امضای توافق نامه هسته‌ای ایران و روسیه

ایران و روسیه روز سه‌شنبه یازدهم نوامبر، در مسکو توافق نامه‌ای در خصوص ساخت 8 راکتور هسته‌ای جدید در ایران را به امضا رساندند. تاکنون، آژانس بین المللی انرژی اتمی واکنشی به امضا این توافق نامه بین ایران و روسیه نداشته ولی بدون تردید، تصمیم مذکور روسیه، مانعی بر آخرین دور مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 در هفته آینده ایجاد خواهد کرد.

براساس گزارش رسانه های گروهی ایران، در واقع این قرارداد مربوط به تجهیز فاز دوم نیروگاه اتمی "بوشهر" و ساخت دو راکتور جدید این نیروگاه با امکان گسترش آن تا 4 عدد را در نظر گرفته است. علاوه بر این بر اساس توافقات صورت گرفته، طرفین قصد دارند 4 راکتور هسته‌ای دیگر در سایر مناطق ایران بسازند که محل آن هنوز مشخص نشده است. سوخت هسته‌ای مورد استفاده نیروگاه اتمی بوشهر در 8 راکتور هسته‌ای جدید ایران نیز توسط روسیه تولید و آماده خواهد شد.

از سوی دیگر، با توجه به موضوع این توافق نامه که روز سه شنبه بین شرکت "راس اتم" روسیه و سازمان انرژی اتمی ایران به امضا رسید، سوخت هسته‌ای مصرف شده در ایران برای بازفرآوری و ذخیره سازی به روسیه باز گردانده خواهد شد. ضمن اینکه طرفین همچنین توافق کردند تا در آینده به صرفه اقتصادی بودن و امکان ساخت راکتورهای جدید هسته‌ای دیگری در ایران را نیز مورد بررسی قرار دهند.

علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص توافقات صورت گرفته با روسیه گفت: امضای این قرارداد نقطه عطفی در روابط روسیه و ایران است. روسیه زمانی که درتکمیل ساخت نیروگاه اتمی بوشهر به ایران کمک کرد، در واقع به جمهوری اسلامی کمک کرده تا به عرصه فناوری هسته‌ای راه یابد.

سرگئی کیسلیاک، رییس شرکت راس اتم روسیه نیز یادآور شد: روسیه و ایران دارای تجربه بسیار خوبی در زمینه همکاری‌ها در عرصه اتمی هستند.

به گفته وی، طرف روسی علاقه‌مند است که این همکاری‌ها با جمهوری اسلامی گسترش پیدا کند و طرح ساخت و تجهیز 8 راکتور هسته‌ای در ایران، در واقع برنامه بزرگی برای توسعه این همکاری به شمار می‌ رود.

این مقام روسی در مورد مشارکت کشورش در ساخت نیروگاه اتمی بوشهر پیش از این گفته است: چنین اقدامی تاکنون در جهان انجام نشده است. ما نیروگاه اتمی نیمه تمامی که کار ساختش را آلمان‌ها شروع کرده بودند، برعهده گرفتیم، هیچ گروهی جز متخصصان روسی در جهان توانایی انجام چنین کار دشواری را ندارند.

آژانس بین المللی انرژی اتمی، نسبت به امضای توافق نامه بین روسیه و ایران، واکنشی نشان نداده است. گیل تئودور، سخنگوی آژانس بین المللی انرژی اتمی به رسانه ها گفت: آژانس در مقابل امضای توافق نامه تجاری بین اعضای این آژانس واکنشی نمی دهد ولی همه فعالیت های ساخت راکتور باید تحت نظارت آژانس انجام گرفته و امضا کنندگان آن نیز به طور جدی به وظایف خود برای عدم تکثیر سلاح های هسته ای پایبند باشند.

وی افزود: آخرین دور مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 در هفته آینده برگزار می شود و هدف آن توقف تحریم های جامعه جهانی علیه ایران است. در مقابل، ایران نیز بایستی متعهد شود که برای همیشه برنامه غنی سازی اورانیوم را محدود کند. از سوی دیگر، امضای چنین توافق نامه ای بین ایران و روسیه همه کشورهای غربی را مبهوت ساخته و وزیر خارجه آلمان نیز هشدار داده است که مذاکرات هسته ای وارد کلیدی ترین مرحله شده و اگر به توافق نهایی نرسند، از سرگیری واقعی آن دست کم تا دو سال دیگر تمدید خواهد شد.

هدف اصلی روسیه برای امضای توافق نامه با ایران در این نقطه حساس، به غرب اطلاع می دهد، با آن که روسیه در حال حاضر با اعمال فشار از سوی غرب رو به روست، ولی همچنان توان مقابله با آن ها دارد.

در حال حاضر، ایران و روسیه شاهد تحریم های شدید غرب هستند که این نیز بنیان سیاسی برای همکاری دو جانبه ایجاد کرده است. با آن که روسیه اعلام کرده است، این توافق نامه بر اساس توافق نامه امضا شده دو کشور در سال 1995 بوده و این برای افزایش شفافیت برنامه هسته ای ایران و پیشبرد روند مذاکرات وین کمک خواهد کرد، اما بدیهی است که امضای این توافق نامه مانعی بر آخرین دور مذاکرات هسته ای ایران در هفته آینده ایجاد خواهد کرد.