اصول و ابزار فنگ شوی

واژه فنگ شویی در زبان چینی به معنای باد و آب است. فنگ شویی، یک فلسفه و فن باستانی در چین است. از قانون فنگ شویی در چیدمان مناسب اشیا خانه، بنای ساختمان های مسکونی، تجاری، باغ و غیره استفاده می‌شود تا بر اساس آن، بهترین اثر بر سلامتی، شادی، موفقیت، هماهنگی و به طور کلی انرژی مثبت "چی" پدید آید. مهم‌ترین مسایلی که باید در هنگام اجرای فلسفه فنگ شویی به کار برد، پرهیز از بی نظمی و هرگونه انباشته گی و در نقطه مقابل، استفاده از رنگ های مناسب، خطوط منحنی و در نظر گرفتن جهت‌های مناسب است.

با آن که دولت چین این فلسفه را به عنوان نوعی دانش علمی نمی شناسد، اما فنگ شویی همچنان در میان چینی ها در هر کشوری که باشند، متداول و مورد اعتماد است.

فنگ شویی بر این باور است که "تای جی" آسمان، زمین را آفریده و همه موجودات از جمله بشر نیز از آسمان و زمین خلق شده اند. از این رو، بشر و فعالیت های آن می بایستی با طبیعت یعنی آسمان و زمین هماهنگ باشد. به طور مثال، یک مسکن باید در جایی مناسب بنا شده و اشیای خانه نیز باید به روشی مناسب در جایی درست قرار بگیرد.

و اما اصول فنگ شویی چیست؟ پیش از هر چیز به مفهوم "چی" می پردازیم. چی، طبق فلسفه فنگ شویی "انرژی" است که به طور گسترده در کیهان وجود دارد. اگر این انرژی در حالت مثبت قرار گرفته باشد، شنگ چی (Sheng chi - انرژی حیاتی) نامیده می‌شود و شانسی خوب در فعالیت های فیزیکی، روابط عاطفی و رفاه مادی خواهد بود که جریان داشتن آن به طور صحیح در خانه بسیار مهم است.

اما اگر چی، به صورت راکد باقی بماند و نتواند جریانی آزادانه‌ داشته باشد به یک انرژی مخرب تبدیل می‌شود که شا چی (Sha Chi) نامیده می‌شود.

انباشته گی و بی نظمی، سبب آن می شود که چی نتواند به طور آزادانه به حرکت درآید که در این حالت به شا چی تبدیل می شود.

و اما برای به جریان افتادن چی در محیط، باید نکاتی را رعایت کرد، به طور مثال باید از خطوط نوک تیز اجتناب کرد. همچنین فنگ شویی معتقد است که آیینه می تواند شا چی را منعکس کند. از این رو، برای پرهیز از ورود شا چی به خانه، چینی ها آیینه را بالای سردر خانه قرار می دهند. البته آیینه نباید به سمت خانه ی همسایه ها باشد چرا که این امر سبب آن می شود که شا چی وارد خانه دیگران شده و سبب ناراحتی همسایه ها شود. بر اساس انعکاس شاچی به وسیله آیینه، گفته می شود که نباید آن را در اتاق خواب قرار داد. همچنین، طبق فنگ شویی، شا چی در شب سنگین تر است و برای پرهیز از ورود آن به خانه در هنگام خواب باید پنجره ها بسته باشند.

دهکده قدیمی "هونگ تسون" طبق پیشنهاد استاد فنگ شوی جایگذاری شده است

نکاتی که به آن اشاره شد درباره "شا چی" یعنی "چی" بد بود. و حال درباره "چی" مثبت یعنی "شنگ چی" باید گفت که باید این انرژی را نگهداری کرد. یکی از قدیمی ترین کتاب های چینی در باره فنگ شویی به نام "زانگ شو" آورده است: "چی" با باد پراکنده می شود و با امواج آب به حرکت می آید. بنابراین برای نگهداری "چی" خوب باید از حرکت و فرار آن پرهیز کرد. از این رو، توصیه می شود که خانه، ساختمان یا مقبره در میان کوه و آب بنا شود. در واقع، این، یکی از سنن چینی ها است که مسکن، واقع در جایی که پشت آن کوه و مقابلش دریاچه است، ساخته شود. چنین بنایی از نظر قانون فنگ شویی بهترین بنا خواهد بود. اگر به بنای کاخ های امپراطوران چینی توجه کنید می بینید که محیط اطراف آن ها چنین شکلی دارد. به طور مثال، شهر ممنوعه در شهر پکن که کاخ امپراتوران چینی بود، از نظر جغرافیایی در میان کوه و رود قرار نداشت، بنابراین اطراف کاخ خندق کنده شد و با خاک به دست آمده، کوهی به نام "جینگ شان" در پشت شهر ممنوعه ایجاد شد. چنین فضایی در اطراف کاخ تابستانی نیز دیده می شود که سه چهارم محیط آن را دریاچه تشکیل می دهد. در واقع، آب سازه ای جدایی ناپذیر از باغ های سنتی چین است.

در کتاب "زانگ شو" یکی از قدیمی ترین کتاب های چینی در باره فنگ شوی آمده است: از آن جا که "چی" –انرژی مثبت- با باد پراکنده شده و با حرکت آب متوقف می شود، بنابراین باید برای نگهداری دقت کرده و از حرکت و فرار آن جلوگیری کرد. از این رو، توصیه می شود که خانه، ساختمان یا مقبره در جایی که با کوه و آب محصور شده، قرار گیرد. در واقع، این هم یکی از سنن چینی ها است که مسکن در جایی که پشت آن کوه و مقابلش دریاچه ای وجود دارد، ساخته شود، چرا که این نقطه از نظر فنگ شوی، بهترین فضا برای ایجاد بناست.

بر اساس همین اعتقاد، بیشتر بناهای ایجاد شده در شهر پکن همواره این اصول را رعایت کرده اند. به طور مثال، اطراف شهر ممنوعه در پکن، که کاخ امپراتورهای چینی در آن قرار داشت، خندق کاری شده و با تل خاکی که پس از کندن خندق به دست آمده، تپه ای به نام "جینگ شان" در پشت شهر ممنوعه ایجاد شد. چنین فضایی در کاخ تابستانی که سه چهارم آن را دریاچه تشکیل می دهد، نیز ایجاد شده است. در واقع، آب سازه ای جدایی ناپذیر از باغ های سنتی چین است.

علاوه بر "چی" مفهوم "یین" و "یانگ" هم از اصول فلسفه فنگ شوی است. چینی های عهد باستان معتقد بودند که یین و یانگ دو عنصر اصلی کیهان است که هم متضاد و هم مکمل همدیگر هستند. با مثال هایی این مفهوم را واضح می سازیم. مثلا، زنان یین و مردان یانگ هستند. ایستا بودن یین، جاری بودن یانگ، اعداد زوج، یین و اعداد فرد، یانگ، زمین، یین و آسمان یانگ، سردی، یین و گرمی، یانگ است. شب یین، روز یانگ، درون یین و برون یانگ، آینده، یین و گذشته یانگ است. و بسیاری مثال ها از این قبیل که نشان دهنده تضاد و در عین حال مکمل بودن دو عنصر یین و یانگ است. در فلسلفه فنگ شوی به این نکته اشاره می شود که باید میان این دو عنصر اصلی جهان تعادل وجود داشته باشد. فنگ شوی معتقد است "چی" "یین" با مقدار بیش از حد مناسب باعث قطع دسترسی به ثروت می شود و وجود "چی" "یانگ" با مقدار بیش از حد مناسب سبب می شود که ثروت به دست آمده به راحتی از بین برود. از این رو، هزاران راه برای نگه داری تعادل میان یین و یانگ در خانه اندیشده شده است، از جمله وجود تعداد مناسب پنجره ها، همیشه روشن نگه داشتن چراغ به منظور جبران "چی" یانگ، استفاده از رنگ های روشن و یا برگزاری جشن در خانه و ...

علاوه بر مفهوم "چی" ، "یین" و "یانگ" پنج عنصر دیگر نیز جزو اصول فلسفه فنگ شوی وجود دارد. در فلسفه چینی، عناصر چهارگانه وجود ندارد، بلکه اعتقاد به پنج عنصر چوب، آتش، خاک، فلز و آب است. چرا که عدد ۵ در چین، عدد بخت است.

چینی ها معتقدند که جهان از عناصر پنج گانه ساخته شده است. آن ها بر این باورند که این عناصر، نشانگر تغییر هستند و هر یک عنصر بعدی را می آفریند. یعنی: آب، چوب را تغذیه می‌کند. چوب، سوخت آتش است. آتش، خاک را (به شکل خاکستر) به وجود می‌آورد. فلز از خاک به دست می‌آید و می‌تواند مانند آب جاری شود. اگر این عناصر به شکل نادرست مورد استفاده قرار گیرند ایجاد خطر کرده و چرخه دچار تخریب می شود. زیرا: آب، آتش را خاموش می‌کند. آتش فلز را ذوب می‌کند. فلز، چوب را می‌برد. چوب، خاک را می فرساید و خاک، آب را آلوده می ‌کند.

بدون شک برای اجرای قانون فنگ شوی، ابزاری مورد نیاز است. البته منظور از ابزار، آلات و لوازم خاصی مورد نظر نیست، بلکه اشیایی که در اطراف ما و در خانه و اداره ی همه ما یافت می شود، نوعی ابزار فنگ شوی محسوب می شود؛ تنها لازم است که این ابزار در جای مناسب قرار بگیرد. تابلوی نقاشی، آیینه، مجسمه های بزرگ و کوچک و بسیاری لوازم دیگر اشیایی هستند که در هر فضایی دیده می شود! اما قانون فنگ شوی می گوید همه ی این ابزار به ظاهر ساده می بایستی در جای خود قرار گیرد تا محیط به نحوی تنظیم شود که برای ما مفید بوده و انرژی مثبت ساطع شود! به طور مثال، تابلوی نقاشی از منظره ی کوه و رود، باید در اتاق پذیرایی نصب شود. البته تابلو نباید به نحوی نصب شود که که جهت آن به سمت در ورودی خانه باشد، بلکه مسیر آن بایستی به سمت اتاق خواب باشد تا انرژی مثبت به داخل اتاق جریان پیدا کند.

قانون فنگ شوی، نصب تصاویری از حیواناتی مثل اسب یا ببر را که در حال حرکت از میان کوه به سمت پایین است را نیز منع می کند. چرا که از نظر این قانون، وجود چنین تصاویری در منزل، سبب کدورت میان افراد خانواده می شود.

یکی از عادت های چینی ها، به خصوص در روزهای عید، نصب ابیات بر دو سوی در ورودی خانه است. مضمون این اشعار توصیف کیهان است! آسمانی صاف و زمینی پاک! تیتر اصلی شعر نیز بالای سر در خانه نصب می شود با این عنوان که آب و باد فعال می شوند! اگر به کشور چین سفر کرده و در بازارهای سنتی آن قدم زده باشید، حتما دیده اید که در میان لوازم سنتی که در بازار به فروش می رسد، شمیشرهای چوبی هم دیده می شود! طبق فلسفه فنگ شوی، شمشیری که با چوب درخت هلو ساخته شده است می تواند از ورود شا چی (چی مخرب و نامطلوب) به خانه جلوگیری کند. طبق اصل فنگ شوی، اشیا با خطوط نامنحنی محل نگهداری شا چی است. شمشیر چوبی می تواند از ورود شا چی نهفته شده در اشیایی با گوشه های تیز و جریان الکتریسیته به خانه جلوگیری کند.

آیینه وسیله ی مهم دیگر است که فنگ شویی بسیار به آن اهمیت می دهد چرا که آیینه

می تواند شا چی را منعکس کند، بنابراین چنین وسیله ای را نباید هرگز در اتاق خواب و مقابل تخت قرار داد! چینی ها آیینه را بر سردر خانه قرار می دهند تا شا چی را از خانه به بیرون بازتاب دهد! البته این نکته هم مورد توجه قرار می گیرد که جهت آیینه به سوی منازل همسایه ها نباشد.

لوازمی دیگر مانند، تنگ ماهی، مجسمه بودا، گلدان های گل یا گیاهان سبز مانند بامبو به خصوص یک نوع بامبو با نام علمی "پشیرا اکواپایکا" که به بامبوی پول در چین معروف است، گل ارکیده و زنگ بادی نیز ابزاری تلقی می شوند که می توانند بر "شا چی" غلبه کنند. اما در استفاده از این ابزار باید دقت کرد که این اشیا را باید در مقابل در ورودی خانه قرار داد و از قرار دادن آن در اتاق خواب کودکان پرهیز کرد.

مجسمه بعضی حیوانات مانند شیر، اسب، آهو، اژدها، قورباغه ای که سکه در دهان دارد و دو نوع حیوان تخیلی خاص چینی ها با عنوان "چی لین" و "پی شیو" نیز از جمله مواردی است که مردم طبق اصول فنگ شوی از آن ها در خانه استفاده می کنند.

چی لین حیوانی مرکب از سر اژدها، بدن اسب، فلس ماهی و دم گاو است. مجسمه این حیوان از آن جا که سنبل وفاداری و نگهبانی از صاحب خود است بیشتر مورد استفاده قرار

می گیرد. پی شیو نیز نماد خوشبختی است. در باور مردم چین این حیوان هرگز غذای خورده شده را دفع نمی کند و این می تواند سنبل جذب ثروت باشد.

مکان هایی با کف چوبی که بر اساس افسانه های قدیمی "لوبان" پدید آورنده لوازم چوبی چین بر آن ها وردی خوانده است، در برابر "شا چی" مقاوم است، بنابراین کف چوبی هم می تواند ابزاری برای بهسازی شرایط فنگ شوی در خانه شناخته شود.

این روزها فلسفه فنگ شوی در میان مرد چین بسیار مورد اعتماد قرار گرفته است. مردم در هر کاری از ازدواج، خرید یا ساخت خانه، خرید و چیدمان مبل ها، تعیین جای مناسب برای ایجاد مقبره و بسیاری موارد به سراغ فنگ شوی می روند.

این قانون نه تنها در میان مردم چین که در سراسر جهان طرفداران خاص خودش را دارد و حتی به عنوان یک رشته ی تحصیلی در دانشگاه ها هم تدریس می شود!