تلاش چین برای ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیا

روز جمعه 24 اکتبر، نمایندگان و وزیران دارایی 21 کشور از جمله چین، هند و سنگاپور در پکن در راستای ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیا، توافقنامه ای را امضا کردند. این نشانگر وارد شدن مقدمات راه اندازی بانک سرمایه گذاری آسیا به مرحله جدید است.

21 کشور منعقد کننده این توافقنامه عبارتند از بنگلادش، برونی، کامبوج، چین، هند، قزاقستان، کویت، لائوس، مالزی، مغولستان، میانمار، نپال، عمان، پاکستان، فیلیپین، قطر، سنگاپور، سریلانکا، تایلند، ازبکستان و ویتنام.

بانک سرمایه گذاری آسیا نهاد توسعه چند جانبه است که سرمایه آن بیشتر در زمینه ساخت تأسیسات زیربنایی اختصاص داده می شود. مقر این بانک در شهر پکن خواهد بود و بر اساس یادداشت تفاهم راه اندازی بانک، مبلغ سرمایه این بانک 100 میلیارد دلار تعیین شده است.

شی جین پینگ، رییس جمهوری و لی که چیانگ، نخست وزیر چین در ماه اکتبر سال گذشته در سفرهای خود به آسیای جنوب شرقی پیشنهاد راه اندازی این بانک را مطرح کردند و در پی آن، این پیشنهاد مورد حمایت و استقبال بسیاری از کشورها قرار گرفت. برخی کارشناسان بر این باورند، این اقدامیست که نظام اقتصادی جهانی که تحت رهبری آمریکا و اروپا و بر اساس سیستم برتون وودز ایجاد شده را به چالش کشانده و نیز نیروی مقابله با بانک توسعه آسیا که به ابتکار ژاپن راه اندازی شده، به شمار می رود.

به گزارش روزنامه آساهی شیمبون چاپ ژاپن، تا کنون 21 کشور آسیایی و منطقه خاورمیانه تمایل خود را برای شرکت در بانک سرمایه گذاری آسیا ابراز کرده اند. همچنین در یازدهمین نمایشگاه چین و اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی که در روز شانزدهم سپتامبر سال جاری در شهر نان نین، در جنوب چین برپا شد، نمایندگان کشورها نیز از تاسیس این بانک پشتیبانی کردند.

این در حالی است که جین لی چون، نامزد رییس بانک سرمایه گذاری آسیا که معاون وزیر دارایی چین و معاون بانک توسعه آسیا بود، برای کسب پشتیبانی از کشورها برای راه اندازی این بانک، به بسیاری کشورها سفر کرده و فعالیت های فشرده دیپلماتیک انجام داده است.

در حقیقت، با این که بانک سرمایه گذاری آسیا راه اندازی نشده، اما چین در زمینه شرکت در ایجاد تاسیسات زیربنایی در بسیاری کشورهای آسیا بسیار فعال بوده است. برای نمونه، چین در حال ساخت نیروگاه آبی در مرکز نپال است. چین و نپال همچنین درباره ساخت نیروگاه جدید آبی در غرب نپال به توافق رسیدند. بانک توسعه آسیا پیش تر شرکت و سرمایه گذاری در این پروژه را در نظر گرفته بود، اما با توجه به وجود اختلاف با ساکنان محلی نپال، از آن صرف نظر کرد.

در ماه ژوئن سال جاری میلادی، لو جی مینگ (Lou Jiming) وزیر دارایی چین اعلام کرد: چین می تواند 50 درصد سرمایه بانک جدید را تامین کند. یکی از کارشناسان چین نیز در این باره اظهار داشت که کشور چین تنها در دو - سه سال اخیر، ایجاد نهاد بین المللی مالی جدید را در نظر گرفته است.

بر اساس گزارش های رسیده، چین به علت ناامیدی و ناخرسندی نسبت به اصلاحات صندوق بین المللی پول، اقدام ایجاد بانک سرمایه گذاری را در نظر گرفته است. به طوری که پس از بروز بحران مالی بین المللی در سال 2008، کشورهای نوظهور اقتصادی از جمله چین و هند به تدریج وظیفه تحریک اقتصاد جهانی را بر عهده گرفته اند.

در چنین صورتی، بسیاری سازمان های بین المللی مالی سیستم برتون وودز از جمله صندوق بین المللی پول نیز افزایش سهام کشورهای نوظهور و تقویت حقوق آن ها در این سازمان ها را مد نظر گرفتند. به طوری که صندوق بین المللی پول در سال 2010 پیش نویس طرحی مبنی بر افزایش سهام کشورهای نوظهور را صادر کرد. اما کنگره کشور آمریکا که حق وتو در این سازمان دارد از تصویب این طرح خودداری کرد. به این ترتیب، امید چین برای تقویت نفوذ خود در این سازمان های مالی از بین رفت. چین و چهار کشور عضو گروه بریکس در ماه ژوییه سال جاری نیز تصمیم به راه اندازی بانک توسعه کشورهای بریکس گرفتند.

برخی اقتصاددانان و کارشناسان غربی بر این باورند که راه اندازی بانک سرمایه گذاری برای حل دو مساله داخلی چین یعنی مازاد ذخیره ارز خارجی و نیروی تولید داخلی سودمند است.

چین کشوری دارای بیشترین ذخیره ارز است که مبلغ آن به حدود 4 تریلیارد دلار رسیده است؛ اگر بتوان این سرمایه ها را برای ایجاد تاسیسات زیربنایی در کشورهای دیگر اختصاص داد، برای صادارات صنایع مربوط چین که از مازاد تولید برخوردار است سودمند خواهد بود.

آمریکا به تلاش چین برای راه اندازی این بانک، توجه دارد، اما در عین حال انتظاراتی از استفاده از سرمایه های چین دارد. این در حالی است که ژاپن که پیش از این نقشی مهم در آسیا ایفا کرده، با ایجاد این بانک مخالفت کرده و اعلام کرده است که با فعالیت بانک توسعه آسیا، راه اندازی بانک سرمایه گذاری آسیا لازم نیست.

چین و ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیا

جمهوری خلق چین درصدد ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیاست که یک نهاد مالی بین المللی با توانایی رقابت با صندوق بین المللی پول؛ بانک جهانی و بانک توسعه آسیاست.

به گزارش رسانه های گروهی جهان، با توجه به نگرانی دولت چین از نفوذ و تاثیرگذاری آمریکا و کشورهای هم پیمانش، چین درصدد ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیاست که یک نهاد مالی بین المللی با توانایی رقابتی با بانک جهانی و بانک توسعه آسیا به شمار می رود.

به گزارش روزنامه فایننشل تایمز چاپ انگلیس، مقامات دولت چین در چند هفته گذشته دردیدار با مقامات کشورهای درگیر پیشنهاد کردند که سرمایه این بانک از ۵۰ میلیارد دلار به ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

تا کنون ۲۲ کشور از جمله چند کشور خاورمیانه نسبت به سهامداری دراین بانک ابراز تمایل کرده اند. به گزارش رسیده، این بانک پس از راه اندازی، درابتدا به اجرای پروژه های مربوط به احیای جاده ابریشم کمک خواهد کرد.

همچنین بر اساس گزارش های به دست آمده، قرار است بیشترین سرمایه این بانک از طرف چین تامین شود.

چین قصد دارد با استفاده از سرمایه این بانک به ایجاد تاسیسات زیربنایی از جمله ایجاد خط راه آهن پکن – بغداد بپردازد.

به دنبال پیشرفت سریع و ارتقای جایگاه بین المللی چین، این کشور درسال های اخیر خواستار کسب حق بیشتر خود در بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و بانک توسعه آسیا شده است. اما این سازمان ها به درخواست های چین چندان پاسخ نداده اند.

بر اساس گزارش منتشر شده سازمان ملل متحد، به دنبال توسعه سریع اقتصادی چین، سرمایه گذاری شرکت های چینی در خارج از کشور درسال جاری میلادی از میزان سرمایه جاری در این کشور فراتر خواهد رفت.