توجه و گرایش ها به اصالت فرهنگی چین و ایران، وجه مشترکی است برای همکاری در زمینه فیلمسازی

پانزدهمین دور جشنواره بین المللی فیلم شانگهای از شانزدهم ژوئن فعالیت خود را در بخش های مختلف آغاز کرد. "رخشان بنی اعتماد" کارگردان سرشناس ایران، یکی از داوران بخش جام طلایی است که در حال حاضر برای داوری در این بخش در شهر شانگهای حضور دارد. براساس حضور این سینماگر، رادیو بین المللی چین با این هنرمند گفت و گویی ترتیب داد. وی در این گفت و گو به سوالاتی در زمینه سینمای چین وایران پاسخ داد.

وی در پاسخ به این سوال که نقاط مشترک سینمای چین و ایران چیست، و آیا دو کشور می توانند در زمینه فیلمسازی با یکدیگر همکاری داشته باشند، می گوید:"فیلم های چینی درایران سابقه شناخته شده ای دارند . من فکر می کنم که وجه مشترک سینمای چین و ایران، توجه و گرایش ها به اصالت فرهنگی است که هم در فیلم های چین و هم در فیلم های ایرانی دیده می شود.البته اشاره من به نوع فیلم هایی است که سینمای یک کشور را معنا می کنند و نه صرفا مدل فیلم های تجارتی که کپی شناخته شده ای در تمام جهان دارند و شبیه هم هستند."

بنی اعتماد پاسخ به این سوال را این گونه ادامه می دهد: "به طور حتم می شود فیلم های مشترک ساخت. اما باید دید که زمینه تولید مشترک تا چه حد فراهم هست. در ایران با توجه به شناختی که از کشور چین و فرهنگ آن است، چنین امکانی وجود دارد. اما آیا این زمینه در چین هم وجود دارد؟! البته من مطمئن هستم با توجه به وسعت و تنوع قومی این کشور، و با توجه به سابقه تاریخی نزدیک به هم حتما می توان زمینه هایی را پیدا کرد که فیلم های مشترک ساخت."

رادیو بین المللی چین، نظر این کارگردان را نسبت به جایگاه فیلم ایران در جشنواره فیلم شانگهای می پرسد، کارگردان فیلم "روسری آبی" می گوید: از آن جا که درگیر داوری بخش اصلی جشنواره هستم و یک فیلم ایرانی هم در بخش مسابقه است، و من قبلا این فیلم را ندیده ام، طبیعتا باید به لحاظ حرفه ای نگاهم به آن، مانند سایر فیلم ها باشد. اما در حقیقت نمی توانم کتمان کنم که از وجود یک فیلم ایرانی در بخش مسابقه و نمایش چند فیلم دیگر از ایران در بخش جنبی خوشحال هستم."

بنی اعتماد در حالی که این موقعیت را فرصت خوبی برای مخاطب چینی می داند تا با یک تصویر کلی از سینمای ایران در شانگهای آشنا شود، می گوید: بهرحال نمایش فیلم های ایرانی در چین کم سابقه نبوده است و من حداقل می توانم درمورد فیلم های خودم و نمایش های مختلف، از واکنش مثبت تماشاگران چینی در سراسر دنیا بگویم. مطمئنم در شانگهای هم همین طور خواهد بود".

وی در پاسخ به این سوال که آیا فیلم "خرس" به کارگردانی "خسرو معصومی" که در بخش مسابقه جشنواره شانگهای شرکت دارد، فیلمی موفق خواهد بود یا خیر این پاسخ را مطرح می کند: "من امیدوارم که اگر این فیلم شایستگی دارد موفق شود. بهرحال من به طور مطلق به عنوان داور، نظر خاصی در باره فیلم کشور خودم ندارم ضمن این که به طور طبیعی اگر فیلم موفقیتی به دست آورد خوشحال می شوم اما اخلاق حرفه ای حکم می کند که بیشتر به خاطر دریافت جایزه از سوی فیلمی خوشحال شوم که شایستگی آن را دارد."

کارگردان فیلم "نرگس" که جوایز مختلفی را برای این فیلم به دست آورده است در پاسخ به این سوال که علل موفقیت سینمای ایران در روزهای اخیر چیست، تاکید می کند: "شناخته شدن سینمای ایران مربوط به این روزها و چند سال اخیر نیست، سینمای ایران سال هاست که در دنیا شناخته شده است. اما درواقع سینمای نوین ایران شکل شناخته شده تری دارد ضمن این که ما پیش از انقلاب هم فیلم سازان بسیار خوبی با فیلم های شناخته شده ای در جهان و در فستیوال های مختلف داشتیم." بنی اعتماد ادامه می دهد: "پس از شکل گیری سینمای نوین ایران، موفقیت تک فیلم های شناخته شده ایرانی تبدیل به یک جریان شد."

وی با ابراز تاسف درباره موقعیت کنونی سینمای ایران می گوید: "البته در حال حاضرمتاسفانه شرایط فیلم سازی در ایران بسیار مشکل است و با وجود محدودیت ها شرایط فیلم سازی بسیار مشکل شده است و سینمای ایران از آن نقطه شکل گیری یک جریان که در دهه شصت و هفتاد در ایران شکل گرفته بود، در حال دور شدن است. گرچه، این بدان معنا نیست که حالا فیلم خوب در سینمای ایران ساخته نمی شود ولی در واقع با وجود این محدودیت ها تعداد فیلم های خوب کم تر شده و همچنین شرایط فیلم سازی در ایران نیز بسیار سخت تر شده است."

این سینماگر زن پاسخ به این سوال را که آیا شرایط زنان سینماگر در این محدودیت ها بیشتر است یاخیر، تاکید می کند:

"من هرگز دوست ندارم مشکل خاصی را با عنوان کردن جنسیتم مطرح کنم. من یک فیلمساز هستم و مشکلاتی شبیه فیلم سازان دیگر از جمله همکاران مرد دارم. یعنی اجازه نمی دهم که مشکلی خاص تر از مشکل حرفه ای مردان د ر کارم به وجود آید."

در کار فیلمسازی استقبال تماشاگر مهم تر است یا دریافت جایزه، این سوالی است که بنی اعتماد در پاسخ به آن می گوید: "برای شخص من همیشه بسیار باعث افتخار و خوشحالی بوده که هم طراز موفقیت های جشنواره ای، فیلم هایم بامخاطب ارتباط خوبی برقرار کرده اند. یعنی چند فیلم من پرفروش ترین فیلم های همان سالی بوده که ساخته شده و این خود امیتاز بزرگی است که توانسته هر دو وجه را به دست آورد چرا که به نظر من سینما مخصوصا در کشوری مثل کشور من که امکانات محدودی برای ساخت فیلم در آن وجود دارد این بنیه محدود مالی و ابزاری و تکنیکی درواقع باید هم به کار ساخت فیلمی آید که علاوه بر وجه فرهنگی، امکان برقرار ی با مخاطب را نیز داشته باشد."

وی معتقد است که فیلم حتما نباید فیلمی با ویژگی های غیر فرهنگی باشد که بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند.

بنی اعتماد تاکید می کند: "بدون هیچ ادعا و شعاری باید بگویم که همیشه برای من دیدن فیلمم توسط مخاطب ایرانی نخستین مساله بوده به همین دلیل هیچ کدام از فیلم هایم را بدون این که نخست اجازه نمایش درایران نگرفته ام حتی به قیمت این که مدت های طولانی در انتظار بمانم. برای نمایش خارجی ارسال نکرده ام. هرگز دوست ندارم که فیلم من، تنها شانس حضور جشنواره خارج از کشور را داشته باشد و موفقیت ها محدود به جشنواه های خارج از کشور باشد."

این کارگردان ادامه می دهد: "مخاطب باید فیلم را ببیند، مخاطب عام باید فیلم را ببیند و امیدوارم که این تعادل را در ساختن فیلم هایم، اگر فرصتی برای ساخت فیلم داشته باشم بتوانم حفظ کنم."

موفقیت جدایی نادر از سیمین در جشنواره های جهانی، مقوله ایست که این روزها بسیار مورد توجه منتقدان و خبرنگاران قرار گرفته است. اما عده ای، علل موفقیت فیلم را بحث های حاشیه ای می دانند، بنی اعتماد ضمن این که چنین تفکری را رد می کند، توضیح می دهد: "خوشبختانه فیلم جدایی نادر از سیمین ثابت کرد که نه تنها در اسکار بلکه در جشنواره های مختلف جهانی و با سلایق مختلف، فیلمی موفق بوده است."

وی می افزاید: "فیلم جدایی نادر از سیمین فیلمی است که به لحاظ ساختار، به لحاظ قصه، و به لحاظ تعادل کلیه عوامل و اجزای سازنده یک فیلم دارای یک استاندارد بالاست. حالا ما باید خوشحال باشیم که یک فیلم به زبان پارسی و بایک قصه ایرانی توانسته این قدر جهان شمول باشدو این باعث خوشحالی و افتخار است."

کارگردان فیلم "خون بازی" یکی دیگر از فیلم های پرفروش در دوره پخش خود در ایران ادامه می دهد: "هر کسی می تواند به دلیل سلایق شخصی خود فیلمی را دوست داشته باشد یا نه! مثل بسیاری از آثار بزرگ سینمایی که ممکن است کسی اصلا فیلم را دوست نداشته باشد ولی این کاملا مقوله جداگانه ای است که ما بخواهیم ویژگی های یک اثر مثل جدایی نادر از سیمین را نادیده بگیریم. من فکر می کنم که جدایی نادر از سیمین نگاهی کارشناسانه به خود فیلم است، و پاسخی است به همه سوال های انحرافی که در حال حاضر در نفاط مختلف به این شکل مطرح است."

حضور "امیر نادری" کارگردان ایرانی در جشنواره، نکته ای است که مورد توجه رادیو بین المللی چین قرار گرفته است. بنابراین نظر رخشان بنی اعتماد را به عنوان یک کارگردان مطرح درباره شرایط فیلم سازی در خارج از کشور می پرسد، بنی اعتماد در پاسخ به این سوال طرح شده می گوید: "به طور حتم، شرایط فیلم سازی در خارج از کشور کاری راحت نیست ولی این اصلا به معنای عدم موفقیت نیست. به طور نمونه کارگردانی مثل امیرنادری را می شد مثال زد که با آن سابقه درخشان، در حال حاضر هم خوشبختانه توانسته شرایطی فراهم آورد که بتواند در زمینه بین المللی هم فیلم سازی انجام دهد." رخشان بنی اعتماد در پایان گفت و گوی خود می گوید: "من بسیار به کشور ژاپن سفر کرده ام و همیشه در توقف های فرودگاه پکن آرزو می کردم که ای کاش بتوانم به چین سفر کنم."

وی با اشاره به این که این، اولین سفر وی به کشور چین است ادامه می دهد: "همیشه دوست داشته ام که به این کشور سفر کنم، اگرچه، حتی اگر سال های سال هم انسان در چین زندگی کند، خیلی کم می تواند به آن جزییات و جذابیت های پنهان چین دست پیدا کند. من هم که در این سفر متاسفانه مسوولیت های داوری دارم، هنوز هیچ فرصتی برای دیدن شهر شانگهای نداشته ام، مگر اطراف هتل و دیدن بخشی از موزه شانگهای که خود چند روزی نیاز به بازدید داردک امیدوارم که در سفرهای بعد بتوانم بهتر و بیشتر از این کشور بازدید کنم و شاید هم یک کار مشترک با چین بسازم."