رسانه‌ها چگونه به مرگ مرتضی پاشایی پرداختند؟

اهمیت «توجه به علایق و خواسته‌های نسل جوان»، «قدرت شبکه‌های اجتماعی»، «بحث حقوقی و احترام به همنوع»، «ابعاد سیاسی» و استفاده از عبارت «سونامی سرطان» از نکات برجسته‌شده در گزارش‌های امروز (25 آبان) روزنامه‌ها بعد از درگذشت «مرتضی پاشایی» است که با توجه به استراژی هر رسانه، این مطالب با نگاه انتقادی و بعضا آسیب‌شناسانه منعکس شده است.

به گزارش بخش رسانه ایسنا، روزنامه‌ی «آفتاب» در یادداشتی که امروز، یکشنبه 25 آبان ماه منتشر کرده، نوشته است: «مردم ایران راه خود را می‌روند و دراین میان، نسل جوان، فارغ از تحمیلات و تضییقات و تحدیدات و تهدیدات، علاقه‌مندی‌های خود را دنبال می‌کند. در این، میان راهی جز همراهی با مردم نیست.»

ادامه این مطلب به نقش «شبکه‌های اجتماعی» اشاره می‌کند و می‌نویسد: «شبکه‌های اجتماعی بار دیگر قدرت خود را به رخ کشیدند، ...مراسمی که در شهرهای گوناگون برگزار شد، نه (از) صدا و سیما با بخش سروده‌ها و ویژه برنامه‌های مختلف تبلیغ شده بود و نه نهادهای رسمی با صدور بیانیه‌های مختلف مردم را بدان دعوت کرده بودند، بلکه خود مردم با یکدیگر قرار گذاشتند و برای پاشایی مراسم یاد بود در شان ایرانیان برگزار کردند»

روزنامه شرق نیز در یادداشتی به قلم «دکتر باهر» جامعه‌شناس، با طرح موضوع «جدایی احساس و عقلانیت در عملکرد رسانه‌ها» از شیوه انعکاس مرگ پاشایی انتقاد می‌کند و می‌گوید: «کاش رسانه‌ها به جای تمرکز بر جدایی موضع عقل و احساس، به تکمیل این پیوند در جامعه کمک می‌کردند»

وی همچنین معتقد است «جوان‌هایی هستند که این روزها در پارک‌ها و بوستان‌ها به یاد آن از دست رفته، شمع روشن می کنند، چرا که او را صدای قلب خود می‌دانند، صدای عقلانیت باید اینجا آن‌ها را همراهی کند، رسانه باید کمکشان کند تا همان طور که پرشور و احساس در ماجرای مرگ او حاضر می‌شوند در فرایند زندگی هنرمند دیگر هم حضور پیدا کنند.»

روزنامه جوان نیز در یادداشتی با عنوان «دست و پا زدن موج سواران در مرگ خواننده محبوب پاپ» به قلم الناز خمامی‌زاده به ابعاد سیاسی این ماجرا پرداخته و بهره‌برداری سیاسی عده‌ای از این حادثه را پر رنگ کرده است.

این یادداشت به بیانیه‌ای سه‌بندی که خانواده پاشایی منتشر کرده‌اند اشاره می‌کند: « طرفداران مرتضی پاشایی کسانی هستند که شفای وی را از طریق برگزاری زیارت عاشورا و دعای توسل می‌جستند؛ شخص مرتضی پاشایی عاشق اهل بیت و اسلام و معنویت و مردم بود و خانواده و خاندان مرتضی پاشایی افرادی در خط انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی بوده و از مریدان اهل بیت هستند».

این نویسنده همچنین معتقد است که برخی از این ماجرا سوءاستفاده سیاسی کرده‌اند و نوشته است: « اولین ترکش‌های سیاسی به اطراف پراکنده می‌شود. بسیاری از بهانه‌گیری‌ها شروع می‌شود که عمده‌شان بی‌اساس هستند. خیلی زود در شبکه‌های اجتماعی پیغامی حاوی این متن منتشر می‌شود که چرا مسئولان حتی در روزهای آخر عمر مرتضی پاشایی بر بالین وی نرفتند؛ این در حالی است که بیمارستان بهمن در روزهای آخر عمر مرحوم پاشایی محل رفت و آمد جمع کثیری از هنرمندان و البته مسئولانی اعم از علی مرادخانی، معاون هنری وزیر ارشاد، پیروز ارجمند مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد و دکتر زالی رئیس سازمان نظام پزشکی بوده است.»

در این مطلب به عملکرد رسانه‌ها در پوشش خبری مراسم پاشایی اشاره شده و آمده است که «عده‌ای سعی می‌کنند عملکرد رسانه ملی در بازتاب درگذشت پاشایی را زیر سؤال ببرند به رغم این اعتراض و انتقاد اما تلویزیون در روز جمعه و به استثنای بخش خبری 14 شبکه اول سیما، در بخش‌های مختلف خبری خود، خبر مرگ این خواننده محبوب را به شکل خوبی اطلاع‌رسانی می‌کند.»

در ادامه این یادداشت به تجمعات‌خودجوش اشاره شده و نویسنده معتقد است «هر چند این تجمعات می‌تواند عکس‌العمل طبیعی اجتماعی هواداران وی به این اتفاق باشد اما تمام این حرکت‌های اجتماعی با نیت خیرخواهانه شکل نگرفتند و ظاهراً بخشی از تجمعات در روز گذشته همچون اتفاقاتی که در سال‌های گذشته و در مراسم ختم خسرو شکیبایی یا مراسم خاکسپاری سیمین دانشور در مرداد ماه امسال اتفاق افتاد به صحنه اعتراضات سیاسی عده‌ای تبدیل شد که خود را از طرفداران مرتضی پاشایی می‌نامند.»

روزنامه مردم‌سالاری هم درباره ماجرای مرگ مرتضی پاشایی در گفت‌وگو با دکتر اجلالی ، جامعه‌شناس به بخش‌های دیگری از این ماجرا پرداخته است؛ دو نکته اساسی و اصلی این ماجرا از زبان دکتر اجلالی این است: «نگاه اول بحث حقوقی و احترام افراد به زندگی انسان‌هاست. اینکه ما بدون توجه به نیات فرد دیگری فیلمی یا تصویری را از وی منتشر کنیم که خودش علاقه‌ای به انتشار آن ندارد و حتی امکان دارد یک راز خصوصی را برملا کند، قطعا یک ناهنجاری‌ و رفتاری غلط است و می‌توان از لحاظ قانونی نیز آن را پیگیری کرد.

وی ادامه می‌دهد: «نگاه دوم این است که امروز با گسترش وسایل ارتباط جمعی و استفاده از امکاناتی همچون فیسبوک، وایبر و سایر امکانات، مرز بین حریم خصوصی و عمومی بسیار باریک و این امر در جامعه سنتی مانند ایران که به نوعی اندرونی و بیرونی دارد، بسیار حساسیت‌برانگیز شده است.»

روزنامه اعتماد نیز در گزارشی با عنوان «حیرت اجتماعی» نکاتی چون فراموشی «علایق نسل جوان»، «سونامی سرطان» را مطرح و اهمیت قرارگیری مسوولان کنار جوانان و نقش «شبکه‌های اجتماعی» را گوش‌زده کرده است و در بررسی جامعه شناسانه این موضوع به بحث صاحبان اقتدار در جامعه پرداخته و تاکید کرده که مسائل زیر پوست شهر را در دنیای مجازی می‌توان دید. همچنین یک روانشناس به ابعاد ارزشمند این ماجرا نگاهی انداخته و بخش‌های موثر شخصیت مرحوم پاشایی و رفتار مردمی را یادآور شده است. او توصیه کرده مسوولان از رفتار مردم جا نخورند و بازتاب عواطف و احساسات مردم در فضا و شرایط کنونی اهمیت دارد.

بر اساس این گزارش، در مجموع بیش از 80 تیتر 8 سایت پربازدید کشور نیز درباره «زنده‌یاد پاشایی» بوده است.