سرگذشت کنفوسیوس

کنفوسیوس، چنان که معروف است، حکیم پرآوازه چینی است. به اعتقاد برخی افراد، کنفوسیوس برای ملت چین و گروهی از مردم خاور دور، حالت نیمه پیامبر دارد. عده ای هم با شنیدن نام کنفوسیوس، نام و حکمت سقراط برایشان تداعی می شود.

چینی ها در حالی که صحبت از کنفوسیوس به میان آید، به فکر یک سری چیزهایی مثل اخلاق، فرهنگ، کتاب "لون یو"، آموزش و پرورش و موارد دیگر می افتند. کنفوسیوس آن قدر برای فرهنگ چین مهم است که هنگام اشاره به فرهنگ سنتی چین، نام یک شخصیت در اذهان زنده می شود و او کسی جز کنفوسیوس نیست. در جامعه چین هیچکس به اندازه «کنفوسیوس» تاثیرگذار نبوده است به همین دلیل هر کسی تا اندازه ای در باره او می داند و کم و بیش تحت تاثیرتئوری مکتب «کنفوسیوس» قرار گرفته است.

کنفوسیوس در دوره 551 تا 479 قبل از میلاد زندگی می کرد. یعنی تقریبا در دوره هخامنشیان در ایران و در اروپا هم امپراتوری رم هنوز ایجاد نشده بود. آن زمان سلسله "جوو شرقی" (دونگ جوو) حاکم چین بود. امپراتوری جوو از 7 ایالت فوق العاده مستقل تشکیل می شد که در واقع هر ایالت یک کشور محسوب می شد و برای خودش یک شاه داشت. کنفوسیوس در ایالت "لو" که بخشی از استان شانگ دون کنونی است، به دنیا آمد. پدر کنفوسیوس به نام "شو لیان هه" (叔梁纥) افسری بازنشسته بود که با شرکت در جبهه‌های نبرد موفق شده بود تا با رضایت پادشاه زمین هایی را به تملک خود دربیاورد. او سه همسر داشت. زن اول او 9 دختر به دنیا آورد، اما هیچ پسری نداشت. از این رو، شو لیان هه به این امید که دارای فرزند پسر شود، همسر دوم اختیار کرد. زن دوم یک پسر به دنیا آورد، اما متاسفانه او از ناحیه پا معلول بود و نمی توانست حرکت کند. ولی از آن جا که شو لیان هه هنوز دوست داشت که صاحب فرزند پسر بشه، بالاخره برای سومین بار با زنی به نام "یان جنگ زای" (颜徵在) ازدواج کرد که او برای لیان شو هه پسری سالم به دنیا آورد و این پسر همان کنفوسیوس بود. از آن جا که مادر کنفوسیوس قبل از به دنیا آوردن او در تپه ای به نام "نی چیو" (尼丘) دعا کرده بود، نام کنفوسیوس را "کونگ چیو" گذاشت. "چیو" یعنی تپه". نام کنفوسیوس بعدها به منظور احترام برای او برگزیده شد. در واقع کنفوسیوس برگرفته شده از اسم فامیل او یعنی "کونگ" و "فو زی" است، یعنی استاد بزرگ.

زمانی که کنفوسیوس 3 سال داشت، پدرش فوت کرد. تحت فشار زن اول پدرش، مادر کنفوسیوس ناچار به ترک خانه به همراه کنفوسیوس شد و به شهر دیگری به نام "چیویه لی" (阙里) رفت.

اما کنفوسیوس در سن 19 سالگی، با دختری به نام "جی گوان شی" (丌官氏) ازدواج می کند که او یک سال پس از ازدواج پسری به نام "کونگ لی" (孔鲤) برای کنفوسیوس به دنیا می آورد.

او از 20 سالگی شروع به فعالیت در زمینه سیاسی می کند. اما کنفوسیوس، در دوران جوانی در پست های سطح پایین مانند مدیریت بر انبارها و چراگاه ها فعالیت می کند تا این که در سن 51 سالگی شهردار یکی از شهرهای کشور می شود و یک سال پس از آن در وزارت راه و ساختمان کار می کند و از آن پس نیز سمتی در وزارت دادگستری می گیرد و سال ها بعد نخست وزیر موقت کشور "لو" می شود.

اما بعدها به خاطر اصول خاص خود و وفاداری اش به شاه "لو" و خانواده امپراتوری "جووی شرقی" اقدامات و اصلاحاتی به ضرر برخی مقامات دولت انجام می دهد که این مساله باعث می شود که او نتواند اندیشه های کشورداری خود را در کشور "لو" به عمل بیاورد و در سن 55 سالگی مجبور به ترک وطن خود برای تبلیغ اندیشه هاش در دیگر کشورها می شود. او به کشورهای وی، تساو، سونگ، جنگ، چن و چو رفت، اما در هیچ کدام از این کشورها موفق نشد تا اندیشه های کشورداری خود را به حاکمان آنها بقبولاند. پس از 13 سال، یعنی در 68 سالگی، کنفوسیوس به وطن خود، یعنی کشور "لو" بر می گردد.

هر چند او بسیار مورد احترام مقامات کشور بود، اما به سمت مهمی منصوب نشد. او با توجه به این که نتوانست اندیشه های کشورداری خود را مورد توجه و استفاده دولتمردان قرار بدهد، بنابراین تصمیم گرفت تا دیگر در فعالیت های سیاسی شرکت نکند و همه اوقات و انرژی خود را به تنظیم کتاب و آموزش اندیشه های اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و حتی هنری به شاگردان و پیروان خودش اختصاص بدهد.

البته گفتنی است که او سه هزار شاگرد داشت که بسیاری از آنها بعدها جزو شخصیت های بزرگ شدند.

کنفوسیوس در سن 72 سالگی یعنی 479 قبل از میلادی در گذشت.