عصر مطالعه کتاب های الکترونیکی

در حوالی با فرارسیدن روز جهانی کتاب در سال 2009، بحث ها درباره مطالعه کتاب در چین داغ شده است. در واقع بسیاری از مردم چین از وضعیت کنونی مطالعه کتاب در کشور حود راضی نیستند. آنها گله می کنند که کتاب ها و کتاب فروشی ها کافی نیستند و جوانان بیشتر به کتاب هایی با محتوای ساده، مُد روز و زودگذر علاقه دارند.

آنها حق دارند و ما باید اعتراف کنیم که این نیز بخشی از وضعیت واقعی مطالعه کتاب در چین امروز است، اما این گله ها و انتقادات بخش کتاب های الکترونیکی را شامل نمی شود. نویسنده روزنامه «شب پکن» در مقاله خود به این موضوع پرداخته است: من برای تردد در داخل پکن اغلب سوار مترو می شوم. قطارهای متروی پکن بسیار شلوغ است و در آنها اگر صندلی ای برای نشستن پیدا نشود، خواندن کتاب یا روزنامه کاری بسیار سخت است. اما اغلب می بینم که سرنشینان جوان در شلوغی جمعیت در حالی که حتی جای برای تکان دادن بدن پیدا نشود، از کیف یا جیب خود یک دستگاه الکترونیکی کتاب خوان در آورده و شروع به کتاب مطالعه می کنند. این برای من که در همین وقت ها خیلی دوست دارم کتابی بخوانم، بسیار حسادت برانگیز است. معلوم است که بر عکس گله های بسیاری از مردم، جوانان ما اهل کتاب مطالعه هستند، اما فقط با روشی متفاوت. در گزارش اخیر «روند توسعه مطالعه کتاب های الکترونیکی در سال 2008 در چین» پیش بینی شده است که جانشینی کتاب های کاغذی با کتاب های الکترونیکی روندی اجتناب ناپذیر خواهد بود.

استفاده از کلمه «جانشینی» شاید اغراق آمیز باشد، چرا که دست کم در حال حاضر این «جانشینی» صورت نگرفته است، اما روند توسعه مطالعه کتاب های الکترونیکی در چین واقعا قابل توجه است. طبق گزارش های مربوط، جمعیت خوانندگان کتاب های الکترونیکی چین به 79 میلیون نفر می رسد که در مقایسه با سال 2007 سی و چهار درصد بیشتر است. حجم فروش کتاب های الکترونیکی در سال 2008 در چین 226 میلیون و 300 هزار یوان بود که در مقایسه با سال 2007، 33،4 درصد افزایش نشان داده است. بدون در نظر گرفتن این که مردم چین چه کتاب های الکترونیکی را می خوانند، از این آمارها معلوم است که این روش جدید کتاب مطالعه تغییرات زیادی در زندگی خوانندگان چینی وارد کرده است. این تغییرات تنها جانشینی جوهر با صفر و یک تصویری (pixel) نیست، بلکه گسترده تر از این تصور است. با یک دستگاه الکترونیکی کتاب خوان، ما به راحتی می توانیم کتاب بخریم و هر کجا می رویم، کتاب فروشی ها را همراه خود داشته باشیم. ما می توانیم در هر جا و در هر زمانی به دریایی از کتاب دسترسی پیدا کنیم. مطالعه کتاب که فعالیتی بسیار شخصی بود و معمولا در تنهایی انجام می شد، کم کم اجتماعی تر خواهد شد. در آینده نزدیک، ما می توانیم همه کتاب های دلخواه را در یک کتاب خانه مجازی بگنجانیم و دیگر نیازی نداریم که برای مسافرت کتاب های سنگین را بر بار خود اضافه کنیم. آنچه باید بکنیم، فقط کپی کردن کتاب هایمان در یک دستگاه الکترونیکی کتاب خوان است.

برای گسترش جریان مطالعه کتاب در کشور، گله کردن به تنهایی کافی نیست. ما اکنون در آستانه یک دوره جدید مطالعه کتاب هستیم و دلیلی نیست که نور امید آن را نادیده بگیریم. ما نباید از کاهش فروش کتاب های کاغذی نگران باشیم، آنچه باید فکر کنیم این است که آیا برای استقبال از این دوران جدید آماده هستیم یا نه.

جمعیت مشترکان شبکه اینترنت چین تا پایان سال 2008 به 3 میلیارد نفر رسید. نسبت این رقم به جمعیت کل چین 22،6 درصد است که در مقایسه با میانگین آمار جهانی یعنی 21،9 درصد کمی بالاتر است، اما در مقایسه با پیشرفته ترین کشور در این عرصه، هنوز فاصله زیادی وجود دارد. لذا باید پی ببریم چیزی که مهم تر از گله و انتقاد است، چیست!