نگاهی به شصتمین سالگرد طرح اصول پنجگانه همزیستی مسالمت آمیز

اصول پنجگانه همزیستی مسالمت آمیز 60 سال پیش از سوی دولت چین مطرح شد. در 60 سال گذشته، این اصول نه تنها پایه سیاست مستقل و صلح آمیز دیپلماتیک چین بود، بلکه به اصول مهمی در مناسبات بین المللی بیشتر کشورهای جهان نیز تبدیل شده است.

موضواعات اصلی این اصول پنجگانه شامل احترام متقابل به حق حاکمیت و تمامیت ارضی، عدم تجاوز و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر، برابری و منافع متقابل و همزیستی مسالمت آمیز است.

جو ان لای، نخست وزیر پیشین چین در ماه دسامبر سال 1953 در دیدار با هیات نمایندگان هند این اصول را مطرح کرد و 29 ماه آوریل سال 1954، چین و هند هنگام امضای «توافقنامه تجارت و حمل و نقل بین تبت چین و هند» این اصول پنجگانه را در توافقنامه خود قرار دادند و آن را به عنوان قواعد هدایت کننده روابط دو کشور در نظر گرفتند.

ماه ژوئن سال 1954، جو ان لای در سفر خود به هند و میانمار بار دیگر بر اجرای اصول پنجگانه همزیستی مسالمت آمیز تاکید و تشریح کرد: "کشورهای بزرگ و کوچک، قدرتمند و ضعیف با نظام اجتماعی متفاوت می توانند با یکدیگر همزیستی مسالمت آمیز داشته باشند. استقلال ملت های مختلف باید مورد احترام قرار گیرد و مردم کشورها حق انتخاب نظام کشور و روش زندگی خود را دارند و کشورهای دیگر نباید در این زمینه دخالتی کنند."

در پی آن، نخست وزیر پیشین چین با همتایان هندی و میانماری خود در بیانیه مشترک دو جانبه این اصول را قلمداد کرده و بر اجرای آن در مناسبات با کشورهای دیگر آسیایی و جهان تاکید کردند.

اصول پنجگانه همزیستی مسالمت آمیز در حال حاضر مورد قبول بیشتر کشورهای جهان است و به پایه ای برای برقراری روابط بین کشورهای دارای نظام های سیاسی متفاوت تبدیل شده و از اعتبار جهانی برخوردار است.

در نشست آسیا و اروپا (نشست باندونگ) در اندونزی که ماه آوریل سال 1955 برگزار شد و 29 کشور منطقه در آن حضور داشتند، «بیانیه ای درباره کمک به صلح و همکاری جهانی» منتشر شد که در آن تمامی موضوعات اصول پنجگانه همزیستی مسالمت آمیز قلمداد شده بود.

سال 1970، در بیست و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل در بیانیه «اصول و قوانین بین المللی برقراری روابط دوستانه و همکاری بر اساس منشور سازمان ملل» به روشنی موضوعات اصول پنجگانه همزیستی مسالمت آمیز بیان شد.

سال 1988 دن شیائو پینگ، رهبر وقت چین گفت: بر اساس این اصول، نظام جدید سیاسی و اقتصادی در جهان برپا می شود.

چین بر اساس این اصول با بیشتر کشورهای همسایه مساله تاریخی مرزبندی را حل و با اکثریت مطلق کشورهای جهان روابط رسمی برقرار کرده است.

به مناسبت شصتمین سالگرد طرح اصول پنجگانه همزیستی مسالمت آمیز، قرار است مراسم گرامیداشتی در روزهای 28 و 29 ژوئن سال جاری در پکن برگزار شود و مقامات چین و کشورهای دیگر نیز در آن شرکت خواهند کرد.