نکته جالب توجه در این نمایشگاه این بود که هنرمندان عکاس تلاش کرده بودند تا همین نکات برجسته را هم با نگاهی متفاوت تر ارایه دهند.

به طور مثال، این بار هم کودک گرسنه افریقایی در میان عکس ها دیده می شد، اما نه چندان غمگین و افسرده، که در حال بازی و خنده و پرنشاط!

و یا عکس هایی متفاوت از کشور مصر و زندگی عادی مردم آن. چرا که پس از بحران هایی که دراین کشور رخ داد، به نظر می رسد که مردم این کشور همه افسرده و غمگین باشند، اما عکاس های چینی مردمی را به تصویر کشیده بودند که به آسودگی در حال زندگی عادی خود هستند.

در این میان البته از کشور ایران هم تنها یک عکس وجود داشت. نکته ای که این روزها در مورد ایران بسیار مورد توجه است، بدون شک بحث مساله هسته ای این کشور و نگرانی های جامعه بین المللی در این زمینه است. تنها عکسی که از ایران در این نمایشگاه به چشم می خورد اتفاقا در این زمینه بود اما باز هم با نگاهی متفاوت. درعکس، جمعی از دیپلمات ها از جمله وزیر امور خارجه به چشم می خوردند که در حالتی آزاد پس از جلسه ای که در کشور عراق به منظور بررسی مسایل هسته ای ایران برگزار شده بود، گرد هم آمده بودند. عکس، دیپلمات ها را لحظاتی خارج از دغدغه های سیاسی به تصویر کشیده بود.

جدا از بحث عکس های نمایشگاه و نگاه دیپلمات های عکاس، نکته ای که دراین نمایشگاه مورد توجه من قرار گرفت، افراد علاقه مندی بودند که برای بازدید به نمایشگاه مراجعه کرده بودند.

بیشتر بازدید کنندگاه افرادی مسن بودند که بسیار با علاقه به عکس ها توجه کرده و آن ها را مورد نقد قرار می دادند. وقتی به بازدید آن ها دقت کردم، متوجه شدم که بیشترین توقف آن ها بر روی عکس هایی بود که مناظر طبیعی را به تصویر کشیده بودند و یا تصاویری بیشتر مورد توجهشان قرار

می گرفت که نقاطی از مناظر کشور خود و یا آداب اجتماعی و فرهنگی کشور خود را برجسته کرده بود.

بهرحال، این نمایشگاه فرصت بسیار خوبی را برای من ایجاد کرد که از طریق آن هم با روزمرگی های مردم جهان آشنا شدم و هم دانستم که عواطف انسانی در وجود هر شخصی وجود دارد حتی اگر زندگی آن شخص در جهان سیاست باشد.