لذت خوردن ماه در پاییز

پاییز برای مردم کشورهای مختلف رنگ و بوی خاص خود را دارد. به طور مثال پاییز در کشور من، فصل آغاز سال تحصیلی است. بنابراین دانش آموزان و دانشجویان دراین فصل بسیار به تکاپو می افتند!

در کشور چین هم فصل پاییز فصلی ویژه است. گرچه از نظر ظاهری این فصل بسیار کوتاه است و به قول خود چینی ها پاییز در چین بیشتر از یک هفته دوام ندارد و گرمای تابستان ناگهان تمام می شود و سرمای زمستان خیلی ناگهانی شروع می شود. این را من در این جا به خوبی احساس کرده ام. چرا که سال پیش که اولین سال حضور من در شهر پکن بود، به محض آن که خواستم برای تهیه عکس از مناظر پاییزی اقدام کنم، سرمای زمستان از راه رسید و من هیچ برگ زردی بر روی درختان ندیدم تا بتوانم از زیبایی های این فصل عکسی تهیه کنم. برگ های خشک را باد با خود برده بود!              

اما در سنن مردم چین، فصل پاییز قداستی خاص دارد. به خصوص در نیمه آن که ماه کامل می شود.

از نظر مردم چین ماه تنها یک جرم نیست! آن ها معتقدند که ماه سرزمین زیبایی است که با سعادت هر انسان ارتباط تنگاتنگ دارد. آن ها بر این باورند که ماه با روح انسان ارتباط برقرار می کند.

بر اساس این باورها می توان اشعار بسیاری را در وصف زیبایی های ماه در دیوان شعرا یافت. بنابراین در اواسط پاییز، ماه کامل موجب خیال پردازی های بیش از پیش شاعران می شود. همچنین در این موقع از فصل، مردم عادی هم به خاطر فراوانی محصول شکرگزاری کرده و شادی می کنند.

در زمان سلسله "تانگ" نگاه کردن به ماه در اواسط پاییز در میان شاعران و توده های مردم بسیار رایج شد و در زمان "سونگ" مراسم قربانی برای ماه رواج پیدا کرده و با نگاه کردن به ماه یکی شد و به این ترتیب جشن ملی چین شکل گرفت و نام رسمی "جشن نیمه پاییز" برای آن انتخاب شد. این جشن در میان مردم چین از اهمیت ویژه ای برخوردار است برای همین دولت چین، جشن نیمه پاییز را در کنار دیگر اعیاد از جمله عید بهار و عید "چی سی" وارد فهرست حفاظت از میراث فرهنگی غیرمادی کرده است.

این جشن کماکان به جشن "مهرگان" شباهت دارد. مهرگان یا جشن مهر یکی از بزرگترین جشن‌های ایران است که در مهر روز، از برج مهر برگزار می‌شود. «مهرگان» پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان باستان بوده‌است. این جشن در جوامع ایرانی خارج از ایران نیز به گستردگی برگزار می‌شود. جشن مهرگان در روز شانزدهم مهر آغاز می‌شود و شش روز به طول می‌انجامد و در روز ۲۱ مهر به پایان می‌رسد. نخستین روز جشن را مهرگان عامه و آخرین روز، جشن مهرگان خاصه نامیده می‌شود.

اما مفهوم اصلی جشن نیمه پاییز در میان چینی ها که روز پانزدهم ماه هشتم تقویم کشاورزی چین برگزار می شود، وحدت و گردهمایی است. چرا که برای مردم چین خانواده از اهیمت بسیار زیادی برخوردار است. گردهمایی اعضای خانواده به نوعی نشانه سعادتمندی و خوشبختی است. این جشن هم فرصت مناسبی است برای مردم که در این روز دور هم جمع شده و به جشن و سرورو بپردازند. با جمع شدن خانواده ها در کنار هم، آیین و سنن گوناگون برای برپایی جشن و سرور به وجود آمده است که این رسوم با توجه به وسعت کشور و جمعیت بسیار آن، در هر نقطه فرق می کند، اما رسم مشترک مردم چین از هر قبیله و قومیتی که باشند، خوردن نوعی شیرینی به اسم کیک ماه است که به زبان چینی به آن "یو بین" گفته می شود. این کیک که ویژه این روز است، به شکل ماه کامل تهیه می شود. و روی آن به شکل زیبایی تزیین می شود. کیک ماه در فرهنگ چین، نمادی از کامل بودن خانواده است. بزرگان خانواده این کیک را بین اعضای خانواده خود تقسیم می کنند که نشان از جمع شدن آن ها درکنار یکدیگر دارد.

این کیک با طعم های مختلف تهیه می شود؛ از جمله، با لایه هایی از مغز بادام، گردو، کنجد، تخمه آفتابگردان و دیگر طعم های سنتی که از چند روز پیش از شروع عید، در بسته بندی های زیبا به فروش می رسد. در این روز، در بین مردم دیگر مناطق مصرف خوراکی های مختلف نیز رواج دارد به طور مثال خوردن غذای اردک که با نوعی گل خوشبو تهیه می شود از رسوم مردم "نان جین" در جنوب کشور است. مردم در استان "سی چوان" نیز در این روز عادت به خوردن نوعی شیرینی به نام

"می بین" دارند.

پیش ترها مردم چین یک رسم مشترک هم داشتند و آن تماشای ماه بود. سرمنشا این رسم افسانه ای است درباره سفر خیالی "چای ای" و "ها ئو یی" زن و شوهری که بسیار به یکدیگر علاقه داشتند. از این رو، به این عید، عید مهتاب هم گفته می شود.

عید مهتاب به نوعی روز دلتنگی برای آن هایی است که دور از وطن و خانه و خانواده خود هستند. آن ها با تماشای مهتاب در آن روز، خاطرات خود را زنده کرده و دلتنگ خانواده و وطن خود می شوند!

تماشای درخت "فلوس" در این زمان نیز از دیگر رسم های مردم در بعضی مناطق است چرا که آن ها بر این باورند که درخت فلوس، تنها گیاهی است که در کره ماه رشد می کند. و آن را نشانه پاکیزگی

می دانند.

"شا دو شیان" نام یکی از مراسم هنرمندانه با استفاده از هنر نقاشی است که در میان مردم شهر "او شی" از استان "جیان سو" مرسوم است.

در دوران مینگ و چینگ در منطقه پکن، مجسمه خرگوش را داخل حیاط قرار می دادند که هم مجسمه خدای ماه محسوب می شد و هم بازیچه ای بود برای کودکان که نشانگر شادی آن ها برای فراوانی محصول بود.

رقص ماه، در میان ملت " ای چین" و دیدار پسر و دختر زیر سایه ماه و آواز ملت مغول نیز، نمایانگر شادی بی اندازه مردان و زنان بود.

جشن فانوس سرخ، و برپایی بازارهای مکاره در پارک ها و مراکز فعالیت های مردمی نیز از جمله برنامه هایی است که در این روزها انجام می شود.

مردم شهر "گوان جو" هم رسم خاص خود را برای برپایی جشن در این روزها دارند. یکی از برنامه های اصلی آن ها در تعطیلات عید، سوار شدن بر چرخ وفلک بلندی است ک بیش از 400 متر ارتفاع دارد. نام این چرخ و فلک "برج گوان جوئو" است که با داشتن 16 کابین شیشه ای به عنوان بلندترین چرخ و فلک جهان شناخته شده است.

ناگفته پیداست که تعطیلات سه روزه عید اواسط پاییز بهترین فرصت سفر برای مردم چین است. بنابراین زمان تعطیلات، آژانس های مسافرتی و توریستی، شلوغ ترین روزها را دارند و تهیه بلیت برای سفر، خصوصا شهرهایی که در امتداد کوه هستند و پوششی از درختان افرا دارند بسیار مشکل است. چرا که مردم علاقه دارند تا علاوه بر لذت از دیدن درختان زیبا در طول مسیر سفر، به تماشای ماه از بالای کوه وعبادت در معابد بودایی هم بپردازند.